LEKSYKON POLSKICH DZIENNIKARZY

Dziennikarz, publicysta muzyczny, autor programów radiowych i telewizyjnych. Propagator kultury kresowej.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – wydział filologiczny, języki i literatury słowiańskie.

Droga zawodowa:

Prasa: „Po prostu” – współpracował z działem studenckim;

„Nowa wieś” – od 1955 r. był kierownikiem działu kulturalnego, redagował dodatek „Jarmark Sensacji”;

„Gazeta Muzyczna”;

„Synkopa”;

Radio: Polskie Radio -współpracował z naczelną redakcją muzyczną, redakcją wiejską, III programem;

Radio Lider;

Telewizja: Telewizja Polska – w latach 1973–1976 redaktor naczelny programów rozrywkowych;

Tematyka twórczości dziennikarskiej

Zajmował się kulturą, głownie muzyką, był pomysłodawcą m.in. „Radiowych Giełd Piosenek”, Redagował audycje muzyczne „Zwierzenia Prezentera”, „Spotkania przy fortepianie” (z twórcami polskich piosenek). Dla Redakcji Literackiej Programu III nagrywał tzw. powieść improwizowaną „Głosem Lwa”. Był współpracownikiem i prezenterem telewizyjnego magazynu kulturalnego „Niedzielna Biesiada”.

Gatunki dziennikarskie

Publicystyka kulturalna, reportaż, felieton, wywiad,

Miasta, gdzie pracował

Warszawa

Praca pozadziennikarska

Pisarz, autor piosenek, prezenter, konferansjer;

Działalność społeczna i polityczna

Członek ZAiKS-u (od 1958, w latach 1979–1984 sekretarz Rady Stowarzyszenia), ZAKR-u (od 1962, wiceprezes 1972–1981), członek honorowy i założyciel Polskiego Stowarzyszenia Estradowego (prezes 1989–1991), ZASP (od 1997);

Odznaczenia i nagrody

1969 r. Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”

1974 r. Srebrny Krzyż Zasługi

1979 r. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

2000 r. Złote Pióro Fundacji Art-Woy

Dyplom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za Złotą księgę pieśni polskich

2004 r. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

2014 r. Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Fot. 1. Zbigniew Adrjański fot. Eugeniusz Helbert / FORUM
Fot. 2. Zbigniew Adrjański fot. Jerzy Płoński / FORUM

Warszawa, 01.1977. I Gielda Piosenki ZAKR, n/z z prawej prowadzacy Zbigniew Adrjanski. Fot. Jerzy Plonski / FORUM UWAGA!!! Cena minimalna dla publikacji w prasie i ksiazkach – 200 PLN xxxx

Dziennikarz sportowy, karierę zawodową rozpoczął przed II wojną światową. Podczas okupacji współpracował z prasą konspiracyjną. Po wojnie twórca prasy sportowej. twórca prasy podziemnej, po wojnie prasy sportowej.

Wykształcenie:

Wyższa Szkoła Dziennikarska w Warszawie.

Droga zawodowa:

„Ostatnie Wiadomości” – współpracował i publikował jako student;

„Start” – pracował w redakcji w latach 1938-1939;

„Echa Stadionu” – był redaktorem w latach 1945-1946;

„Przegląd Sportowy” – pracował w latach 1953-1975, był: dziennikarzem, sekretarzem redakcji i kierownikiem działu piłkarskiego;

„Piłka Nożna” – redaktor naczelny w latach 1956-1970;

Tematyka twórczości:

Sport, piłka nożna.

Gatunki dziennikarskie:

Publicystyka, informacja, komentarz.

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa.

Praca pozadziennikarska

Pisarz – współautor i autor publikacji książkowych o polskim sporcie.

Sędzia piłkarski od przed wojny. Jako pierwszy Polak sędziował mecz w eliminacjach Mistrzostw Świata w piłce nożnej – 6 września 1953 w Sofii pomiędzy Bułgarią i Czechosłowacją.

Działacz piłkarski – w Głównym Komitecie Kultury Fizycznej był przewodniczącym Kolegium Sędziów Sekcji Piłki Nożnej. Był członkiem prezydium zarządu Polskiego Związki Piłki Nożnej. W 1976 został honorowym członkiem PZPN.

Zasługi w walce o niepodległość:

W czasie okupacji niemieckiej był jednym z organizatorów konspiracyjnych rozgrywek piłkarskich w Warszawie.

Odznaczenia i nagrody:

Srebrny Krzyż Zasługi (1946 r.)

Złoty Krzyż Zasługi

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1971 r.)

Odznaka Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej (legitymacja nr 1 – 22 lipca 1953 r.)

dyplom honorowy Międzynarodowego Komitetu Fair Play przy UNESCO za całokształt działalności (1978 r.)

Dziennikarz, karierę rozpoczął przed I wojną światową, w okresie międzywojennym pisał, a także wydawał własne pismo, działacz polskiego państwa podziemnego, po II wojnie światowej związany m.in. z prasą ludową, prześladowany przez władzę w PRL.

Wykształcenie:

Uniwersytet Jagielloński – Wydział Prawa, prawo,

Ukończone studia prawnicze w Berlinie.

Droga zawodowa:

„Gazeta Powszechna”;

„Głos Narodu”;

„Gazeta Poniedziałkowa” – wydawał we własnej drukarni;

„Express Poranny” – był redaktorem naczelnym w latach 1926-1931;

„Rekord Wieczorny” – własna gazeta, którą wydawał w 1931;

Agencja Informacyjna „Press” – był współzałożycielem i redaktorem w latach 1932-1937;

„Gazeta Handlowa” – pracował od 1938 r.;

„Kurier Polski” – był zastępcą redaktora naczelnego i kierownikiem działu polityki wewnętrznej do wybuchu II wojny światowej;

„Gazeta Ludowa” – był redaktorem naczelnym w latach 1945-1946;

Tematyka twórczości:

Polityka, historia, kultura, korespondent wojenny (podczas I wojny światowej);

Gatunki dziennikarskie:

Pisał sprawozdania z parlamentu, korespondencje wojenne, zajmował się publicystyką polityczną, upamiętniał Powstanie Warszawskie;

Miasta, gdzie pracował:

Tarnów, Kraków, Warszawa;

Zasługi w walce o niepodległość:

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił jako ochotnik do 6. pułku piechoty Legionów Polskich.

W okresie międzywojennym propagował kulturę i oświatę na wsi.

W okresie okupacji niemieckiej pracował konspiracyjnie, jako członek Komisji Opiniodawczej w Departamencie Informacji i Propagandy przy Delegaturze Rządu na Kraj oraz oficjalnie w Radzie Głównej Opiekuńczej.

Społecznie pracował w Międzynarodowym Czerwonym Krzyżu. Skutecznie zabiegał o przyznanie kwater cmentarnych dla Batalionu „Gustaw”.

Represjonowany w okresie stalinowskim, aresztowany i więziony.

Był jednym z założycieli Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i Klubu Sprawozdawców Parlamentarnych.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Walecznych

Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie)

Order św. Sawy

Dziennikarz prasowy i telewizyjny, propagator żeglarstwa i wychowania poprzez żeglarstwo, pisarz, jachtowy kapitan żeglugi wielkiej.

Wykształcenie:

Politechnika Wrocławska – Wydział Elektroniki,

Uniwersytet Warszawski – Studium Dziennikarstwa.

Droga zawodowa:

„Trybuna Ludu” – dziennikarz,

„Jachting” – redaktor naczelny,

Telewizja Polska – dziennikarz, komentator, autor filmów dokumentalnych.

Tematyka twórczości:

Popularyzacja nauki, żeglarstwo, oświata i wychowanie.

Gatunki dziennikarskie:

Publicystyka, reportaż, film dokumentalny.

Miasta, gdzie pracował:

Wrocław, Warszawa.

Praca pozadziennikarska:

Żeglarz – dwukrotnie opłynął samotnie Świat. Kapitan żaglowców szkolnych i pasażerskich, uczestnik wypraw naukowych i regat żeglarskich. Twórca „Szkoły pod Żaglami”. Doprowadził do budowy polskich żaglowców STS „Pogoria” i STS „Fryderyk Chopin”. Autor ponad pięćdziesięciu filmów dokumentalnych i kilkudziesięciu książek.

Działalność społeczna i polityczna:

Członek Rady Programowej Polskiej Fundacji Morskiej.

Od 2009 prowadzi Fundację „Szkoła Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego” opartą na wolontariacie młodzieży niosącej innym potrzebną pomoc.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski ;

Złoty Medal „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe” ;

Złote Odznaczenie im. Janka Krasickiego ;

Złota Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza” ;

Złota Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego ;

Rejs Roku – Srebrny Sekstant (1973 r.)

Nagroda im. Leonida Teligi za wybitne zasługi w popularyzacji żeglarstwa w Polsce – dwukrotnie: 1980 r. za cykl programów telewizyjnych propagujących żeglarstwo i za książkę Dom pod żaglami; 1984 r. za książkę Praktyka oceaniczna;

Nagroda Conrada (2000 r.);

Super Kolos (2007 r.);

Fot 1. Krzysztof Baranowski fot. Jacek Herok
Fot 2. Krzysztof Baranowski z żoną Bogumiłą Wander w czasie rozdania Wiktorów fot. Jacek Herok

Publicysta, dziennikarz, pisarz, polityk, dyplomata, nauczyciel akademicki, działacz społeczny. Pracę dziennikarską rozpoczął w prasie konspiracyjnej podczas II wojny światowej.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Humanistyczny, Wydział Filologiczny;

Droga zawodowa:

„Prawda” (katolicki miesięcznik wydawany przez Front Odrodzenia Polski) – w latach 1942-1943 był sekretarzem redakcji;

„Prawda Młodych” (katolicki miesięcznik wydawany przez Front Odrodzenia Polski) – w latach 1942-1944 był redaktorem naczelnym;

„Wiadomości z Miasta i Wiadomości Radiowe” (konspiracyjne pismo wydawane podczas powstania warszawskiego) – był redaktorem naczelnym;

„Biuletyn Informacyjny” – był sekretarzem redakcji do stycznia 1945 r.;

„Gazeta Ludowa” – pracował jako dziennikarz od 1946 r.

„Stolica” – dziennikarz, a w latach 1958-1960 był sekretarzem redakcji;

„Świat” (tygodnik) – publikował teksty;

Wydawnictwa Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich;

„Tygodnik Powszechny” – współpracował od 1957 r., w latach 1982-2007 wchodził w skład redakcji;

Radio Wolna Europa.

Tematyka twórczości:

Historia, polityka, sprawy społeczne, życie publiczne, biografie, sprawy międzynarodowe;

Gatunki dziennikarskie:

Publicystyka, komentarz polityczny, wywiad, reportaż;

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Kraków;

Praca pozadziennikarska:

Pisarz – autor ok. 50 książek, polityk (senator, minister spraw zagranicznych, sekretarz stanu w KPRM), przewodniczący Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, dyplomata, wykładowca na uczelniach w Polsce i za granicą, działacz społeczny;

Zasługi w walce o niepodległość:

Podczas II wojny światowej należał do Związku Walki Zbrojnej, następnie był żołnierzem Armii Krajowej, walczył w powstaniu warszawskim, działał we Froncie Odrodzenia Polski, był funkcyjnym w Delegaturze Rządu na Kraj, działał w Tymczasowym Komitecie Pomocy Żydom „Żegota” i w Radzie Pomocy Żydom, działał w konspiracji. Był więźniem Hitlerowskiego Obozu Zagłady w Auschwitz, więziony również na Pawiaku.

Służył w Oddziale VI sztabu Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj Po wojnie działał w opozycji demokratycznej – współpracował z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym, był więziony i represjonowany, internowany w stanie wojennym.

Działalność społeczna i polityczna:

Należał do NSZZ „Solidarność” i polskiego PEN Clubu. Był członkiem kapituły i kanclerzem Orderu Orła Białego. Był inicjatorem powstania Fundacji Auschwitz-Birkenau i przewodniczącym jej Rady.

Odznaczenia i nagrody: 

Polskie

• 1944 – Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami

• 1944 – Krzyż Walecznych

• 1963 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

• 1986 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (prezydent RP na uchodźstwie)

• 1995 – Order Orła Białego

• 2015 – Krzyż Wolności i Solidarności (pośmiertnie)

Zagraniczne

• 1992 – Austriacki Krzyż Honorowy za Naukę i Sztukę I klasy

• 1995 – Wielka Złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii

• 2001 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej

• 2001 – Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (za pracę na rzecz pojednania między Polakami, Niemcami i Żydami)

• 2002 – Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa)

• 2002 – Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy (Estonia)

• 2006 – Order Świętego Grzegorza Wielkiego

• 2009 – Krzyż Komandorski Orderu Legii Honorowej

• 2012 – Wielki Krzyż Orderu Zasługi Suwerennego Rycerskiego Zakonu Szpitalników św. Jana Jerozolimskiego zwanego Rodyjskim i Maltańskim

• 2012 – Order Podwójnego Białego Krzyża II Klasy (Słowacja) – order nadano 7 marca 2012, uroczyste wręczenie miało miejsce 12 września 2012

• Krzyż Wielki Zakonu Rycerskiego i Szpitalnego św. Łazarza z Jerozolimy

• 2015 – Bawarski Order Zasługi (pośmiertnie)

Fot. 1. Władysław Bartoszewski fot. Jacek Herok
Fot. 2. Władysław Bartoszewski fot. NN/zbiory Ośrodka KARTA

Dziennikarka, recenzentka teatralna, pracę zawodową rozpoczęła przed II wojną światową, pisała także powieści i zajmowała się tłumaczeniem literatury.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – studiował filologię polską i filologię klasyczną.

Droga zawodowa:

„Kurier Polski” – w latach 1926-1930 była reporterem i redaktorem działu kulturalnego;

„Kurier Czerwony” – w latach 1930-1939 była recenzentką teatralną i reporterem;

„Express Poranny” – w latach 1930-1939 była recenzentką teatralną i reporterem;

„Kurier Codzienny” – w latach 1945-1946 pracowała w redakcji;

„Express Wieczorny” – była współzałożycielką pisma i w latach 1946-1968 kierowała działem kulturalnym;

„Przekrój” – współpracowała jako autorka cyklu artykułów „Aktualności z myszką”.

Tematyka twórczości:

Teatr, kultura, historia, Warszawa;

Gatunki dziennikarskie:

Recenzja, reportaż kulturalny, informacja, publicystyka;

Miasta, gdzie pracowała:

Warszawa

Działalność pozadziennikarska:

Pisała powieści obyczajowe, historie z dziejów Warszawy oraz tłumaczyła literaturę – m.in. rosyjską i angielską.

Zasługi w walce o niepodległość:

W czasie II wojny światowej aresztowana, uciekła z transportu, ukrywała się poza Warszawą.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1956);

Krzyż Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski;

Order Sztandaru Pracy II klasy;

Nagroda m. Warszawy za działalność publicystyczną (1973).

Fot. Karolina Beylin w czasie spaceru ul. Puławską fot. Jarosław Tarań, zbiory Ośrodka KARTA

Eseista, publicysta, zaczął publikować w prasie przed II wojną światową, potem kontynuował na emigracji, pisząc również do kilku tytułów krajowych.

Wykształcenie:

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – studia ekonomiczne;

Droga zawodowa:

„Tempo Dnia” – debiut w 1935 r.

„Razem Młodzi Przyjaciele” – redagował pismo po klęsce Francji w II wojnie światowej;

„Kultura” – współpracował, publikując od pierwszego numeru;

„Wiadomości” (wydawane w Londynie);

„Tygodnik Powszechny” – wspólpracował, pisząc korespondencje do początku lat 50.;

„Twórczość” – wspólpracował, pisząc korespondencje do początku lat 50.;

„Nowiny Literackie” – wspólpracował, pisząc korespondencje do początku lat 50.;

Tematyka twórczości:

Historia, ekonomia, rola jednostki w dziejach, społeczeństwo;

Gatunki dziennikarskie:

esej, humoreska, publicystyka;

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Katowice, Paryż, Gwatemala (miasto);

Praca pozadziennikarska:

Był również przedsiębiorcą, pracował w polskiej YMCA, a także reprezentował interesy Polaków zatrudnionych we Francji, prowadził księgarnię, propagował modelarstwo.

Odznaczenia i nagrody:

Literacka nagroda londyńskich „Wiadomości”.

Dziennikarz i redaktor agencyjny, zasiadał w międzynarodowych władzach organizacji dziennikarskich z ramienia SDP.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Dziennikarski

Droga zawodowa:

„Głos WSK Okęcie” – w latach 1953-1954 pracował jako dziennikarz,

Polska Agencja Prasowa – w latach 1955-1957 pracował jako aplikant w Redakcji Krajowej, a w latach 1958-1966 jako redaktor działu, w latach 1966 -1970 korespondent prasowy PAP w Londynie i szef Biura PAP, 1972-1976 – redaktor naczelny redakcji zagranicznej, w latach 1979-1981 korespondent w Nowym Jorku i redaktor naczelny, w latach 1981-1990 redaktor naczelny Redakcji PAP dla zagranicy;

„Brytania” (dwumiesięcznik) – redaktor naczelny polskiej wersji 1970-1974;

UN Correspondent – w latach 1979-1981;

„Computerworld” – członek redakcji w latach 1990-1993;

„Warsaw Daily News”;

Tematyka twórczości:

sprawy zagraniczne, technologie, o Polsce dla zagranicy;

Gatunki dziennikarskie:

reportaż, artykuł, felieton,

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Londyn, Nowy Jork,

Praca pozadziennikarska:

Pracował jako rzecznik prasowy ZUS, był szefem Ośrodka Informacji FSO, a następnie doradcą prezesa Daewoo-FSO Motor, autor książek o Wielkiej Brytanii.

Działalność społeczna:

Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich – w latach 1956-1982, Foreign Press Association, Stowarzyszenie Korespondentów Narodów Zjednoczonych – prezydent od 1980 r., Foregn Journalists Associations, członek komitetu Praw Autorskich Agencji Informacyjnych przy Europejskim Stowarzyszeniu Agencji Prasowych AEAP z Zurychu;

Odznaczenia i nagrody:

Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych,

Złoty Krzyż Zasługi,

Krzyż Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,

odznaczony za zasługi dla Warszawy, jako Zasłużony Działacz Kultury, 

I nagroda Klubu Publicystów dla Zagranicy.

Reportażysta i pisarz, korespondent wojenny. Walczył w II wojnie światowej. Związany z opozycją demokratyczną.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Prawa

Praca dziennikarska:

Tygodnik „Świat”

Tematyka twórczości:

Korespondencje z frontu II wojny światowej, historia, wydarzenia historyczne przedstawiał przez pryzmat losów jednostek, ich postaw i życiowych wyborów, obyczaje, pisał biografie;

Gatunki dziennikarskie:

reportaż, esej, publicystyka;

Miasta, gdzie pracował:

Łódź, Warszawa

Praca pozadziennikarska:

Po studiach był aplikantem sądowym. Reportaże publikował również w formie zbiorów, pisał scenariusze filmowe.

Zasługi w walce o niepodległość:

Jako porucznik rezerwy w oddziale wchodzącym w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” brał udział w walkach w rejonie Woli Gułowskiej, stanowiących ostatni etap bitwy pod Kockiem. W latach 1939–1945 był jeńcem oflagów, m.in. Oflagu II C Woldenberg.

Pod koniec lat 70. XX wieku związał się z opozycją demokratyczną. W 1976 był jednym z sygnatariuszy protestu przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL tzw. Memoriału 101 (zob. sygnatariusze protestów przeciwko zmianom w konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w roku 1976. Należał do Towarzystwa Kursów Naukowych i był członkiem jego rady programowej.

Odznaczenia i nagrody:

Nagroda Państwowa III stopnia, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Wielkim tego Orderu.

Fot. 1. Marian Brandys fot. PAP/CAF/Ireneusz Radkiewicz
Fot 2. Marian Brandys w swoim mieszkaniu fot. PAP/Tomasz Michalak

Dziennikarz, publicysta i pisarz. Działacz opozycyjny, organizował pomoc dla dziennikarzy pozbawionych pracy w stanie wojennym. Przez dziesięć lat kierował Stowarzyszeniem Dziennikarzy Polskich. Obecnie Honorowy Prezes SDP.

Wykształcenie:

Uniwersytet Jagielloński – prawo

Droga zawodowa:

„Po Prostu” – pracownik redakcji od 1956 r.;

„Życie Warszawy” – 1970-1973 redaktor dodatku „Życie i Nowoczesność”;

Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWa, – był współautorem raportów na podstawie danych statystycznych

Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa

„Gazeta Dźwiękowa” – nielegalnie wydawana na kasetach magnetofonowych w stanie wojennym

„Gazeta Wyborcza” – współorganizował gazetę, a następnie publikował tam do 1995 r.

„Computerworld” – felietonista

„Rzeczpospolita” – współpracował do 2006 r.

„Studio Opinii” (portal) – publicysta;

Tok FM – autor audycji;

Tematyka twórczości:

ekonomia, sprawy społeczne, nauka, technika;

Gatunki dziennikarskie:

felieton, publicystyka, reportaż.

Miasta, gdzie pracował:

Kraków, Warszawa

Praca pozadziennikarska:

Pracownik dydaktyczny wyższych uczelni, prezes Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”, kierownikiem Pracowni Prognoz Rozwoju Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Informatyki.

Zasługi w walce o niepodległość:

Organizował pomoc i miejsca pracy dla dziennikarzy zwolnionych z pracy w stanie wojennym, działał w podziemnej prasie.

Działalność społeczna:

Prezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, przewodniczący Rady Programowej Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

W 1991 r. brał udział w założeniu (razem z World Press Freedom Committee) Fundacji Centrum Prasowe dla Krajów Europy Środkowo-Wschodniej, pełnił funkcję przewodniczącego rady tej organizacji, a w 2007 stanął na czele jej zarządu.

Został też członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

członkiem kapituły ustanowionej w 2013 Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej[13].

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011 r.).

Jest laureatem Nagrody im. Adolfa Bocheńskiego (1980 r.), Nagrody Kisiela (1990 r.) i Superwiktora (2015 r.). W 1998 r. otrzymał nagrodę PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego.

Fot. 1 Stefan Bratkowski fot. Jacek Herok
Fot. 2 Stefan Bratkowski  fot. Jacek Herok

Dziennikarz, reportażysta, pisarz, varsavianista, podróżnik. Powstaniec warszawski. Twórca konspiracyjnego radia pod okupacją niemiecką.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Prawo;

Uniwersytet Jagielloński – Prawo;

Wyższa Szkoła Dziennikarska;

Droga zawodowa:

„Dziennik Radiowy 22. Obwodu AK” – redaktor pisma powstańczego,

„Tygodnik Warszawski” (1945-1947) – reporter działu miejskiego;

„Wieczór Warszawy” (1946-1947) – reporter działu miejskiego;

„Słowo Powszechne” – dziennikarz;

Agencja Prasowo-Informacyjna API – dziennikarz;

„Przekrój” (współpraca od 1953 r., członek redakcji w latach 1955-1970);

„Stolica” (w latach 1958-1964 i 1966-1970, m.in. felieton „Warszawskie widzimisię”)

„Przegląd Kulturalny” (od 1960 do 1963 roku, m.in. felietony z cyklu „Było nie było”).

„Perspektywy” – od 1970 r..

„Wprost”

„Poznaj Świat”

„Podróże”.

Tematyka twórczości:

Tematyka polonijna, podróżnicza, varsawianistyczna, międzynarodowa;

Gatunki dziennikarskie:

Publicystyka, esej, artykuł, szkic, reportaż;

Zasługi w walce o niepodległość:

Żołnierz Armii Krajowej (ps. Konrad), uczestnik powstania warszawskiego (zgrupowanie Żmija, obwód Żywiciel), w stopniu kaprala podchorążego.

Działalność społeczna:

Członek Stowarzyszenia Dziennikarzy RP (1946-1951), a następnie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (od roku 1951), Związku Literatów Polskich (1958-1983), ZAiKS-u (od 1957 r.), Stowarzyszenia Autorów Dzieł Naukowych (od 1985 r.), Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989 r.), The Explorers Club (od 1996 r.). Przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Łazienek Królewskich w Warszawie (od 1988 r.), Prezydent Warszawskiego Klubu Rotariańskiego (jeden z klubów Rotary International; 1992-1993).

Odznaczenia i nagrody:

Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Medal Wojska (Londyn 1948 r.)

Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1966 r., za całokształt pracy varsavianistycznej)

Nagroda Klubu Publicystów Międzynarodowych SDP (1972 r., za cykl reportaży podróżniczych w tygodniku „Perspektywy”)

Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1973 r.)

Złoty Krzyż Zasługi (1974 r.)

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1979 r.)

Warszawski Krzyż Powstańczy (1982 r.)

Krzyż Armii Krajowej (1983 r.)

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1988 r.)

Krzyż Partyzancki (1995 r.)

Bursztynowy Motyl (2004 r.)

„Złoty Ekran”

Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2011 r.)

Fot. 1. Olgierd Budrewicz fot. PAP/Jacek Turczyk
Fot. 2. Olgierd Budrewicz odbiera nagrodę za najpiękniejszą książkę roku 1997 fot. PAP/CAF/Andrzej Rybczyński

Dziennikarz, popularyzator Internetu. Współtwórca jednego z portali internetowych, propagator wykorzystania teleinformatyki w szkołach i jako sposobu pokonywania barier związanych z niepełnosprawnością.

Droga zawodowa:

„Komputer” – redaktor;

„ComputerWorld Polska” – współzałożyciel;

„BOSS-Komputer” – współzałożyciel;

„Polska OnLine” (portal) – współzałożyciel;

Praca pozadziennikarska:

Urzędnik państwowy – Pełnomocnik Premiera Waldemara Pawlaka ds. Informatyki, dyrektor Biura Informatyki URM. W tym czasie pełnił również funkcję przewodniczącego Rady Koordynacyjnej ds. Teleinformatyki, złożonej z przedstawicieli administracji rządowej.

Działalność społeczna:

Założyciel i prezes stowarzyszenia Polska Społeczność Internetu, członek Rady Fundacji Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo. Pomysłodawca Forum Teleinformatyki i Przewodniczący Rady Programowej kilku pierwszych edycji Forum.

Przedwojenny publicysta nurtu konserwatywnego, potem dziennikarz emigracyjny – założyciel pisma „Lwów i Wilno” w Londynie, po powrocie do Polski pisał korespondencje do paryskiej „Kultury”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Jagielloński – wolny słuchacz;

Uniwerytet Warszawski – prawo;

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie – prawo;

Droga zawodowa:

„Słowo” (Wilno) – założyciel w 1922 r. i do 1939 r. wydawca, redaktor naczelny;

„Lwów i Wilno” (Londyn) – w latach 1946–1950 wydawca tygodnika;

„Kultura” (Paryż) – publicysta od początku lat 60.;

Tematyka twórczości:

polityka, stosunki międzynarodowe, stosunki społeczne;

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka, reportaż;

Miasta gdzie pracował:

Kraków, Wilno, Warszawa;

Działalność społeczna:

Konserwatysta związany z nieformalnym ugrupowaniem ziemiańskim tzw. żubrów kresowych, monarchista. W okresie od 1928 do 1935 był posłem na Sejm z ramienia BBWR.

Zasługi w walce o niepodległość:

Od 1916 r. był członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, W 1917 r. związał się z Polską Organizacją Wojskową. Podczas wojny polsko-bolszewickiej (1919–1920) wstąpił ochotniczo do partyzanckiego oddziału jazdy mjr. Władysława Dąbrowskiego (późniejszy 13. Pułk Ułanów Wileńskich). W marcu 1939 r. przez 17 dni osadzony w obozie w Berezie Kartuskiej. Po agresji radzieckiej na emigracji we Francji mianowany przez prezydenta RP Władysława Raczkiewicza członkiem Rady Narodowej RP – substytutu parlamentu przy władzach RP na uchodźstwie. Był premierem rządu na uchodźstwie od 7 czerwca 1954 do 21 czerwca 1955 r.. W 1964 r. był sygnatariuszem Listu 34 intelektualistów protestujących wobec władz PRL przeciwko cenzurze i polityce kulturalnej władz.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Niepodległości z Mieczami

Krzyż Walecznych

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Węgierski Krzyż Zasługi II klasy.

Fot. 1. Stanisław Cat Mackiewicz fot.  Władysław Miernicki, zbiory NAC
Fot. 2. Stanisław Cat Mackiewicz na dachu Pałacu Prasy w Krakowie fot. zbiory NAC

Żołnierz Armii Andersa, następnie dziennikarz emigracyjny – „Życie”, „Kultura” i „Dziennik Polski”. Od 1950 związany z „Wiadomościami” w Londynie.

Wykształcenie:

Uniwersytet Jagielloński – filologia polska;

Droga zawodowa:

„Polak w Indiach” – wydawca w latach 1943-1948

Katolicki Ośrodek Wydawniczego „Veritas” – redaktor;

„Głosu Ameryki” – pracownik redakcji polskiej 1955-1960;

„Życie”

„Kultura”

„Dziennik Polski”.

„Wiadomości” – autor stałych rubryk: „W oczach zachodu” i „Wzmianki, wycinki, przycinki, docinki”, od 1966 r. redaktor naczelny pisma

Praca poza dziennikarska:

Pisarz, poeta,

Zasługi w walce o niepodległość:

Żołnierz w wojsku generała Andersa, więziony w łagrach sowieckich. Pracował w delegaturze Ministerstwa Opieki Społecznej Rządu RP na Obczyźnie.

Warszawa, 2007-11-30. Konferencja pt. „Radio Wolna Europa w polityce polskiej i zachodniej”, zorganizowanej m.in. przez Stowarzyszenie Wolnego Słowa, w Pałacu Tyszkiewiczów. Nz: prezes Stowarzyszenia Wolnego Słowa Mirosław Chojecki. tg/bpt PAP/Tomasz Gzell[/caption]

Od 1976 r. zajmował się wydawaniem pism podziemnych i książek w drugim obiegu, na emigracji w Paryżu wydawał m.in. miesięcznik „Kontakt”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Chemii

Droga zawodowa:

Niezależną Oficynę Wydawniczą „NOWa” – twórca

„Kontakt” (miesięcznik) – wydawca w Paryżu,

NTW (niezależna telewizja) – współtwórca

Grupa Filmowa „Kontakt”- założyciel

Praca poza dziennikarska:

Pracował w Instytucie Badań Jądrowych.

Zasługi w walce o niepodległość:

Uczestnik strajku na UW, relegowany z uczelni. W czerwcu 1976 należał do uczestników akcji pomocy represjonowanym robotnikom Ursusa i Radomia. W tym samym roku znalazł się wśród organizatorów Komitetu Obrony Robotników. Zajął się niezależną działalnością wydawniczą, odpowiadał za powielanie Komunikatu „KOR” i Biuletynu Informacyjnego „KOR”Wielokrotnie aresztowany.

Działalność społeczna:

Jest inicjatorem i prezesem honorowym Stowarzyszenia Wolnego Słowa. W 2005 był członkiem honorowego komitetu Donalda Tuska w trakcie kampanii prezydenckiej.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Fot. 1. Mirosław Chojecki  fot. PAP/Tomasz Gzell
Fot. 2.  Mirosław Chojecki  fot. PAP/Wojciech Pacewicz

Lublin, 14.09.2017. Mirosław Chojecki polski wydawca, działacz opozycji w PRL, producent podczas spotkania. Promocja albumu: „reprint „Kultura”- narodziny pisma”, odbyła się 14 bm. w Galerii Malarstwa Polskiego XVII–XIX wieku w Muzeum Lubelskim, w ramach obchodów 70-lecia wydania pierwszego numeru „Kultury” paryskiej. Reprodukcji zeszytu towarzyszą teksty poświęcone okolicznościom powstania miesięcznika i jego zawartości, autorstwa Marka Żebrowskiego, Pawła Kłoczowskiego i Stanisława Mancewicza. (wp/am) PAP/Wojciech Pacewicz

Wykładowca akademicki, dziennikarz prasy katolickiej, ekspert od społecznej nauki Kościoła. Zasiadał w gremiach kościelnych związanych z mediami.

Wykształcenie:

Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

Uniwersytet Warszawski

Wyższe Seminarium Duchowne Księży Michalitów w Krakowie.

Papieskim Wydział Teologiczny w Krakowie.

Katolicki Uniwersytet Lubelski.

Droga dziennikarska i związana z mediami:

„Powściągliwość i praca” – redaktor naczelny 1984-1986;

Katolicka Agencja Informacyjna – członek Rady Programowej;

radiostacje diecezjalne – organizator;

Podczas II Ogólnopolskiego Synodu Plenarnego objął funkcję przewodniczącego Komisji ds. Środków Społecznego Przekazu. Działał w Radzie Konferencji Episkopatów Europy, gdzie był odpowiedzialny za media katolickie w Europie Wschodniej. W 2001 został mianowany konsultorem Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu. W ramach Konferencji Episkopatu Polski był wiceprzewodniczącym i przewodniczącym Komisji (Rady) ds. Środków Społecznego Przekazu.

Praca dydaktyczna związana z mediami:

Wykładowca akademicki przedmiotów związanych ze społeczną nauką Kościoła i obecnością Kościoła w mediach – Akademia Teaologii Katolickiej w Warszawie, Uniwersytet Warszawski, Papieski Uniwersytet Gregoriański w Rzymie.

Autor prac naukowych, m.in. Uwarunkowania recepcji programów telewizyjnych przez młodzież, Technologie komunikowania a kultura.

Odznaczenia i nagrody:

Został laureatem Medalu św. Brata Alberta za rok 2001.

Fot. 1. Jan Chrapek fot. PAP/Andrzej Rybczyński
Fot. 2. Jan Chrapek fot. PAP/Tomasz Gzell

WARSZAWA, 18.10.2001 ZDJ CIE ARCHIWALNE Z 1.03.2000 Bp radomski Jan Chrapek (siedzi) w otoczeniu pozosta≥ych biskupůw podczas zebrania plenarnego konferencji Episkopatu Polski, 1 marca 2000. Bp Chrapek zginĻ≥ w czwartek, 18 bm w wypadku samochodowym ko≥o Radomia. PAP Tomasz Gzell

Publicysta, malarz, oficer Wojska Polskiego, po II wojnie światowej nie wrócił z emigracji. Współtwórca prasy emigracyjnej. Publikował artykuły w czasopismach francuskich.

Wykształcenie:

Petersburg – studia prawnicze;

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie;

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie;

Dziennikarska droga zawodowa:

„Głos Plastyków” – współpracował w latach 30.XX w.

„Wiadomości Literackie” – współpracował w latach 30. XX w.

„Orzeł Biały” – redaktor

„Kultura” – współtwórca pisma;

„Le Figaro Littéraire”,

„Preuves”,

„Gavroche”,

„Nova et Vettera”,

„Carrefour”.

Tematyka twórczości:

Historia, sztuka, biografie,

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka, esej,

Miasta, gdzie pracował:

Kraków, Warszawa, Paryż;

Praca pozadziennikarska:

Pisarz, artysta malarz.

Zasługi w walce o niepodległość:

We wrześniu 1917 na krótko w 1 pułku ułanów Krechowieckich, formowanym w Mińsku. W październiku 1918 zapisał się do warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, wkrótce potem wyjechał do Petersburga z misją poszukiwania zaginionych ułanów 1 p.uł. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej i otrzymał Order Virtuti Militari. We wrześniu 1939 zmobilizowany. Internowany w obozach jenieckich.

Uczestniczył, jako delegat rządu RP na emigracji, w międzynarodowej komisji badającej zbrodnię katyńską. Współorganizował Kongres Wolności Kultury w Berlinie (1950).

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (za wojnę 1918-1920)

Krzyż Walecznych (po raz 1 i 2 w 1922 r.)

Odznaka I Pułku Ułanów Krechowieckich (1939)

Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino (1947 r.)

Nagroda malarska Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1960 r.)

Literacka Nagroda im. Anny Godlewskiej w Zurychu za twórczość pamiętnikarską (wespół z Marią Czapską) (1972 r.)

Nagroda pisarska Stowarzyszenia Kombatantów w Londynie (1982 r.)

Nagroda im. S. Badeniego (Wielka Brytania 1985 r.)

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1990 r.)

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1990 r.)

Nagroda ZPAP im. Jana Cybisa(1990 r.)

Tytuł profesora honorowego Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1992 r.).

Fot. 1. Józef Czapski PAP/Repr. Andrzej Rybczyński
Fot. 2. Józef Czapski z siostrą repr. PAP/CAF

Polska. Józef Czapski, malarz i pisarz, z siostrą. umr PAP/CAF-reprodukcja

Dziennikarz, publicysta, poeta. Autor i współautor popularnych książek o Krakowie, jego historii i mieszkańcach. Jeden z najdłużej urzędujących redaktorów naczelnych polskich tygodników.

Wykształcenie:

Uniwersytet Jagielloński – filologia polska

Droga zawodowa:

Ośrodek Telewizyjny w Krakowie – zastępca redaktora naczelnego w latach 1964-1967;

„Przekrój” – redaktor naczelny w latach 1973-2000;

Tematyka twórczości:

tematyka społeczna, obyczajowa, historia, region Galicji, Kraków;

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka, felieton, komentarz

Działalność społeczna:

Założyciel Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (grudzień 2000)

Laureat nagrody Klubu Publicystów Międzynarodowych SDP (1978 r.)

Nagroda Miasta Krakowa (1978 r.)

Nagroda włoskiego miesięcznika „Scena Illustrata” (1984 r.)

Fot. 1. Mieczysław Czuma fot. PAP/Jacek Bednarczyk
Fot. 2 Mieczysław Czuma i Sławomir Mrożek fot. PAP/Jacek Bednarczyk

Slawomir Mrozek odebral „Zloty Laur” przyznany mu w ubieglym roku przez tygodnik „Przekroj”, swietujacy wowczas swoje 50-te urodziny. Oprocz tego S.Mrozek otrzymal jubileuszowa piecdziesiatke „Przekroju”. N/z: Redaktor naczelny „Przekroju” Mieczyslaw Czuma wrecz S. Mrozkowi jubileuszowa piecdziesiatke.

Dziennikarz, założyciel wydawnictwa, przedsiębiorca, największy potentat prasowy okresu międzywojennego. Propagator sportu i mecenas sztuki.

Wykształcenie:

Uniwersytet Jagielloński – Wydział Filozoficzny

Droga zawodowa:

„Ilustracja Polska” – sekretarz redakcji;

„Głos Narodu” – redaktor w latach 1908-1910;

„Ilustrowany Kuryer Codzienny” – założył w 1910, stworzył 11 oddziałów terenowych;

„Nowiny”- przejęte w 1914 r.;

„Światowid” – tygodnik istniejący od 1924 r.;

„Wróble na dachu” – tygodnik istniejący od 1933 r.;

„Tajny detektyw” – tygodnik wydawany w latach 1931-1934;

„Na szerokim świecie” – tygodnik wydawany w latach 1928-1939.

Miasta, gdzie pracował:

Kraków, Zakopane,

Praca pozadziennikarska:

Nauczyciel, radny Krakowa, poseł na Sejm w II Rzeczypospolitej.

Działalność społeczna:

Fundował nagrody dla młodych malarzy i wspierał finansowo budowę nowego gmachu dla Muzeum Narodowego. W 1925 przed Pomnikiem Grunwaldzkim ufundował Pomnik Nieznanego Żołnierza. Był pomysłodawcą powstania Teatru Bagatela oraz podjęcia prac badawczych na Kopcu Krakusa. Był wieloletnim członkiem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. Propagował rozwój sportu: organizował od 1922 Bieg Okrężny o puchar IKC-a, wyścig kolarski na trasie Kraków–Katowice–Kraków, pomagał przy wyścigach motocyklowych i samochodowych.

Odznaczenia i nagrody:

Wielki Krzyż Komandorskim z Gwiazdą Orderu Korony Italii

Wielki Oficer Orderu Korony (Włochy)

Wielki Oficer Orderu Korony (Rumunia)

Komandor Orderu św. Sawy (Jugosławia)

Srebrny Krzyż Zasługi (Węgry)

Fot. 1. Marian Dąbrowski za biurkiem fot. zbiory NAC
Fot. 2. Marian Dąbrowski podczas tańca z uczestniczką balu prasy fot. zbiory NAC
Fot. 3. Marian Dąbrowski na zawodach narciarskich w Zakopanem fot. Foto-Lina zbiory NAC

Dziennikarz, felietonista, pisarz. W okresie II Rzeczpospolitej w prasie lewicowej i centrowej zajmował się tematyką polityczną i społeczną. Walczył w wojnie obronnej 1939 r. Zginął z rąk sowieckich żołnierzy.

Wykształcenie:

Uniwersytet w Kijowie – Wydział Prawa

Droga zawodowa:

„Rzeczpospolita” – w latach 1922-1926 był publicystą i felietonistą

Tematyka twórczości:

społeczna, polityczna,

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka, felieton,

Miasta, gdzie pracował:

Kijów, Warszawa

Praca pozadziennikarska:

Pisarz, scenarzysta filmowy

Zasługi w walce o niepodległość:

W czasie I wojny światowej należał do konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1917 r. przerwał studia i wyjechał do Warszawy, gdzie zaciągnął się ochotniczo do wojska. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W stopniu kaprala podchorążego brał udział w wojnie obronnej Polski 1939. Zginął w Kutach z rąk żołnierzy sowieckich.

Jego antysanacyjne artykuły wywoływały polemiki. Kiedy w 1927 r. dziennikarz został porwany i dotkliwie pobity, prasa opozycyjna uznała to za przejaw zastraszania felietonisty za jego krytyczny stosunek do władzy.

Fot. Tadeusz Dołęga Mostowicz  fot. Alamy Stock/PAP

Publicysta, krytyk literacki, redaktor i współpracownik konspiracyjnej prasy polskiej i emigracyjnych wydawnictw rosyjskich, pierwszy prezes telewizji publicznej po przemianach demokratycznych w Polsce.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Filologii Polskiej

Droga zawodowa:

„Sztandar Młodych” – korespondent od 1957 r.

„Zapis” (kwartalnik literacki wydawany w konspiracji) – redaktor w latach 1977-1980

„Tygodnik Powszechny” – współpracownik;

„Russkaja Mysl” – rosyjski pismo emigracyjne;

„Kontinent”, „Sintaksis”.

Telewizja Polska – prezes Komitetu ds. RiTV w latach 1989-1991

Tematyka twórczości:

literaura rosyjska, kultura,

Gatunki dziennikarskie:

artykuł publicystyczny, esej,

Miasto, gdzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:

Pracownik naukowy, pisarz, tłumacz, autor skeczów i piosenek, doradca premiera ds. polityki wschodniej;

Zasługi w walce o niepodległość:

W 1975 sygnatariusz Listu 59, w 1976 Listu 101 w proteście przeciwko zmianom w Konstytucji PRL oraz Listu 175 z żądaniem powołania komisji poselskiej do zbadania nadużyć MO i SB podczas wydarzeń w Radomiu i Ursusie; współpracownik KOR, następnie KSS KOR, obserwator procesów radomskich.

Od 1980 r. w „S”. Sygnatariusz apelu 64 intelektualistów popierających postulaty strajkujących. Internowany w stanie wojennym.

W latach 1986-1989 członek Rady Funduszu Wydawnictw Niezależnych. Od 1987 w Kręgu Przyjaciół Solidarności Polsko-Czechosłowackiej.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1997).

 Fot. 1. Andrzej Drawicz fot. PAP/Jan Bogacz Ireneusz Sobieszczuk
 Fot. 2. Andrzej Drawicz z żoną Wierą w swoim mieszkaniu fot. PAP/Jan Bogacz, Ireneusz Sobieszczuk

Warszawa 10.1989. Eseista, krytyk literacki, prezes Komitetu do spraw Radia i Telewizji Andrzej Drawicz wraz z żoną Wierą w swoim mieszkaniu na Służewcu nad Dolinką. ka PAP/Jan Bogacz Ireneusz Sobieszczuk Dokładny dzień wydarzenia nieustalony. Warsaw October 1989. Essayist, literary critic, president of the Radio and TV Committee Andrzej Drawicz with his wife Wiera at home in Warsaw’s Sluzewiec nad Dolinka district. ka PAP/Jan Bogacz Ireneusz Sobieszczuk Event day unknown

Dziennikarz, satyryk, malarz i scenograf. Debiutował przed II wojną światową. Twórca i wieloletni redaktor naczelny tygodnika społeczno-kulturalnego „Przekrój”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski

Droga zawodowa:

„Wiadomości Literackie” – od 1934 r. dziennikarz i grafik

„Przekrój” – założyciel (1945) i redaktor naczelny w latach 1948-1969

„France Soir” – współpracownik i grafik

„Szpilki”- redaktor rubryki „Franciszek i inni”;

Tematyka twórczości:

publicystyka kulturalna, obyczaje, krytyka literacka, satyra

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Kraków

Praca pozadziennikarska:

grafik, malarz, wykładowca akademicki, promotor sztuki, organizator życia kulturalnego;

Fot. 1. Marian Eile fot. Wojciech Plewiński / FORUM
Fot. 2 Marian Eile fot. Wojciech Plewiński / FORUM

Muzykolog, krytyk muzyczny, publicysta, popularyzator muzyki i wiedzy o muzyce. Współautor programów telewizyjnych i ekspert.

Wykształcenie:

Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna w Krakowie – klasa fortepianu;

Uniwersytet Warszawski – muzykologia;

Telewizja Polska – współtwórca programu „Wielka Gra”;

Publikacje

Wirtuozi (1957)

Gawędy o instrumentach muzycznych (1958)

W kręgu opery i baletu (1958)

500 zagadek muzycznych (1966; w 1970 wyd. 2. poprawione)

Pejzaże z fetyszem (1986)

Bilet do raju (1987)

Lustro epoki (1988)

Pochowam tu sekret (2004)

Bliżej muzyki. Encyklopedia (2006)

Fryderyk Chopin. Biografia ilustrowana (2009) (wydana także w j. angielskim jako Chopin. An Illustrated Biography)

Chopin wiecznie poszukiwany (2010) (wydana także w j. angielskim jako The Endless Search for Chopin)

Tematyka twórczości:

popularyzator muzyki poważnej;

Gatunki dziennikarskie:

recenzje muzyczne, biografie, publicystyka,

Miasta, w których pracował:

Kraków, Warszawa, Rybnik

Praca pozadziennikarska:

pisarz, juror festiwali muzycznych;

Odznaczenia i nagrody:

Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008 r.)

Fot. 1. Janusz Ekiert fot. PAP/ Andrzej Rybczyński
Fot. 2. Janusz Ekiert i Jan Weber w czasie konkursu Chopinowskiego fot. PAP/Maciej Belina Brzozowski

Warszawa 10.1985. XI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina odbył się w dniach 1–20 października. Nz. m.in. muzykolog Janusz Ekiert (2L), muzykolog, krytyk muzyczny, dziennikarz Jan Weber (3L). meg PAP/Maciej Belina Brzozowski Dokładny dzień wydarzenia nieustalony.

Dziennikarz, współpracownik prasy drugiego obiegu w PRL. Organizator pomocy dla dziennikarzy, którzy stracili pracę w stanie wojennym. Po zmianach systemowych 1989 r. redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Filologii Polskiej

Droga zawodowa:

„Sztandar Młodych” – w latach 1955-1957 drugi sekretarz redakcji;

„Express Wieczorny” – od 1958 r. członek zespołu redakcyjnego;

„Polityka” – w latach 1958-1981 sekretarz redakcji, kierownik działu ekonomicznego;

„Domy Spółdzielcze” – w latach 1970-1978 redaktor naczelny;

„Niewidomy Spółdzielca” – w latach 1982-1989 członek zespołu redakcyjnego;

„Gazeta Bankowa” – w latach 1988-1989 zastępca redaktora naczelnego;

„Most” (czasopismo niezależne w okresie PRL) – współpracownik;

„Tygodnik Mazowsze” (czasopismo niezależne w okresie PRL) – współpracownik;

„Krytyka” (czasopismo niezależne w okresie PRL) – współpracownik;

„Horyzont” (niezależne czasopismo Solidarności Walczącej)- w latach 1987-1989 współzałożyciel, redaktor;

„Gazeta Wyborcza” – współpracownik;

„Rzeczpospolita” – w latach 1989-1996 redaktor naczelny;

Tematyka twórczości:

ekonomia, gospodarka, historia;

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka, komentarz;

Praca pozadziennikarska:

Działacz opozycyjny, twórca i prezes Związku Kontroli Dystrybucji Prasy, pisarz, wydawca.

Autor kilku książek, m.in. Polska – Indie. Gospodarka, stosunki ekonomiczne (1976), Foksal ’81 (Londyn 1984), Pseudonim „Łupaszka”: z dziejów V Wileńskiej Brygady Śmierci i Mobilizacyjnego Ośrodka Wileńskiego Okręgu AK (Wolne Pismo Most 1988), Mowa Gazetowa (1994).

Działalność społeczna:

1959-1995 członek, 1980-1981 sekretarz generalny Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

Fot. 1.Dariusz Fikus fot. PAP/Jan Bogacz
Fot. 2. Dariusz Fikus i Stefan Bratkowski fot. PAP/CAF/Janusz Mazur

Warszawa, 1989-06-26. Rozwiązane w stanie wojennym Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich ponownie uzyskuje rejestrację 12.06.1989 r. Jako znów legalna organizacja odbywa 26 i 27.06.1989 r. swój walny zjazd w gmachu Filharmonii Narodowej w Warszawie przy ul. Sienkiewicza. Prezesem zostaje ponownie Stefan Bratkowski. Nz. Stefan Bratkowski (L) na mównicy, obok niego stoi Dariusz Fikus (P) – patrzą na siebie. oe/mw PAP/CAF/Janusz Mazur

Dziennikarz prasy podziemnej, kierował 3 programem Radia Solidarność, potem redaktor naczelny „Tygodnika Solidarność”.

Wykształcenie:

Politechnika Warszawska – Wydział Maszyn Roboczych i Pojazdów (1970 r.) i podyplomowe studia pedagogiczne (1971 r.), studia dla wyższej kadry menadżerskiej w Wiedniu;

Droga zawodowa:

„Technika Motoryzacyjna” – w latach 1973-1981 z-ca redaktora naczelnego, następnie redaktor naczelny;

Biuletyn Spółdzielni Pracy Dziennikarzy Omnipress – w latach 1982-1989 zatrudniony;

„Karta” (pismo podziemne) – w latach 1982-1984 członek redakcji i autor (ps. Edward Kortal);

„Tygodnik Wojennym”;

„Tygodnik Mazowsze”;

„PWA. Przegląd Wiadomości Agencyjnych”;

„CDN – Głos Wolnego Robotnika”

„Most”;

Radio „Solidarność” (podziemna rozgłośnia w stanie wojennym) – Program 3 – organizator i redaktor.

„Tygodnika Solidarność” – w latach 1991-2002 dziennikarz, następnie redaktor naczelny

Polska Agencja Informacyjna – w latach 1997-1999 przewodniczący Rady Nadzorczej;

„Gazeta Bankowa” – w latach 2008-2010 z-ca redaktora naczelnego;

Radio Wnet – dziennikarz;

Radio Solidarność – redaktor naczelny;

Praca pozadziennikarska:

Autor książki Póki żyjemy (ps. Edward Poliński, 1984). Wykładowca akademicki, wicemistrz Polski w brydżu sportowym, radny w Sejmiku, doradca Prezydenta m.st. Warszawy, zasiadał w kierownictwie firm wydawniczych.

Działalność społeczna:

Należy do Polskiego Związku Brydża Sportowego (był wicemistrzem Polski w tej dyscyplinie).

Odznaczenia i nagrody:

W 2006 odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla rozwoju niezależnego dziennikarstwa i wolnych mediów w Polsce, za działalność na rzecz przemian demokratycznych, za osiągnięcia w pracy w „Tygodniku Solidarność”

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2006).

Fot. 1. Andrzej Gelberg z pierwszym i 500 numerem „Tygodnika Solidarność” fot. PAP/CAF Andrzej Rybczyński
Fot. 2. Andrzej Gelberg i Maciej Jankowski fot. PAP/Andrzej Rybczyński

Warszawa 13.03.1994. Spotkanie za≥oŅycielskie Klubu spo≥eczno-politycznego NSZZ Solidarnoúś (NiezaleŅnego SamorzĻdnego ZwiĻzku Zawodowego Solidarnoúś) Regionu Mazowsze. Nz. przewodniczĻcy Regionu Maciej Jankowski (L), dziennikarz, redaktor naczelny Tygodnika Solidarnoúś Andrzej Gelberg (P) w auli Politechniki Warszawskiej. js PAP/Andrzej RybczyŮski Warsaw 13 March 1994. The founding meeting of the Socio-Poliical Club of the Independent and Self-ruling (NSZZ) Solidarity trade union of Mazowsze region. Pictured: region chairman Maciej Jankowski (left), journalist, editor-in-chief of Tygodnik Solidarnosc Andrzej Gelberg (right) at the Lecture hall of the Warsaw University of Technology. js PAP/Andrzej Rybczynski

Wydawca, publicysta, redaktor. Pracę rozpoczął w dwudziestoleciu międzywojennym. Przez wiele lat prowadził najważniejszy ośrodek polskiego życia kulturalnego i politycznego na emigracji – Instytut Literacki w Paryżu.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – prawo, historia;

Droga zawodowa:

„Dzień Akademicki” (dodatek do „Dnia Polskiego” – redaktor od 1930 r.;

„Bunt Młodych” (dwutygodnik);

„Polityka (tygodnik);

„Kultura” (miesięcznik popularnie zwany Paryską Kulturą) – wydawał i pisał w latach 1947-2000;

„Zeszyty Historyczne” – wydawał i pisał od 1962 r.

Tematyka twórczości:

Historia, geopolityka,

Gatunki dziennikarskie:

Publicystyka, esej, list;

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Paryż;

Praca pozadziennikarska:

Pracował w dyplomacji i administracji rządowej przed II wojną światową.

Zasługi w walce o niepodległość:

Był żołnierzem Brygady Karpackiej, walczył w Egipcie i obronie Tobruku. Pracował w Biurze Propagandy 2. Korpusu. W PRL informacje na temat Jerzego Giedroyca podlegały cenzurze. Jego nazwisko znajdowało się na specjalnej liście osób z całkowitym zakazem publikacji.

Odznaczony rumuńskim Krzyżem Oficerskim Orderu Korony (1930), estońskim Orderem Gwiazdy Białej (1932), belgijskim Orderem Korony (1938) i francuskim Orderem Legii Honorowej (1938). Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1991), Wrocławskiego (18 maja 1998), Warszawskiego (14 listopada 1998), Uniwersytetu w Białymstoku, Szczecińskiego (2000) i UMCS (27 września 2000). Laureat Nagrody Kisiela (1992). Krytycznie patrząc na stosunki panujące w Polsce po 1989 roku odmówił przyjęcia Orderu Orła Białego (1994). Nie przyjął ukraińskiego Orderu Zasługi (1998).

Przyjął natomiast francuski Order Legii Honorowej (1996), Honorowe Obywatelstwo Litwy (1997) i litewski Order Wielkiego Księcia Giedymina (1998).

Fot. 1. Jerzy Giedroyc fot. PAP/Wojciech Stein
Fot. 2. Jerzy Giedroyc fot. PAP/Jerzy Ruciński

Francja Maisons-Laffitte pod Paryżem 1997. Redaktor naczelny miesięcznika Kultura Jerzy Giedroyć w siedzibie Instytutu Literackiego przy Avenue de Poissy 91, gdzie mieszkał od 1954 r. meg PAP/Jerzy Ruciński Dokładny miesiąc i dzień wydarzenia nieustalone.

Dziennikarz i publicysta. Debiutował przed I wojną światową. W okresie międzywojennym publikował w prasie nurtu niepodległościowego. W czasie II wojny światowej pisał w prasie podziemnej. Działacz organizacji dziennikarskich.

Droga zawodowa:

„Wiedza” – debiut w 1907 r.

„Myśl Polska” – pisał od 1914 r.

„Nowy Kurier Łódzki” – redagował w latach 1914-1915

„Kurier Polski” – pisał od 1920

„Epoka”,

„Ekspress poranny”,

„Świat”

„Kurierze Czerwony”

„Wiadomości Polskie” (organ AK) – redagował w czasie II wojny światowej;

„Biuletyn Informacyjny”

„Rzeczypospolita Polska”.

„Kurier codzienny”

„Gazeta Ludowa”- redaktor naczelny do 1947

Autor opracowania przeglądowego (wydanego w 1962) pt. „Prasa Warszawska 1661-1914”.

Zasługi w walce o niepodległość:

Był założycielem Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

Działalność społeczna:

Był wiceprezesem Syndykatu Dziennikarzy Warszawskich.

Fot. 1. Witold Giełżyński fot. zbiory NAC
Fot. 2. Witold Giełżyński Redakcja tygodnika Świat w Warszawie Witold Giełżyński drugi z lewej fot. Jan Malarski/zbiory NAC

Dziennikarz, reporter. Pisał do „Gazety Ludowej”, niezależnego dziennika, pracował w pismach: „Współczesność”, „Panorama”, „Kontynenty” W stanie wojennym w prasie drugiego obiegu: „Vacat”„Przegląd Wiadomości Agencyjnych” i „Tygodnik Solidarność”.

Wykształcenie:

Studia ekonomiczne

Droga zawodowa:

„Gazeta Ludowa” (niezależny dziennik)

„Dookoła Świata” – reporter działu sportowego

„Współczesność”,

„Panorama”,

„Kontynenty” – prowadził dział Azji

„Polityka” – współpracował do 1980 r.

blisko z „Polityką” (z której odszedł po strajku w Stoczni Gdańskiej w 1980).

„Vacat” (mieięcznik w II obiegu podczas stanu wojennego) – redagował

„Przegląd Wiadomości Agencyjnych”- współredagował .

„Tygodnik Solidarność” – pracował w latach 1989–1992.

Autor ok. pięciu tysięcy publikacji prasowych, komentarzy radiowych i telewizyjnych – oraz ponad 60 książek, głównie o Trzecim Świecie, jak i z zakresu problematyki społeczno-politycznej.

Odwiedził w wędrówkach reporterskich 85 krajów.

Tematyka twórczości:

sprawy międzynarodowe, polityka, ekonomia, sport;

Gatunki dziennikarskie:

reportaż, publicystyka;

Praca pozadziennikarska:

Wykładowca akademicki, rektor prywatnej szkoły wyższej, sportowiec, dwukrotny mistrz Polski w wioślarstwie.

Odznaczenia i nagrody:

Nagroda im. Juliana Bruna,

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i Złoty Krzyż Zasługi.

Fot. 1. Wojciech Giełżyński PAP/Andrzej Rybczyński
Fot. 2. Wojciech Giełżyński w czasie protestu pod Sejmem fot. PAP/Przemek Wierzchowski

WARSZAWA, 22.03.2004 Wojciech Gie≥ŅyŮski w klatce przed Sejmem, 22 bm. Protest polegajĻcy na siedzeniu w klatce ustawionej na skwerze przed Sejmem rozpoczÍli w poniedzia≥ek dziennikarze růŅnych mediůw. W ten sposůb chcĻ wyraziś swůj sprzeciw przeciwko karze wiÍzienia wymierzonej przez sĻd w Policach Andrzejowi Markowi, dziennikarzowi „Wieúci Polickich”, skazanemu za znies≥awienie lokalnego urzÍdnika. (kp) PAP/Przemek Wierzchowski

Dziennikarz, redaktor w miesięczniku „Informatyka”, współtworzył pierwsze w Polsce czasopismo mikrokomputerowe „Mikroklan”, redaktor naczelny niezależnego pisma społecznego „Odmowa”.

Wykształcenie:

Politechnika Warszawska – Wydział Elektryczny

Droga zawodowa:

„Informatyka” – członek redakcji;

„Mikroklan” – współtwórca

„Odmowa” – przygotowywał powstanie pisma w 1981 r. jako redaktor naczelny;

„Karta” (podziemna gazeta) – współtwórca w 1982 r.,

„Karta” (kwartalnik) – redaktor naczelny;

Praca pozadziennikarska:

Autor książek, redaktor w Wydawnictwie Psychologicznym;

Autor i współautor kilkudziesięciu wystaw, m.in. Oblicza totalitaryzmu, Dni „Solidarności”, Bramy wolności. Od „Solidarności” do zjednoczenia Niemiec, Koniec Jałty.

Zasługi w walce o niepodległość:

Członek „Solidarności”, tymczasowo aresztowany w 1985 r., W 1987 był inicjatorem niezależnego ogólnopolskiego Archiwum Wschodniego, zajmującego się dokumentowaniem dwudziestowiecznej, w tym przemilczanej w okresie komunistycznym, historii Polski i Europy Wschodniej.

Działalność społeczna:

Po 1989 inicjator, a następnie prezes dwóch fundacji (Fundacji Archiwum Wschodniego i Fundacji Karta), połączonych następnie w Fundację Ośrodka Karta prowadzącą Ośrodek Karta. Jest inicjatorem programów, takich jak „Wspólne Miejsce – Europa Wschodnia”, „Indeks Represjonowanych” czy „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”, pomysłodawcą słowników biograficznych opozycjonistów i dysydentów, współinicjatorem Domu Spotkań z Historią i przewodniczącym jego rady programowej (od 2006), współzałożycielem Rady Archiwów Społecznych. Powołany w skład kolegium programowo-historycznego Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku oraz Rady Archiwalnej przy Naczelnym Dyrektorze Archiwów Państwowych (2013–2015), a także na przewodniczącego Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych w Warszawie (od 2014).

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

W 1986 wyróżniony przez Polcul Foundation. Otrzymał także przyznawany przez redakcję „Tygodnika Powszechnego” Medal św. Jerzego (2001) oraz Nagrodę „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia (2002). Wyróżniony nagrodą „Joseph Conrad Literature Medal” przez Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce (2013). W 2016 Zbigniew Gluza i Alicja Wancerz-Gluza otrzymali Nagrodę Jaromíra Šavrdy, przyznawaną przez działające w Czechach stowarzyszenie obywatelskiej PANT i nadawaną osobom aktywnie działającym na rzecz szerzenia prawdy o okresie komunizmu.

Fot. 1. Zbigniew Gluza fot. Jacek Herok
Fot. 2. Zbigniew Gluza fot. Jacek Herok
Fot. 3. Zbigniew Gluza fot. Jacek Herok

W dwudziestoleciu międzywojennym redaktor pism literackich, m.in. „Skamander” i „Wiadomości Literackie”, po wojnie dziennikarz i felietonista pism emigracyjnych.

Wykształcenie:

Uniwersytet Moskiewski – prawo

Uniwersytet Warszawski – prawo, filozofia

Droga zawodowa:

„Skamander”- założyłożyciel i redaktor (Warszawa)

„Wiadomości Literackie” – założyciel i redaktor (Warszawa)

„Wiadomości Polskie, Polityczne i Literackie” – redaktor (Paryż, Londyn)

„Wiadomości” – Paryż Londyn – prowadził do 1966;

W 1994 pojawił się pierwszy książkowy wybór felietonów M. Grydzewskiego Silva Rerum.

Tematyka twórczości:

historia, literatura, sprawy Polski i emigracji;

Gatunki dziennikarskie:

artykuł, publicystyka, felieton

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Paryż, Londyn;

Zasługi w walce o niepodległość:

W czasie wojny polsko-bolszewickiej pracował wraz z Janem Lechoniem i Julianem Tuwimem w Biurze Prasowym Wodza Naczelnego Józefa Piłsudskiego.

W 1957 powołał emigracyjną Akademię Literatury, zwaną Akademią Grydzewskiego i ustanowił Nagrodę Wiadomości przyznawaną corocznie do roku 1990 dla najlepszej książki polskiej wydanej na emigracji.

W dwudziestoleciu międzywojennym, będąc jeszcze studentem, zadebiutował jako dziennikarz i redaktor. Po II wojnie światowej został na emigracji, gdzie najpierw pisał do PPS-owskich pism we Włoszech, a następnie współtworzył paryską „Kulturę” i był publicystą londyńskich „Wiadomości”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – filologia polska;

Droga zawodowa:

„Ateneum” – dziennikarz;

„Pion” – dziennikarz;

„Nowy Wyraz” – dziennikarz;

„Orka na Ugorze” – redaktor;

„Wiadomości” (Londyn) – dziennikarz;

„Kultura” (Paryż) – autor, redaktor;

„Robotnik Polski” (pismo Polskiej Partii Socjalistycznej we Włoszech) – autor

„Świetło” (pismo Polskiej Partii Socjalistycznej we Włoszech) – autor

Radio Wolna Europa (Monachium) – pracował w latach 1952-1955;

Praca pozadziennikarska:

Pracował w teatrze,

Zasługi w walce o niepodległość:

15 października 1939 założył wraz z kolegami Polską Ludową Akcję Niepodległościową (PLAN), jedną z pierwszych polskich organizacji konspiracyjnych. Żołnierz, walczył m.in. pod Monte Cassino, więzień obozów koncentracyjnych Gułagu. Aresztowany przez NKWD po agresji ZSRR na Polskę. Współpracował z Komitetem Obrony Robotników i Polskim Porozumieniem Niepodległościowym w kraju. W okresie PRM jego publikacje były objęte cenzurą.

Odznaczenia i nagrody:

Odznaczony Orderem Orła Białego (1998)

Order Virtuti Militari

Nagroda Polskiego PEN Clubu

Fot. Gustaw Herling-Grudziński fot. PAP/Hroch Pavel

Współtwórczyni czasopisma społeczno-kulturalnego „Przekrój”, jako pierwsza w Polsce pisała o kulturze i obyciu na co dzień oraz o pięknie przedmiotów codziennego użytku.

Wykształcenie:

Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie – Wydział Humanistyczny, romanistyka;

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie;

Droga zawodowa:

„Przekrój” – współtwórczyni, autorka, grafik, autorka szaty graficznej;

(właściwie Nosarzewska), ps. Jan Kamyczek, Alojzy Kaczanowski, Bracia Rojek

Tematyka twórczości:

obyczaje, design,

Gatunki dziennikarskie:

artykuły, aforyzmy

Praca pozadziennikarska:

Pracowała w teatrze, scenograf, kostiumograf, scenarzystka, autorka książek, wykładowca akademicki;

Fot. Janina Ipohorska fot.Wojciech Plewiński/FORUM

Pracę dziennikarską rozpoczął przed I wojną światową. W dwudziestoleciu międzywojennym współpracował z pismami literackimi.

Wykształcenie:

C.K. Uniwersytet im. Cesarza Franciszka we Lwowie – Wydział Filozoficzny, studia germanistyczne;

Droga zawodowa:

„Nowa Reforma” (Kraków) – pracował w redakcji w latach 1910-1917;

„Skamander”,

„Wiadomości Literackie” – współpracował w latach (1924-1933);

„Robotnik” (organ PPS) – w latach 1922-1934 był recenzentem teatralnym;

„Rocznik Literacki” – prowadził dział dramatu;

Polskie Radio – współpracownik;

„Pion” – współpracował w latach 1933-1939;

„Prosto z Mostu”

Tematyka twórczości:

Teatr, film, literatura;

Gatunki dziennikarskie:

Recenzje, eseje, artykuły;

Miasta, gdzie pracował:

Lwów, Kraków

Praca pozadziennikarska:

Był nauczycielem. Zajmował się stenografią sprawozdań parlamentarnych i sądowych w sejmie galicyjskim, a po przeniesieniu się do Warszawy Sejmu RP. W czasie II wojny światowej współorganizował konspiracyjny turniej szachowy.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1933 r.)

Fot. Karol Irzykowski zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe

Dziennikarz, publicysta, reportażysta i pisarz. Pierwszy korespondent wojenny, który publicznie opowiedział o kosztach emocjonalnych pracy dziennikarskiej.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych;

Droga zawodowa:

Polska Agencja Prasowa – pracował w latach 1986-1991 i od 2012 r.;

„Gazeta Wyborcza” – w redakcji do 2012 r.;

„Tygodnik Powszechny” – członek redakcji od 2017 r.;

BBC – współpracownik;

„Le Monde” – współpracownik;

Zajmuje się problematyką Afryki, Azji Środkowej, Kaukazu i Zakaukazia, był obserwatorem konfliktów zbrojnych w Afganistanie, Tadżykistanie, Czeczenii, Gruzji.

reportaż, korespondencja wojenna, publicystyka międzynarodowa

Jest autorem książek dotyczących Afganistanu, Czeczenii i Kaukazu, Ugandy i RPA.

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2014)
• Odznaka Honorowa „Bene Merito” (2009)

• Nagroda SDP (1996)
• Nagroda im. Pruszyńskich (1996)
• Nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej (2002)
• Nagroda im. Dariusza Fikusa (2002)
• Nagroda im. księdza Józefa Tischnera (2003)
• Nagroda Bursztynowego Motyla im. Arkadego Fiedlera (2003)
• nominacja do Nagrody Literackiej Nike (2003) za książkę Modlitwa o deszcz
• tytuł książki września Warszawskiej Premiery Literackiej 2004 za Wieże z kamienia
• Studencka Nagroda Dziennikarska MediaTory (2008)
• finał Nagrody Literackiej Nike (2010)[9] za książkę Nocni wędrowcy
• nominacja w III edycji Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej (2015) w kategorii „najlepsza książka” za książkę Wszystkie wojny Lary
• nominacja do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego 2015 za Reportaż Literacki za książkę Wszystkie wojny Lary

Fot. 1. Wojciech Jagielski fot. Jacek Herok
Fot. 2. Wojciech Jagielski Wręczenie nagrody literackiej Nike 2010 fot. Jacek Herok

Warszawa 03.10.2010 Wreczenie nagrody literackiej Nike 2010 n/z od lewej Piotr Sommer , wydawca poezji Julii Hartwig , Janusz Rudnicki , Tadeusz Slobodzianek , Jacek Dehnel , Wojciech Jagielski , Magdalena Grochowska fot. Jacek Herok

Dziennikarz i recenzent, prasa – m.in. „Teatr”, „Ruch Muzyczny”, „Kultura”, twórca programów radiowych i telewizyjnych, popularyzator muzyki poważnej, opery i operetki.

Droga zawodowa:

„Teatr”

„Ruch Muzyczny”

„Kultura”

Polskie Radio

Telewizja Polska pr. II – m.in. programy Operowe qui pro quo (1974–1978), Zaczarowany świat operetki (1979–1981), Rewelacja miesiąca (od 1979)

Tematyka twórczości:

muzyka poważna, opera, operetka, biografie, obyczaje,

Gatunki dziennikarskie:

felietony, recenzje, komentarz na żywo do wydarzeń muzycznych

Praca pozadziennikarska:

Menedżer kultury, dyrektor Festiwalu Muzyki w Łańcucie i Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy. dyrektor Teatru Muzycznego „Roma”, prorektor Akademii Muzycznej w Warszawie; autor serii płytowej „Bogusław Kaczyński – Złota kolekcja”.

Działalność społeczna:

Był założycielem Fundacji ORFEO, która wspiera kulturę narodową, propagował sztukę wśród dzieci i młodzieży oraz promował ambitne inicjatywy artystyczne.

Odznaczenia i nagrody:

W wyniku plebiscytu Koniec wieku przygotowanego przez tygodnik „Polityka”, zaliczony został do grona dziesięciu największych osobowości telewizyjnych XX stulecia „Gwiazda Telewizji Polskiej”. Został również uhonorowany nagrodą „Piękniejsza Polska”.

1983 – „Złoty Ekran 1982” za cykl „Zaczarowany świat operetki”

1985 – „Nagroda Neapolitańska” za propagowanie wysokiej kultury na świecie

1995 – Kawaler Orderu Uśmiechu

1996 – „Lider Promocji Kultury Polskiej” (nagroda międzynarodowa)

1997 – tytuł „Honorowy Białostocczanin Roku”

1999 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

trzykrotnie otrzymał „Złoty Ekran”

jako pierwszy zdobył „Wiktora” (potem jeszcze 3 statuetki) oraz „Super-Wiktor”.

2002 – Honorowy Obywatel Krynicy

2003 – Honorowy Obywatel Łańcuta

2003 – laureat nagrody Ministra Kultury i Sztuki

2005 – tytuł „Zasłużony dla Ziemi Sądeckiej”

2006 – tytuł „Mistrz Mowy Polskiej”

Czterokrotny laureat nagród indywidualnych za działalność radiową i telewizyjną prezesa Radia i Telewizji

2007 – Honorowy Obywatel Lipna

2008 – Honorowy Obywatel Białej Podlaskiej

2009 – otrzymał godność „Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej” oraz statuetkę „ZŁOTEGO HIPOLITA” nadaną przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego

2011 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

2014 – Honorowy Obywatel Buska-Zdroju

2016 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie)

Fot. 1. Bogusław Kaczyński fot. Jacek Herok
Fot. 2 Bogusław Kaczyński i Beata Tyszkiewicz w czasie Wiktorów 2003 fot. Jacek Herok

beata tyszkiewicz boguslaw kaczynski wiktory 2003 warszawa 15.03.2004 fot. jacek herok

Dziennikarz prasy społecznej, np. „Więzi”, potem emigracyjnej, następnie korespondent polskiej prasy w USA. Prezes Oddziału Warszawskiego SDP.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Dziennikarstwa

Droga zawodowa:

Polskie Radio – dziennikarz w latach 1968–1981;

„Więź” (miesięcznik) – dziennikarz 1982-1983;

„Tygodnik Mazowsze” – publikacje pod pseudonimami Kassandra i Kass;

Radio Wolna Europa – dziennikarz i korespondent w latach 1984-1990;

„Gazeta Wyborcza” – w latach 1990-1990 korespondent w Waszyngtonie;

„Rzeczpospolita” – korespondent w Waszyngtonie w 1998 r.

Tematyka:

polityka, gospodarka, sprawy międzynarodowe;

reportaż, komentarz, korespondencja;

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Waszyngton;

Praca pozadziennikarska:

Tłumacz;

Zasługi w walce o niepodległość:

13 XII 1981 był na liście internowanych. Zwolniony z Polskiego Radia w ramach “weryfikacji” dziennikarzy w stanie wojennym.

Działalność społeczna:

Prezes Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich w latach 1980-82.

Fot. 1. Jacek Kalabiński fot. PAP/Jan Bogacz
Fot. 2. Jacek Kalabiński, Ronald Reagan i Lech Wałęsa fot. PAP/GRZEGORZ ROGIŃSKI

Gdańsk, 15.09.1990. Wizyta w Polsce prezydenta USA Ronalda Reagana. Spotkanie z kandydującym na urząd prezydenta RP Lechem Wałęsą. Nz. Reagan (2L), dziennikarz Jacek Kalabiński (3L), Wałęsa (4L), ambasador USA w Polsce Thomas Simons (P). meg PAP/Grzegorz Rogiński US President Ronald Reagan (2-L) during a meeting with Polish presidential candidate and Solidarity Movement leader Lech Walesa (2-R) and US Ambassador to Poland Thomas Simons (R) in Gdansk, Poland, 15 September 1990. President Reagan is on an official visit to Poland. PAP/GRZEGORZ ROGINSKI

Reporter i pisarz, zagraniczny korespondent PAP, również fotoreporter.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – Wydział Historii;

Droga zawodowa:

„Dziś i jutro” (tygodnik) – debiut;

„Sztandar Młodych” – pracował jako goniec, potem autor;

„Polityka”;

Polska Agencja Prasowa – od 1962 pracował jako stały korespondent zagraniczny w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji.

Tematyka twórczośći:

zagranica, sprawy międzynarodowe, społeczne i gospodarcze, polityka;

Gatunki dziennikarskie:

reportaż

Praca pozadziennikarska:

Pisarz, poeta;

Działalność społeczna:

Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Odznaczenia i nagrody:

W 1956 otrzymał pierwszą nagrodę – Złoty Krzyż Zasługi – za reportaż. W 1996 wyróżniony nagrodą imienia Jana Parandowskiego, w 1999 otrzymał „Ikara”. Wybrany przez środowisko dziennikarskie Dziennikarzem wieku w plebiscycie miesięcznika Press. Laureat Nagrody im. Dariusza Fikusa za rok 2004.

Współpraca z wywiadem PRL

27 maja 2007 tygodnik „Newsweek Polska” w artykule Igora Ryciaka ujawnił, że Kapuściński od 1965 do 1972 (lub 1977) roku współpracował z wywiadem PRL. W IPN odnalazły się analizy odwiedzanych przez niego krajów i pisane przez niego opisy kilku osób z którymi się spotykał.

Żona, Alicja Kapuścińska, twierdzi natomiast, że mąż nie przejmował się rejestracją (jako współpracownika) przez SB, utrzymując, że wszyscy wyjeżdżający za granicę dziennikarze są umieszczeni w tych aktach jako potencjalni informatorzy.

Fot. 1. Ryszard Kapuściński fot. Jacek Herok
Fot. 2. Ryszard Kapuściński z Wiktorem fot. Jacek Herok
Fot. 3. Ryszard Kapuściński fot. Jacek Herok

Debiutował przed II wojną światową, po wojnie w PAP i redakcji „Przekroju”, dziennikarz, felietonista, reporter.

Wykształcenie:

Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna

Droga zawodowa:

„Ilustrowany Kuryer Codzienny” – debiut w 1938 r.;

„Szpilki” – autor od 1945 r.;

Agencja Prasowa Polpress (późniejszy PAP) – dziennikarz;

„Głos Robotniczy” – współpracownik;

„Rózgi biją co tydzień” – współpracownik;

„Przekrój” – członek zespołu redakcyjnego wlatach 1948 – 1982;

„Świat” – autor;

„Płomyk” – autor;

„Płomyczek” – autor;

„Kraków” (miesięcznik) – autor;

Tematyka twórczości:

polityka, kultura, sztuka, obyczaje;

Gatunki dziennikarskie:

informacja, felieton, reportaż, wywiad, recenzja, satyra;

Miasta, gdzie pracował:

Łódź, Kraków;

Praca pozadziennikarska:

poeta, satyryk, tłumacz, pisarz; autor tekstów piosenek, znany także pod pseudonimami literackimi: Dr Wist, Eljotka, Fra Lodowico Giorgio Cern, H. Olekinaz, Holekinaz, Louis George Cern, Ludwik Jerzy Coeurn, Ludwik Jerzy Życzliwy, Ob. L., Ob. L.J.K., Top.

Działalność społeczna:

Był członkiem Związku Zawodowego Dziennikarzy RP i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1945–1951–1982), Związku Literatów Polskich (1953–1983), Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989).

Odznaczenia i nagrody:

Order Uśmiechu (1972 r.; wicekanclerz Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu)

Złoty Krzyż Zasługi (1973 r.)

Złota Odznaka „Za Pracę Społeczną dla m. Krakowa” (1975 r.)

odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1975 r.)

Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci (1976 r.)

Medal Komisji Edukacji Narodowej (1977 r.)

Nagroda Literacka m. Krakowa (1977 r.)

Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci (1979 r.)

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1980 r.)

Medal Instytutu Wydawniczego „Nasza Księgarnia” za twórczość dla dzieci (1981 r.)

nagroda rzymskiego miesięcznika „Scena Illustrata” – Premio Internazionale „Il migliori dell anno” (1986 r.)

Nagroda im. Andrzeja Waligórskiego (1996 r.)

Nagroda Wojewody Krakowskiego w dziedzinie kultury i sztuki (1997 r.)

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1998 r.)

Nagroda Krakowska Książka Miesiąca (2000 r.)

Medal Polskiej Sekcji IBBY za całokształt twórczości (2007 r.)

Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie literatury (2008 r.)

Fot. 1. Ludwik Jerzy Kern fot. PAP Jacek Bednarczyk
Fot. 2. Ludwik Jerzy Kern Kiermasz książki podczas Dni Oświaty, Książki i Prasy w Warszawie fot. Siemaszko Zbyszko zbiory NAC
Fot. 3. Ludwik Jerzy Kern i Anna Dymna fot. PAP Jacek Bednarczyk

Publicysta i felietonista. Przed wojną publikował recenzje, po wojnie założył pismo „Ruch Muzyczny”, wieloletni autor „Tygodnika Powszechnego”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – polonistyka i filozofia;

Konserwatorium Warszawskie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) – teoria muzyki, klasa fortepianu, kompozycja;

Droga zawodowa:

„Echo Tygodnia” – w 1932 roku opublikował pierwsze recenzje muzyczne;

„Muzyka Polska” – sekretarz redakcji w latach 1935–1937;

„Pion” – publikacje w dwudziestoleciu międzywojennym;

„Bunt Młodych” – publikacje w dwudziestoleciu międzywojennym;

„Polityka” – publikacje w dwudziestoleciu międzywojennym;

„Zet” – publikacje w dwudziestoleciu międzywojennym;

Rozgłośnia „Warszawa II”- w kwietniu 1939 r. objął stanowisko kierownika muzycznego;

„Ruch Muzyczny” – założyciel, redaktor naczelny w latach 1945-1948, 1957-1959 członek zespołu redakcyjnego;

„Tygodnik Powszechny” – publicysta i felietonista w latach 1945–1989 (z przerwami spowodowanymi zawieszeniem pisma i zakazem publikacji)

„Wprost” – felietonista, komentator;

Polskie Radio

Res Publica Nowa

Tematyka twórczości:

kultura, gospodarka, polityka,

Gatunki dziennikarskie:

felieton, recenzja, krytyka muzyczna, publicystyka;

Miasta, gdzie pracował:

Kraków, Warszawa;

Praca pozadziennikarska:

prozaik, publicysta, kompozytor, pedagog, wykładowca akademicki, poseł na Sejm PRL II i III kadencji z ramienia Znaku,

Zasługi w walce o niepodległość:

Po wybuchu wojny brał udział w kampanii wrześniowej, będąc żołnierzem 85. Pułku Piechoty 19 Dywizji Piechoty w Nowowilejce. Po rozformowaniu wrócił pieszo do Warszawy. Był pracownikiem Wydziału Delegatury Rządu na Kraj. W trakcie powstania warszawskiego pracował w konspiracyjnej stacji radiowej, został ranny.

Działalność społeczna i polityczna:

członek założyciel Unii Polityki Realnej.

Odznaczenia i nagrody:

II nagroda na Festiwalu Muzyki Polskiej (1955) za Koncert na orkiestrę kameralną

I nagroda na konkursie na pieśń Mickiewiczowską (1955 r.) za Bakczysaraj w nocy

nagroda muzyczna Miasta Krakowa (1956 r.)

nagroda Fundacji Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1973 r.)

nagroda im. A. Struga w Warszawie (1979 r.)

nagroda Związku Kompozytorów Polskich (1982 r.)

nagroda Fundacji Schmidheinystiftung w St. Gallen (1983 r.) za całokształt twórczości

nagrody publiczności im. Adolfa Bocheńskiego (1988 r.)

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1991 r.)

Fot, 1. Stefan Kisielewski fot. PAP/CAF/Bolesław Miedza
Fot. 2. Stefan Kisielewski i Czesław Milłosz w czasie wręczenia nagrody Nobla fot. PAP/Tomasz Abramowicz
Fot. 3. Stefan  Kisielewski fot. PAP/CAF / Witold Rozmysłowicz

Pierwszy rysunek prasowy opublikował przed II wojną światową. Po wojnie popularyzował polską historię, sztukę i militaria. Autor programów telewizyjnych. Prekursor komiksu.

Wykształcenie:

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie – grafika;

Uniwersytet Warszawski – historia sztuki;

Droga zawodowa:

Telewizja Polska – od początku istnienia prowadził ilustrowane gawędy. Występował zwłaszcza w programach dla młodych widzów, np. w Teleranku

„Szpilki”

„Przekrój”

„Polityka (tygodnik)” – w latach 1957-1971

„Kulisy”

„Kultura”

„Tygodnik Solidarność”

„Punch”

„Graphis”

„Nebelspalter”

„pardon”

„Panorama” – w latach 1971–1973) cykl artykułów pt. „Gawędy herbowe”, poświęconych heraldyce i polskim herbom szlacheckim

Praca pozadziennikarska:

historyk, scenograf (głównie teatralny, ale także i filmowy), ilustrator książek, jeden z prekursorów polskiego komiksu, heraldyk, pisarz, zagrał w filmie i serialu „Ogniem i mieczem”.

Działalność społeczna:

Był członkiem Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu.

Fot. 1. Szymon Kobyliński w swoim mieszkaniu fot. PAP Jakub Grelowski
Fot. 2 Szymon Kobyliński w swoim mieszkaniu fot. PAP Jakub Grelowski
Fot. 3. Szymon  Kobylinski fot. PAP Andrzej Rybczyński

Przed II wojną światową twórca „Rycerza Niepokalanej”, który miał kilkudziesięciotysięczne nakłady i był wydawany w najnowocześniejszej drukarni w Szymanowie (Niepokalanowie), stworzył też analogiczne pismo podczas misji w Japonii.

Wykształcenie:

Wyższe Seminarium Duchowne w Krakowie;

Międzynarodowe Kolegium Serafickie w Rzymie;

Uniwersytet Gregorianum w Rzymie – filozofia;

Droga zawodowa (dziennikarska):

„Rycerz Niepokalnej” (w Polsce – Kraków, Grodno) – założyciel w 1922 r., redaktor, wydawca, autor tekstów;

„Seibo no Kishi” (w Japonii) – założyciel, wydawca, autor tekstów;

Radio Niepokalanów – założyciel;

„Mały Dziennik”- wydawca i autor od 1935 r.

„Rycerzyk Niepokalanej” (od 1933 r.)

„Mały Rycerzyk Niepokalanej” (od 1938 r.)

„Biuletyn Misyjny” (od 1939 r.)

„Rycerz Niepokalanej” (nakład pierwszego wydania wyniósł 5000 egzemplarzy). Pod koniec tego roku wydawanie jego zostało przeniesione do Grodna. Miesięcznikowi nadał charakter pisma katechetycznego (w 1938 osiągnął nakład miliona egzemplarzy).

Tematyka twórczości:

religijna, polityczna, społeczna, kulturalna;

Gatunki dziennikarskie:

artykuł, komentarz;

Miasta, gdzie pracował:

Kraków, Grodno, Szymanów (Niepokalanów), Nagasaki;

Praca pozadziennikarska:

gwardianin największego klasztoru katolickiego na świecie, misjonarz, nauczyciel akademicki, działacz społeczny;

Działalność społeczna:

Przebywając w Rzymie założył wraz ze współbraćmi w 1917 związek (Pia unio) Rycerstwo Niepokalanej (Militia Immaculatae).

Jako przedstawiciel „Małego Dziennika” był członkiem Rady Naczelnej Polskiego Związku Wydawców Dzienników i Czasopism, 14 maja 1937 został wybrany do jego zarządu głównego.

Zasługi w walce o niepodległość:

W czasie okupacji niemieckiej działalność klasztoru została zawieszona. Aresztowany przez Niemców, był więziony na Pawiaku, potem trafił do hitlerowskiego obozu śmierci w Auschwitz. Zginął męczeńską śmiercią, dobrowolnie oddając życie za innego więźnia. Wyniesiony na ołtarze jako Święty Kościoła Katolickiego.

Fot. 1. Maksymilian Kolbe PAP / Alamy Stoc
Fot. 2. Maksymilian Kolbe podczas uroczystości we franciszkańskim klasztorze w Niepokalanowie fot. PAP CAF
Fot. 3. Maksymilian Kolbe z japońskimi franciszkanami Repr. PAP/CAF

W czasie II wojny światowej redaktorka pierwszego polskiego pisma konspiracyjnego „Polska żyje”, walczyła w Powstaniu Warszawskim, po wojnie na emigracji, a po powrocie do Polski publicystka i pisarka.

Wykształcenie:

Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie – malarstwo;

École des Beaux-Arts (Genewa) – rysunek;

Droga zawodowa:

„Prosto z mostu” – publicystka w dwudziestoleciu międzywojennym;

„Gazeta Polska” – publicystka w okresie międzywojennym;

„Polska żyje” (pierwsze pismo konspiracyjne pod okupacją niemiecką)

„Prawda”

„Znak”

Tematyka twórczości:

historia, sprawy polityczne, społeczne, międzynarodowe;

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka,

Praca pozadziennikarska:

pisarka, nauczycielka;

Zasługi w walce o niepodległość:

W 1941 roku wraz z przyjaciółmi oraz księdzem Edmundem Krauze z parafii Św. Krzyża, utworzyła Front Odrodzenia Polski i stanęła na jego czele. Współpracowała też z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną Unia.We wrześniu 1942 wraz z Wandą Krahelską powołała Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom, przekształcony wkrótce w Radę Pomocy Żydom „Żegota”. Aresztowana 27 września 1943 roku przez gestapo i 5 października 1943 wywieziona do KL Auschwitz-Birkenau. W 1944 została przewieziona do Warszawy, na Pawiak i skazana na śmierć. Dzięki staraniom władz podziemia została uwolniona w końcu lipca Wzięła czynny udział w powstaniu warszawskim.

W 1945 wyjechała z misją Polskiego Czerwonego Krzyża do Londynu i pozostała na przymusowej emigracji. W Polsce w 1951 roku wszystkie jej utwory objęte zostały cenzurą i podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek.

Odznaczenia i nagrody:

W roku 1932 została odznaczona nagrodą literacką województwa śląskiego.

W 1936 otrzymała Złoty Wawrzyn Akademicki Polskiej Akademii Literatury, najważniejszej instytucji polskiej kultury okresu międzywojnia, a w 1937 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[7][8].

Odznaczona medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

Fot. 1. Zofia Kossak Szczucka fot. zbiory NAC
Fot. 2. Zofia Kossak Szczucka fot. PAP/Stanisław Jakubowski

Krytyk teatralny, podczas wojny redaktor i dziennikarz pisma konspiracyjnego „Nowa Demokracja”, na emigracji współpracował z londyńskimi „Wiadomościami”, współpracował (po zmianach 1989 r.) z „Tygodnikiem Powszechnym”, „Zeszytami Literacki”, „Twórczością” i „Dialogiem”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – prawo;

Sorbona – romanistyka;

Droga zawodowa:

„Młoda Demokracja” (pismo konspiracyjne) – redaktor;

„Kuźnica” (tygodnik) – organ PPR – współzałożyciel, redaktor;

„The New Republic”;

„Partisan Review”;

„The New York Review”;

„Theater Quarterly”;

„The Drama Review”,

„Wiadomości” (Londyn);

Praca pozadziennikarska:

Teoretyk teatru; poeta, tłumacz, eseista, krytyk literacki, wykładowca akademicki, dramaturg.

Zasługi w walce o niepodległość:

Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939. W 1957 wystąpił z PZPR i związał się ze środowiskami kontestującymi rzeczywistość PRL-u, a w 1964 podpisał List 34 skierowany przeciwko cenzurze.

Odznaczenia i nagrody:

1964 – Nagroda im. Herdera

1985 – amerykańska nagroda George’a G. Nathana dla najlepszego krytyka teatralnego roku

1988 – nagroda Sekcji Krytyków Teatralnych Polskiego Ośrodka ITI (Międzynarodowego Instytutu Teatralnego) za Zjadanie bogów

Order Sztandaru Pracy II klasy

Nagroda Państwowa II stopnia w dziedzinie literatury

Fot. 1. Jan Kott fot. PAP Tomasz Abramowicz
Fot. 2. Jan Kott  w Salonie Kultury Niezależnej w mieszkaniu Elżbiety i Pawła Bąkowskich. fot. PAP Tomasz Abramowicz

Konserwatywny publicysta przed I wojną światową założył „Przegląd Polski”, potem redaktor naczelny i zastępca redaktora naczelnego „Czasu”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Jagielloński

Droga zawodowa:

„Przegląd Polski” – w 1866  r. współzałożyciel

„Czas” – redaktor i zastępca redaktora naczelnego;

„Afisz Teatralny” – autor artykułów;

Praca pozadziennikarska:

Polityk konserwatywny, poseł, reżyser, historyk, dyrektor Teatru Krakowskiego;

Zasługi w walce o niepodległość:

W 1860 został korespondentem Biura Politycznego Hôtelu Lambert. Uczestnik powstania styczniowego, od 1 grudnia 1863 członek Wydziału Rządu Narodowego dla Galicji.

Fot. 1. Jan Stella-Sawicki: „Galicya w powstaniu styczniowem”

Reporterka, publikowała w „Życiu Warszawy” i „Polityce”, twórczyni odrębnego stylu reportażu.

Wykształcenie

Uniwersytet Warszawski – dziennikarstwo;

Droga zawodowa

„Życie Warszawa” – od 1955 członek zespołu redakcyjnego;

„Polityka” – w latach 1966-1981 – dziennikarka i korespondentka zagraniczna;

„Gazeta Wyborcza” – szkoliła reporterów.

Tematyka twórczości:

historia, biografie, losy polskich Żydów;

Gatunki dziennikarskie:

reportaż, korespondencja, publicystyka;

Praca pozadziennikarska:

pisarka, na podstawie jej tekstów powstały scenariusze filmowe i teatralne, kierownik literacki zespołu filmowego;

Światową sławę przyniósł jej oryginalny w formie wywiad z Markiem Edelmanem Zdążyć przed Panem Bogiem (1977). Wydała także zbiory reportaży, m.in. Trudności ze wstawaniem (1990), Taniec na cudzym weselu (1994), Dowody na istnienie (1996), Tam już nie ma żadnej rzeki (1998), To ty jesteś Daniel (2001). Cztery ostatnie w 2007 zebrała w książce Żal. Jest także autorką powieści: Okna i Sublokatorka. Ukazały się również jej reportaże książkowe: Wyjątkowo długa linia, Król Kier znów na wylocie, Różowe strusie pióra.

Jej teksty były podstawą scenariuszy filmów Krótki dzień pracy Krzysztofa Kieślowskiego i Daleko od okna Jana Jakuba Kolskiego.

Jej twórczość przetłumaczono na wiele języków. Należała do Związku Literatów Polskich (1978–1983). Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989).

Odznaczenia i nagrody:

Była laureatką Nagrody im. Juliana Bruna (1965), Nagrody im. Ksawerego Pruszyńskiego (1981), Nagrody kulturalnej „Solidarności (1985), nagrody miesięcznika „Odra” (1989), Nagrody im. Bolesława Prusa (1990). W 1999 otrzymała Nagrodę Wielką Fundacji Kultury. Nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” 1999 za Tam nie ma już żadnej rzeki. W 2001 za demaskację prawd pozornych oraz za popularyzację uniwersalnych wartości moralnych została odznaczona Orderem Ecce Homo. W 2004 została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2005 została nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” (i znalazła się w finale tej nagrody) za książkę Wyjątkowo długa linia (ta książka została wybrana książką Lipca Warszawskiej Premiery Literackiej 2004). Jej książka Król Kier znów na wylocie w 2007 roku została nominowana do Literackiej Nagrody Środkowoeuropejskiej Angelus. W tym samym roku okazał się zbiór wywiadów pt. Reporterka. Rozmowy z Hanną Krall Jacka Antczaka. W 2008 Król kier znów na wylocie został uznany w plebiscycie księgarzy, czytelników i bibliotekarzy za Książkę Roku 2006. W listopadzie 2009 otrzymała nagrodę w studenckim plebiscycie MediaTory w kategorii AuTORytet. W grudniu 2009 otrzymała najwyższe wyróżnienie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich – Dziennikarski Laur. Również w tym samym roku została uhonorowana nagrodą literacką im. Władysława Reymonta. 11 kwietnia 2014 została odznaczona złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W grudniu 2014 otrzymała za całokształt twórczości Nagrodę Literacką im. Juliana Tuwima[14]. W 2017 otrzymała Nagrodę Literacką m.st. Warszawy w kategorii „Warszawski Twórca”.

Fot. 1. Hanna Krall fot. Jacek Herok
Fot. 2. Hanna Krall na targach książki fot. Jacek Herok
Fot. 3. Hanna Krall fot. Jacek Herok

Przedwojenna publicystka, podejmowała trudne tematy społeczne, założyła dodatek do „Wiadomości Literackich”, po wojnie publikowała recenzje teatralne w „Rzeczpospolitej”.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – polonistyka

Droga zawodowa:

„Wiadomości Literackie” (w dwudziestoleciu międzywojennym) – założyła dodatek „Życie Świadome”;

„Rzeczpospolita” – po II wojnie światowej autorka recenzji teatralnych;

Tematyka twórczości:

sprawy społeczne, edukacja seksualna, obyczaje, sztuka;

publicystyka, esej, recenzja teatralna;

Praca pozadziennikarska:

feministka, pisarka, i tłumaczka, działacka społeczna, założycielka biblioteki w Podkowie Leśnej, pracowała jako attaché kulturalny w ambasadzie polskiej w Paryżu, radna Warszawy;

Zasługi w walce o niepodległość:

Podczas II wojny światowej współpracowała z Armią Krajową;

Działalność społeczna

Była członkiem Związku Literatów Polskich, po 1956 członkiem Zarządu Głównego tej organizacji.

Fot. 1. Irena Krzywicka podpisuje książki fot.PAP Cezary Langda
Fot. 2. Irena Krzywicka fot. PAP

Przedwojenny lekkoatleta, Olimpijczyk, żołnierz w Powstaniu Warszawskim. Zajmował się dokumentacją fotograficzną przebiegu walk oraz zbrodni dokonywanych przez wojska niemieckie, a jego zdjęcia – ok. 1000 – stanowią nieocenione świadectwo oporu walczącej stolicy.

Wykształcenie:

Centralny Instytut Wychowania Fizycznego w Warszawie;

Praca dziennikarska:

Zajmował się dokumentacją fotograficzną przebiegu walk podczas powstania warszawskiego oraz zbrodni dokonywanych przez wojska niemieckie, a jego zdjęcia spotkały się z powszechnym uznaniem i stanowią nieocenione świadectwo oporu walczącej stolicy. Wykonał ponad 1000 zdjęć dokumentujących powstanie warszawskie.

Praca pozadziennikarska:

W 1934 został Mistrzem Polski w rzucie oszczepem. W 1935 zdobył wicemistrzostwo świata w pięcioboju w Budapeszcie. Startował na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie w 1936 roku, gdzie zajął 7. miejsce w rzucie oszczepem. Jego rekord Polski z 1936 roku – 73,27 m – przetrwał 17 lat. Przed II wojną światową był czołowym oszczepnikiem na świecie.

Nauczyciel wychowania fizycznego

Zasługi w walce o niepodległość:

Nauczyciel w tajnym nauczaniu, podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego II RP, porucznik Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego.

Zginął 25 września pod gruzami zbombardowanej przez Niemców kamienicy przy ulicy Marszałkowskiej 129, gdzie udał się do mieszczącego się tam zakładu fotograficznego, mając zamiar zaopatrzyć się w filmy do aparatu.

Odznaczenie

2 sierpnia 2009 Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie Eugeniusza Lokajskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.

Od 2014 Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich przyznaje Nagrodę im. Eugeniusza Lokajskiego za fotografię sportową

Fot. 1. Eugeniusz Lokajski w czasie powstania warszawskiego fot. Archive PL Alamy Stock Photo PAP
Fot. 2. Eugeniusz Lokajski zawody lekkoatletyczne w Poznaniu (od lewej Alfons Małecki i Eugeniusz Lokajski). Zbiory Narodowe / Archiwum Cyfrowe
Fot. 3. Eugeniusz Lokajski w czasie meczu lekkoatletycznego Warszawa-Poznań. Zbiory Narodowe / Archiwum Cyfrowe

Dziennikarz m.in. „Kuriera Polskiego” i „Tygodnika Demokratycznego”, potem publikował i wydawał pisma drugoobiegowe, po zmianach 1989 r. wicenaczelny i naczelny „Rzeczpospolitej”, wiceprezes SDP.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – archeologia śródziemnomorska;

Droga zawodowa:

„Wiedza i Życie”

„Tygodnik Demokratyczny”

„Kurier Polski”.

„Poradnik Sprzedawcy Żywności” – współzałożyciel.

„Wolne pismo MOST” – założyciel i redaktor;

„Warszawskie Zeszyty Historyczne” – założyciel i redaktor;

„Kultura Niezależna” – założyciel i redaktor;

„Rzeczpospolita” – od 1989 r. pierwszy zastępca redaktora naczelnego; a w latach 2000-2004 był naczelnym dziennika.

Zasługi w walce o niepodległość:

Po wprowadzeniu stanu wojennego został negatywnie zweryfikowany i wydalony z pracy. W 1984 r. założył „Wydawnictwo MOST”, które publikowało w drugim obiegu książki

Od 1983 roku był zatrudniony w spółdzielni Agencja Omnipress, założonej przez dziennikarzy, których usunięto z pracy w wyniku weryfikacji lat 1981-1982. Publikował w prasie opozycyjnej.

Działalność społeczna:

W latach 1990-1996 Łukasiewicz był wiceprezesem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

Odznaczenia i nagrody:

Laur Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Platynowy Laur. W 2004 roku został uhonorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w długoletniej pracy dziennikarskiej i publicystycznej”.

Fot. 1. Lukasiewicz Maciej fot. PAP/Mirosław Trembecki
Fot. 2. Lukasiewicz Maciejw czasie zjazdu SDP z m.in. Andrzej Roman fot. PAP/CAF/Marek Langda

Publicysta, w dwudziestoleciu międzywojennym publikował w wileńskim „Słowie”, później wydawał tam „Gazetę Codzienną”. Po wojnie na emigracji – współpracował z paryską „Kulturą”, londyńskimi „Wiadomościami” i tygodniku „Lwów i Wilno”. Autor książki o Katyniu i reportażu o mordzie w Ponarach.

Wykształcenie:

Uniwersytet Warszawski – studia przyrodnicze;

Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie;

Droga zawodowa:

„Słowo” – dziennikarz w latach 1923–1939;

„Gazeta Codzienna” – wydawca w 1939 r.

„Goniec Codzienny” (pismo wydawane przez władze okupacyjne) – artykuły antykomunistyczne pod pseudonimem

„Kultura” (Paryż) – regularne publikacje w latach 1946–1947

„Wiadomości” (Londyn),

„Lwów i Wilno” (tygodnik) – współpracował z kilkoma tytułami litewskiej, ukraińskiej, białoruskiej i rosyjskiej prasy emigracyjnej;

„Alarm” – w 1944 r. wydał kilka numerów konspiracyjnego pisma;

Tematyka twórczości:

sprawy międzynarodowe, polityka,

Gatunki dziennikarskie:

reportaż, publicystyka,

Miasta, gdzie pracował:

Wilno, Londyn, Rzym,

Praca pozadziennikarska

pisarz, dramaturg, świadek zbrodni katyńskiej

Zasługi w walce o niepodległość

Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941 roku Niemcy zaproponowali mu redagowanie pisma w języku polskim, jednak J. Mackiewicz stanowczo odmówił.W styczniu 1945 r. Mackiewiczowie wyjechali do Rzymu i na zlecenie Biura Studiów 2 Korpusu Polskiego J. Mackiewicz opracował białą księgę o mordzie katyńskim – Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów z przedmową gen. Andersa, która ukazała się w roku 1948. W roku 1949 Mackiewicz opublikował w Szwajcarii, w tłumaczeniu na język niemiecki, swoją książkę o zbrodni katyńskiej: Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary (tytuł niemiecki: Katyn – ungesühntes Verbrechen). Później ukazywała się ona w tłumaczeniu na inne języki. W 1951 r. został powołany przez Specjalną Komisję Śledczą Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej (tzw. Komisję Maddena) jako świadek i jednocześnie ekspert.

Oskarżenie o kolaborację i uniewinnienie:

Na przełomie 1942–1943 roku Józef Mackiewicz został skazany przez sąd specjalny AK na karę śmierci (chociaż w 1942 roku nic nie opublikował w czasopismach wydawanych przez Niemców). Sergiusz Piasecki, kierujący Egzekutywą AK, odmówił zastrzelenia Mackiewicza, zaś ppłk Aleksander Krzyżanowski, komendant Okręgu Wileńskiego, podjął decyzję o jego uniewinnieniu. W 1945 roku Józef Mackiewicz został oczyszczony z zarzutu kolaboracji z hitlerowcami przez sąd koleżeński Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

Odznaczenia i nagrody:

W 1971 roku prezydent RP na Uchodźstwie August Zaleski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta.

W 1974 roku uniwersytet amerykański w Kansas zgłosił Mackiewicza do Nagrody Nobla.

Fot. 1. Józef Mackiewicz Redakcja wileńskiego dziennika Słowo (J. Mackiewicz w środku) fot. Wacław Żyliński / zbiory NAC
Fot. 2 Józef Mackiewicz wyd. Poczta „S” fot. zbiory Ośrodka Karta

Dziennikarz prasy katolickiej – „Dziś i jutro”, „Słowo Powszechne”, „Wrocławski Tygodnik Katolików”, a następnie prasy związków zawodowych – „Tygodnika Solidarność”.

Droga zawodowa:

 „Dziś i Jutro” – współpracownik (do 1951 r.).

„Słowo Powszechne”- zastępca redaktora naczelnego (1950–1952 r.)

„Wrocławski Tygodnik Katolików” – współzałożyciel, redaktor naczelny (1953–1955 r.)

„Po Prostu” – współpracownik (1956 r.)

„Więź”- współzałożyciel, redaktor naczelny (od 1958 r.)

„Tygodnik Solidarność” – redaktor naczelny (w 1981 r. i w 1989 r.)

Tematyka twórczości:

Problematyka społeczno-ideologiczna,

Gatunki dziennikarskie:

Eseje, publicystyka polityczno-religijna, komentarz

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Wrocław

Praca pozadziennikarska:.

W latach 1947–1948  przewodniczył Akademickiej Spółdzielni Wydawniczej. Od 1961 r. do 1972 r. poseł na sejm PRL. W latach 1989 – 1990 premier PRL/RP. Poseł na sejm RP (1991- 2001 r.). Przewodniczący Komisji Konstytucyjnej

Zgromadzenia Narodowego (1992-1993 r.) i przewodniczący Komisji Integracji Europejskiej (1998-2001 r.).  Współautor preambuły do uchwalonej Konstytucji RP ( 1997 r. ). W latach 1992-1995 specjalny wysłannik Komisji Praw Człowieka ONZ do b. Jugosławii.

Autor książek mi.in : „Rozdroża i wartości”, „Antysemityzm”, „Powrót do najprostszych pytań” „Druga twarz Europy”, ” Kredowe koła i dwa inne eseje”

Zasługi walce o niepodległość:

W 1968 r. współautor interpelacji poselskiej w obronie represjonowanych studentów. W 1976 r. podpisał list środowiska Znaku przeciwko zmianom w Konstytucji PR. W 1977 r. mąż zaufania uczestników głodówki w obronie aresztowanych współpracowników KOR. W 1980 r. współautor Apelu 64 intelektualistów popierającego postulaty strajkowe stoczniowców. Od sierpnia 1980 r. przewodniczący Komisji Ekspertów MKS w Stoczni Gdańskiej im. Lenina; doradca KKP, następnie KK i Lecha Wałęsy. W 1981 r. uczestnik rozmów z władzami podczas kryzysu bydgoskiego. Od 13 XII 1981 r. do 23 XII 1982 r. internowany w Ośrodkach Odosobnienia w Strzebielinku, Jaworzu i Darłówku. W 1988 i 1989 r. uczestnik poufnych rozmów „S” z władzą PRL w Magdalence k. Warszawy, współorganizator Okrągłego Stołu, uczestnik obrad plenarnych, współprzewodniczący zespołu ds. pluralizmu związkowego oraz koordynator pracy zespołów negocjacyjnych opozycji.

Działalność społeczna:

W latach 1948–1955 działał w Stowarzyszeniu „Pax”.. Od 1956r. w Ogólnopolskim Klubie Postępowej Inteligencji Katolickiej, następnie w Klubie Inteligencji Katolickiej – członek Zarządu KIK w Warszawie (1957-1963 r. i 1968-1969 r., 1975-1981 r.) i wiceprezes (1988-1990 r.).

W Towarzystwie Kursów Naukowych, był członkiem komisji programowej (1978–1980 r.). W latach 1995-2007 członek Kapituły Orderu Orła Białego (do chwili odmowy ponownego złożenia oświadczenia lustracyjnego).

Odznaczenie i nagrody:

Odznaczony m.in. Orderem Orła Białego (1995 r.), Złotym Orderem Herbu Bośni (1996 r.), francuskim Orderem Legii Honorowej (1998 r.), Krzyżem Średnim z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (1998 r.), Orderem Zasługi Republiki Włoskiej I kl. (2000 r.).

Fot. 1 Tadeusz Mazowiecki fot. Jacek Herok
Fot. 2 Tadeusz Mazowiecki 85 urodziny fot. Jacek Herok

Warszawa 18.04.2012 Pa¸ac prezydencki – uroczyste obchody 85 lecia urodzin premiera Tadeusza Mazowieckiego n/z Tadeusz Mazowiecki fot. Jacek Herok

Dziennikarz, publicysta, specjalizował się w reportażu literackim, zakładał pisma dla rad robotniczych, publikował w „Kulturze”, „Wiadomościach literackich”, autor kilkudziesięciu filmów telewizyjnych i pierwszego nocnego talk show, podczas którego rozmawiano o trudnych sprawach społecznych i psychologicznych.

Wykształcenie:

Uniwersytet Wrocławski – Wydział Prawa i Wydział Socjologii;

Droga zawodowa:

„Fakty” – założyciel i dziennikarz w 1956 r.;

„Współczesność”,

„Kultura”(Warszawa);

Telewizja Polska – m.in. programy „Telewizja nocą” i „Rozmowy o cierpieniu”

Tematyka twórczości:

kultura, interwencje, sprawy społeczne;

Gatunki dziennikarskie:

reportaż literacki, publicystyka;

Miasta, gdzie pracował:

Wrocław, Warszawa;

nauczyciel akademicki, nauczyciel w szkolnictwie zawodowym, poseł na Sejm X, I, II i IV kadencji, wicemarszałek Sejmu II kadencji.

Zasługi w walce o niepodległość:

Podczas okupacji był kurierem, łącznikiem, podchorążym, dwukrotnie więzionym przez NKWD. Został zesłany do łagru koło Stalinogorska, gdzie pracował w kopalni węgla kamiennego. W 1980 wstąpił do NSZZ „Solidarność”, uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku Oliwie. W stanie wojennym został internowany na okres około roku, później był aresztowany pod zarzutem działalności konspiracyjnej.

Prezes Polskiego Czerwonego Krzyża w latach 1998–2003. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Odznaczenia i nagrody:

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski.

Komandoria Missio Reconciliationis.

Fot. 1 Aleksander Małachowski fot. PAP/Radek Pietruszka
Fot. 2 Aleksander Małachowski fot. PAP/JACEK TURCZYK

Karierę rozpoczął przed II wojną światową. Dziennikarz „Stolicy”, „Słowa Powszechnego”, Polskiego Radia, walczył jako żołnierz w II wojnie światowej.

Wykształcenie:

W okresie międzywojennym podjął studia prawnicze. W 1931 r. w ZASP zdał egzamin eksternistyczny dla aktorów.

Droga zawodowa:

Od 1938 r. pracował w Polskim Radiu w Warszawie na stanowiskach sprawozdawcy i reżysera. 1 września 1939 r. po komunikacie informującym o rozpoczęciu II wojny światowej, wygłosił tekst komunikatu specjalnego (nagrany dwa dni wcześniej na polecenie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.)

Jeszcze przed zakończeniem wojny, w lutym 1945 r., podjął pracę w Polskim Radiu w Warszawie, gdzie prezes W. Billig mianował go naczelnym sprawozdawcą i kierownikiem reportaży dźwiękowych transmisji.

Był dziennikarzem czasopism „Stolica” oraz „Słowo Powszechne”.

Praca pozadziennikarska:

Był konsultantem filmu „Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie” (1978 r.).

Przed wojną aktor teatrów w Lublinie, Grodnie i Warszawie.

Po wojnie juror konkursów recytatorskich. Prowadził kółko recytatorskie Miłośników Starej Warszawy (tu zaczęła się kariera Daniela Olbrychskiego).

Odznaczenia i nagrody:

1947 r. na wniosek Ministra Informacji i Propagandy został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi w organizowaniu zespołów transmisyjnych Polskiego Radia.

Fot. 1 Józef Małgorzewski Fot. Miernicki Władysław / zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe
Fot. 2 Józef Małgorzewski na tle odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie Fot. Rutowska Grażyna / zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe

Publicysta katolicki, współtworzył miesięcznik „Więź”. Pod pseudonimem publikował w paryskiej „Kulturze” i „Res Publice”.

Wykształcenie:

Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (w 1949 r.).

Droga zawodowa:

Od 1946 r. publicysta m.in „Dziś i Jutro” i „Słowa Powszechnego”. Zastępca redaktora naczelnego „Za i Przeciw” (1957 r.). W latach 1960-1970 współzałożyciel i członek redakcji miesięcznika „Więź”. Od 1971 r. do 1973 r. redaktor naczelny i dyrektor wydawnictwa „Verum”. W latach 1974-1987 członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”. Od 1986 r. do 1988 r. redaktor naczelny „Znaków Czasu”. Pod pseudonimem publikował w paryskiej „Kulturze” i „Res Publice”.

„Solidarność Rolników Indywidualnych” – pracował nad pismem, które nie ukazało się drukiem.

Praca pozadziennikarska:

Opublikował kilkanaście książek historycznych , głównie na temat II Rzeczypospolitej. Jest także autorem pierwszej biografii kardynała Stefana Wyszyńskiego.

W 1993 r. wszedł do sejmu z listy PSL-u jako poseł niezrzeszony.

Zasługi w walce o niepodległość:

W 1941 roku został kolporterem konspiracyjnych pism Stronnictwa Pracy. Wpadł, trafił na Pawiak, ale został zwolniony. Do końca wojny ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem jako Antoni Michalski. W 1944 roku Andrzej Micewski został zaprzysiężony w AK.

Działalność społeczna i polityczna:

Należał i do Klubu Młodzieży przy tygodniku „Dziś i Jutro” Bolesława Piaseckiego, i do Kolumny Młodych przy „Tygodniku Warszawskim”, choć orientacje polityczne obu środowisk były biegunowo odmienne.

Do 1956 r. działał w Stowarzyszeniu „Pax”, Współtworzył Klub Inteligencji Katolickiej. Współpracował z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym. W 1981 desygnowany na stanowisko redaktora naczelnego pisma , które nigdy nie powstało.

Współpraca z służbami PRL:

W 2006 r. ujawniono dokumenty Instytutu Pamięci Narodowej, w których figuruje on jako TW „Michalski” i „Historyk”. Andrzej Friszke zaznacza, iż mimo wszystko Micewski był pisarzem suwerennym, politycznym graczem, a kontakty z SB traktował jako wygodne w tej grze narzędzie.

Odznaczenia i nagrody:

Laureat nagród: „Polityki” (1969 r.), Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1975 r.), „Kultury” paryskiej (1981 r.) i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1995 r.).

Fot. Andrzej Micewski  fot. PAP/Adam Urbanek

Publicysta katolicki, współtworzył miesięcznik „Więź”. Pod pseudonimem publikował w paryskiej „Kulturze” i „Res Publice”.

Wykształcenie:

Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (w 1949 r.).

Droga zawodowa:

Od 1946 r. publicysta m.in „Dziś i Jutro” i „Słowa Powszechnego”. Zastępca redaktora naczelnego „Za i Przeciw” (1957 r.). W latach 1960-1970 współzałożyciel i członek redakcji miesięcznika „Więź”. Od 1971 r. do 1973 r. redaktor naczelny i dyrektor wydawnictwa „Verum”. W latach 1974-1987 członek redakcji „Tygodnika Powszechnego”. Od 1986 r. do 1988 r. redaktor naczelny „Znaków Czasu”. Pod pseudonimem publikował w paryskiej „Kulturze” i „Res Publice”.

„Solidarność Rolników Indywidualnych” – pracował nad pismem, które nie ukazało się drukiem.

Praca pozadziennikarska:

Opublikował kilkanaście książek historycznych , głównie na temat II Rzeczypospolitej. Jest także autorem pierwszej biografii kardynała Stefana Wyszyńskiego.

W 1993 r. wszedł do sejmu z listy PSL-u jako poseł niezrzeszony.

Zasługi w walce o niepodległość:

W 1941 roku został kolporterem konspiracyjnych pism Stronnictwa Pracy. Wpadł, trafił na Pawiak, ale został zwolniony. Do końca wojny ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem jako Antoni Michalski. W 1944 roku Andrzej Micewski został zaprzysiężony w AK.

Działalność społeczna i polityczna:

Należał i do Klubu Młodzieży przy tygodniku „Dziś i Jutro” Bolesława Piaseckiego, i do Kolumny Młodych przy „Tygodniku Warszawskim”, choć orientacje polityczne obu środowisk były biegunowo odmienne.

Do 1956 r. działał w Stowarzyszeniu „Pax”, Współtworzył Klub Inteligencji Katolickiej. Współpracował z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym. W 1981 desygnowany na stanowisko redaktora naczelnego pisma , które nigdy nie powstało.

Współpraca z służbami PRL:

W 2006 r. ujawniono dokumenty Instytutu Pamięci Narodowej, w których figuruje on jako TW „Michalski” i „Historyk”. Andrzej Friszke zaznacza, iż mimo wszystko Micewski był pisarzem suwerennym, politycznym graczem, a kontakty z SB traktował jako wygodne w tej grze narzędzie.

Odznaczenia i nagrody:

Laureat nagród: „Polityki” (1969 r.), Fundacji Alfreda Jurzykowskiego (1975 r.), „Kultury” paryskiej (1981 r.) i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1995 r.).

Fot. Andrzej Micewski  fot. PAP/Adam Urbanek

Publicysta, dziennikarz prasy podziemnej, a następnie organizator pierwszej po 1989 r. niezależnej gazety, która miała dotrwać do wyborów w 1989 r., a istnieje do dzisiaj.

Wykształcenie:

W 1964 r. rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim (relegowany w 1968 r.). W 1975 roku ukończył je, jako ekstern, na Wydziale Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Droga zawodowa:

Publikował pod pseudonimem w takich pismach oficjalnych jak: „Życie Gospodarcze”, „Wieź” i „Literatura”. Od lat 70. XX w. pod własnym nazwiskiem w polskich pismach podziemnych, a także zagranicznych, m.in. w „Der Spiegel”, „Le Monde” i „The Washington Post”. Od 1977 r. redaktor pism niezależnych: „Biuletynu Informacyjnego” KOR/KSS KOR, kwartalnika literackiego „Zapis”, kwartalnika „Krytyka”; członek kierownictwa niezależnego wydawnictwa NOWa;

„Gazeta Wyborcza” – redaktor naczelny od 1989 r. do 2004 r.;

W 1989 r. otrzymał od przewodniczącego „Solidarności” Lecha Wałęsy misję stworzenia nowego, ogólnokrajowego dziennika, który na podstawie uzgodnień Okrągłego Stołu miał być organem prasowym Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w kampanii wyborczej pierwszych, częściowo wolnych wyborach. Początkowo dziennik miał nosić nazwę „Gazeta Codzienna”, zaś przymiotnik „wyborcza” miał funkcjonować tylko w czasie kampanii wyborczej. Adam Michnik został jego redaktorem naczelnym. Po wyborach dziennik nie zmienił nazwy, ukazywał się dalej jako „Gazeta Wyborcza”, a teksty Michnika publikowane na jej łamach i linia programowo-polityczna nie spełniały oczekiwań związku „Solidarność”. Po zerwaniu współpracy przez związek, gazeta kontynuowała działalność pod kierownictwem Michnika jako samodzielny byt prasowy.

Działalność społeczna:

W latach 1957-1961 harcerz w Hufcu Walterowskim (komendant: Jacek Kuroń). W 1962 r. w szkole średniej współzałożyciel (z Janem Grossem i Janem Kofmanem) dyskusyjnego Klubu Poszukiwaczy Sprzeczności (w 1963 r. rozwiązany). Uczestnik spotkań Klubu Krzywego Koła.

Od IV 1977 członek KOR, następnie KSS KOR. Od 1980 r. doradca MKZ Mazowsze, następnie ZR Mazowsze i Komisji Robotniczej Hutników w Hucie im. Lenina.

Od 18 XII 1988 r. członek KO przy przewodniczącym „Solidarności” Lechu Wałęsie. W 1989 r. uczestnik poufnych rozmów „S” z władzą w Magdalence k. Warszawy, animator obrad Okrągłego Stołu, uczestnik obrad plenarnych oraz zespołu ds. reform politycznych i podzespołu ds. środków masowego przekazu.

Zasługi w walce o niepodległość:

W 1965 r. zawieszony w prawach studenta za rozpowszechnianie „Listu otwartego do członków POP PZPR i do członków uczelnianej organizacji ZMS przy Uniwersytecie Warszawskim” Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego (aresztowany na 2 mies.).

4 III 1968 r. relegowany z uczelni w związku z przekazaniem Bernardowi Margueritte informacji o demonstracji przeciw zdjęciu Dziadów Adama Mickiewicza w reż. Kazimierza Dejmka, 8 II 1969 skazany wyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy na 3 lata więzienia, osadzony w AŚ Warszawa-Mokotów, ZK w Sztumie – we wrześniu 1969 r. zwolniony na mocy amnestii. 1973-1976 sekretarz Antoniego Słonimskiego. W XII 1975 sygnatariusz „Listu 59” do Sejmu PRL przeciw planowanym zmianom w Konstytucji.

13 XII 1981 r. internowany w Ośr. Odosobnienia w Warszawie-Białołęce. W 1985 r. skazany wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku na 3 lata więzienia, osadzony w ZK w Barczewie, w VII 1986 zwolniony na mocy amnestii. Od 1987 doradca KKW „Solidarność”.

Praca pozadziennikarska:

1989-1991 poseł RP z listy KO „Solidarność”, m.in. w Komisji Konstytucyjnej; autor koncepcji rządu koalicyjnego z solidarnościowym premierem (Wasz prezydent, nasz premier). W 1990 r. członek powołanej przez ministra edukacji w rządzie Tadeusza Mazowieckiego Henryka Samsonowicza 4-osobowej komisji (z Andrzejem Ajnenkielem, Jerzym Holzerem, Bogdanem Krollem) badającej archiwa MSW. W latach 1990-1991 członek założyciel ROAD.

Autor książek, m.in. Kościół, lewica, dialog (Instytut Literacki, Paryż 1977), Z dziejów honoru w Polsce (NOWa, 1985), Takie czasy… Rzecz o kompromisie (NOWa, 1985) i Między Panem a Plebanem (z ks. Józefem Tischnerem i Jackiem Żakowskim, Znak, 1995), Diabeł naszego czasu. Publicystyka z lat 1985-1994 (NOWa, 1995), Wyznania nawróconego dysydenta (Fundacja Zeszytów Literackich, 2003), Wściekłość i wstyd (Zeszyty Literackie, 2005), W poszukiwaniu utraconego sensu (Fundacja Zeszytów Literackich, 2007).

Odznaczenia i nagrody:

Laureat m.in. Prix de la Liberté francuskiego Pen Clubu, Praw Człowieka im. Roberta F. Kennedy’ego (1988 r.), nagrody Stowarzyszenia Dziennikarzy Europejskich (1995 r.), nagrody Dziennikarstwa i Demokracji Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (1996 r.). Odznaczony m.in. Wielkim Krzyżem Zasługi Orderu Zasługi Niemiec (2001 r.), francuską Legią Honorową (2003 r.), ukraińskim Orderem Jarosława Mądrego (2006 r.); medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2005 r.), Orderem Orła Białego (2010 r.).

Fot. 1. Adam Michnik fot Jacek Herok
Fot. 2. Adam Michnik z Aleksandrem Kwaśniewskim i Aleksandrem Hallem fot. Jacek Herok

Sanitariuszka, żołnierz ZWZ, po wojnie dziennikarka radiowa i telewizyjna, autorka wielu popularnych programów, w tym pierwszego programu interwencyjnego „Rozmowy nocą”.

Wykształcenie:

W roku 1939 zdała maturę w gimnazjum żeńskim im. Marii Konopnickiej w Łomży.

W 1940 r. zapisała się w Warszawie na studia medyczne do szkoły docenta Zaorskiego „Private Fachschule für Sanitäres Hilfspersonal des Dozenten Dr. Zaorski”, których nie ukończyła.

Droga zawodowa:

Po wojnie pracowała w warszawskim biurze Polskiego Radia. Wzięła udział w konkursie na pracowników programowych i zdobyła jedno z siedmiu miejsc na 130 kandydatów. Pracując w Polskim Radiu zdobyła doświadczenie warsztatowe niezbędne dla uprawiania dziennikarstwa radiowego.

W 1959 roku decyzją kierownictwa Komitetu ds. Radia i Telewizji w Warszawie, została przeniesiona z Polskiego Radia (z ul. Malczewskiego) do redakcji TVP na Plac Powstańców, a później na ul. Woronicza. Wkrótce zaproponowano jej stanowisko kierowniczki redakcji społecznej.

Prowadziła w TVP cotygodniowy magazyn „Miniatury”, składający się z kilku felietonów dokumentalnych o tematyce społecznej. Pod koniec lat 60. XX w. współtworzy bardzo popularny„Turniej Miast” i jego kontynuację „Bank miast”. W latach 70. XX w. w II programie TVP prowadzi program publicystyczny (talk-show)„Twarzą w twarz”. Pod koniec lat 80. XX w. wspólnie z Aleksandrem Małachowskim prowadziła przez dwa lata pierwszy w TVP program interwencyjny „Telewizja nocą”.

Zasługi w walce o niepodległość:

7 września 1939 r., zgłosiła się na wezwanie Komendy Głównej Harcerek i dostała przydział jako sanitariuszka do III batalionu 360 Pułku Obrony Warszawy. Okres II wojny światowej spędziła w Warszawie. Podjęła służbę w Szarych Szeregach i Związku Walki Zbrojnej. W konspiracji zajmowała się kolportażem prasy podziemnej w grupie kolporterek Biuletynu Informacyjnego”, zwanych „dromaderkami”, dowodzonej przez Aleksandra Kamińskiego.

Odznaczenia i nagrody:

W 1954 r. odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi.W 2010 r. otrzymała Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Za swoje zasługi wojenne odznaczona została Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939 r.

Fot. Halina Miroszowa fot. PAP/CAF/Zbigniew Matuszewski

Organizator prasy podziemnej, związany z „Biuletynem Dolnośląskim”, autor tekstów skierowanych do żołnierzy radzieckich stacjonujących w Polsce, działacz opozycji antykomunistycznej w czasach PRL.

Wykształcenie:

W 1963 ukończył studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1970 r. uzyskał stopień naukowy doktora na podstawie pracy poświęconej kwantowej teorii pola. Był pracownikiem naukowym na Uniwersytecie Wrocławskim, początkowo w Instytucie Fizyki Teoretycznej, następnie w Instytucie Matematyki. Od 1973 r.do połowy 2009 r. pracował w Instytucie Matematyki i Informatyki Politechniki Wrocławskiej.

Droga zawodowa:

Od 1968 r. wydawca i kolporter ulotek wzywających do obrony represjonowanych studentów.W1968 r. drukarz ulotek i plakatów, uczestnik akcji plakatowej przeciw interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji, następnie uczestnik rozwieszania klepsydr upamiętniających śmierć Jana Palacha, malowania napisów na murach. Drukarz i kolporter ulotek potępiających pacyfikację protestów robotniczych w grudniu 1970 na Wybrzeżu. Od jesieni 1979 r. współorganizator druku, kolportażu, następnie redaktor naczelny niezależnego miesięcznika „Biuletyn Dolnośląski”. W 1980 r. napisał i wspólnie z redakcją „BD” rozpowszechnił oświadczenie potępiające inwazję Związku Sowieckiego na Afganistan. Wraz z Mikołajem Iwanowem i zespołem „Biuletynu Dolnośląskiego” drukował po rosyjsku odezwy do żołnierzy radzieckich stacjonujących w Polsce. W 1981 r. jeden z inspiratorów „Posłania do narodów Europy Wschodniej”; współredaktor gazety plakatowej „Nasze Słowo”.W stanie wojennym organizator podziemnej struktury drukarskiej i kolportażowej RKS „Solidarność”, redaktor podziemnego pisma „Z Dnia na Dzień” ( nr 1.wydrukowany w nocy 13/14 XII 1981 i kolportowany rano we wrocławskich fabrykach). W latach 1982-1990 redaktor podziemnego pisma „Solidarność Walcząca”.W 1991 redaktor naczelny pisma „Dni”.W 2010 roku został redaktorem naczelnym dwutygodnika „Prawda jest ciekawa – Gazeta Obywatelska”.

Zasługi w walce o niepodległość:

W 1968 uczestnik strajków studenckich na PWr. W latach1979-1980 współpracownik Klubu Samoobrony Społecznej we Wrocławiu. W 1981 delegat na I WZD Regionu Dolny Śląsk, delegat na I KZD. 14 IX 1981 zatrzymany na 48 godz. pod zarzutem podważania sojuszu z ZSRS, zwolniony po poręczeniu przez rektora PWr i pod groźbą „S” strajku powszechnego w Regionie Dolnośląskim.

13 XII 1981 r. uniknął zatrzymania: wieczorem przewoził sprzęt poligraficzny i wydrukowany 12 XII 1981 r. nakład kolejnego nr. „BD” do kolportażu;

Na przełomie maja i czerwca 1982 r. założył organizację Solidarność Walcząca (początkowo posługującą się nazwą Porozumienie Solidarność Walcząca). W manifeście programowym Kim jesteśmy? O co walczymy? wskazano, że podstawowymi założeniami SW jest „walka o odzyskanie niepodległości i budowa Rzeczpospolitej Solidarnej”. Odrzucano ugodę z urzędującą władzą i reformowanie systemu, deklarowano walkę podjazdową „na wszystkich poziomach i różnymi metodami”.

9 listopada 1987 r. Kornel Morawiecki został zatrzymany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa we Wrocławiu. Przetransportowano go do Warszawy i osadzono w areszcie na Rakowieckiej. Z inicjatywy Konfederacji Polski Niepodległej w USA powstał Komitet na rzecz Uwolnienia Kornela Morawieckiego. Jan Olszewski (który miał być jego obrońcą w planowanym procesie) namówił go do wyjazdu do Włoch. Kornel Morawiecki opuścił kraj 30 kwietnia 1988 r. Po trzech dniach, podczas próby powrotu, został deportowany z lotniska w Warszawie do Wiednia bez prawa powrotu. Emisariusz spraw polskich na spotkaniach w Anglii, USA i Kanadzie. Na wieść o strajkach , pod koniec sierpnia 1988 r., powrócił nielegalnie do kraju i stanął na czele SW. Przeciwnik Okrągłego Stołu. Ujawnił się na zjeździe założycielskim Partii Wolności w 1990 r.

Odznaczenia i nagrody:

29 kwietnia 1988 r., „Za pełną poświęcenia działalność dla idei wolności i niepodległości Polski”, został przez prezydenta RP na uchodźstwie odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Fot. 1. Kornel Morawiecki fot. Jacek Herok
Fot. 2 Kornel Morawiecki fot. Jacek Herok
Fot. 3. Kornel Morawiecki z Andrzejem Smirnowem w Sejmie, fot. Jacek Herok
Fot. 4. Kornel Morawiecki fot. Jacek Herok

Polska publicystka, dziennikarka i działaczka sportowa. Jedna z pierwszych polskich dziennikarek sportowych, sprawozdawca z Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936 r.

Wykształcenie:

Studiowała na wydziale społecznym i finansowo-ekonomicznym w prywatnej wyższej szkole Szkole Nauk Politycznych w Warszawie.

Droga zawodowa:

W 1925 r. została członkiem-założycielem (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) jedynej w Polsce agencji prasowej zajmującej się tylko i wyłącznie tematyką sportową – Agencji Sportowo-Telegraficznej „Centrosport”, która w dużej mierze przyczyniła się do rozwoju popularyzacji sportu na łamach prasy niespecjalistycznej. Celem powstania agencji było dostarczenie wiadomości o wydarze­niach sportowych (a także z dziedziny wychowania fizycznego) dla prasy i radia. Działalność agencji polegała na zbieraniu i odbieraniu wiadomości telefonicznych i telegraficznych z kraju i zagranicy, ich redagowaniu i wydawaniu codziennych biuletynów. Były one na terenie War­szawy rozwożone przez gońców na rowerach do redakcji, zaś poza stolicę treść biuletynów przekazywano telefonicznie. Centrosport miała stałych korespondentów w Krakowie, Poznaniu, Lwowie, Łodzi, Katowicach, Wilnie, Toruniu, Zakopanem i Krynicy, a także za granicą — w Wiedniu i Pradze. Dyrektorem agencji był Henryk Muszkiet-Królikowski. Ostatni biuletyn ukazał się 31 sierpnia 1939 r.

W latach 1927-1935 była redaktorem naczelnym czasopisma „Start”, poświęconego problematyce wychowania fizycznego, sportu i higieny kobiet.

Weszła w skład członków-założycieli „Zespołu Literackiego Przedmieście”, który powstał w 1933 r. z inicjatywy Heleny Boguszewskiej i Jerzego Kornackiego. Wśród członków-założycieli „Zespołu” znaleźli się także: Władysław Kowalski, Gustaw Morcinek, Zofia Nałkowska, Adolf Rudnicki i Bruno Schulz. Zespół publikował swe utwory gościnnie na łamach tygodników „Epoka” i „Kobieta Współczesna”.

Publikowała liczne felietony i artykuły dotyczące tematów ekonomicznych, społecznych i sportowych w „Bluszczu”, „Kobiecie Współczesnej”, „Ilustrowanym Kurierze Codziennym”, „Epoce” i „Kurierze Porannym”.

Jako dziennikarka uczestniczyła we wszystkich ważniejszych wydarzeniach sportowych lat 30. XX w. – do historii przeszły jej bezpośrednie komentarze z olimpiady w Berlinie w 1936 r.

Po wojnie, od 1945 r., związała się z redakcją Życia Warszawy, gdzie pracowała do emerytury prowadząc dział popularno-naukowy.

Działalność społeczna:

W 1931 r. została sekretarzem generalnym Rady Naukowej Wychowania Fizycznego, należała do Junactwa i Harcerstwa Polskiego, była członkiem zarządu Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich, Polskiego Związku Lekkoatletycznego, Polskiego Związku Narciarskiego. Należała do Związku Polskich Zawodników Sportowych, Aeroklubu Akademickiego, Syndykatu Dziennikarzy Warszawskich, Stowarzyszenia Kobiet z Wyższym Wykształceniem, Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy, Towarzystwa Opieki nad Dziećmi przy warszawskim sądzie dla nieletnich.

Praca pozadziennikarska:

Zajmowała się także tłumaczeniem książek i prasy z języka angielskiego.

Zasługi w walce o niepodległość:

Podczas wojny polsko-bolszewickiej, w 1920 r., była sanitariuszką przy 2 Brygadzie Jazdy Wojska Polskiego.

Fot. Kazimiera Muszałówna (pierwsza z prawej) obok pułkownik Juliusz Ulrych fot. zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe

Opozycjonista w czasach PRL, pracował w mediach na emigracji, dyrektor Polskiej Sekcji Radia Wolna Europa, historyk literatury

Wykształcenie:

Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego: Wydział Filozofii (1952 r.) i Wydział Filologii Polskiej (1954 r.) . Studiował na Uniwersytecie w Oksfordzie, gdzie zdobył tytuł magistra (1960 r.) i doktora literatury polskiej i filozofii (1970 r.). W 1977 r. uzyskał habilitację z literaturoznawstwa, a w 1998 r. otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych.

Droga zawodowa:

W latach 1957–1959 i 1969–1981 członek redakcji miesięcznika „Twórczość”. W latach 1976-1980 autor i współautor wielu tekstów programowych Polskiego Porozumienia Niepodległościowego, którego był współzałożycielem.

Na emigracji (1981-1989 r.) objął stanowisko dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa (w latach 1982-1987). Od 1985 publicysta w podziemnych czasopismach, m.in. „Spotkaniach” i „Arce” ale także (pod pseudonimem) m.in. w „Rzeczpospolitej” i „Życiu”. W latach 1986-1991 publikował w paryskim miesięczniku „Kontakt”(od 1987 r. jako członek zespołu redakcyjnego).

Praca pozadziennikarska:

Badacz twórczości Josepha Conrada, autor wielu książek, m.in.: Życie Conrada-Korzeniowskiego, t. 1-2 (Warszawa 1980 r.), Ile jest dróg (Paryż 1982 r.), Joseph Conrad: a Chronicle (New York 1983 r.), Jaka Polska. Co i komu doradzałem (Paryż 1993 r.), Z Polski do Polski przez PRL (Warszawa 1996 r.).

Od 1952 do 1957 był pracownikiem naukowym w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. W 1958 r. został pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Katedrze Estetyki UW (zwolniony w 1959 r.). Był wykładowcą literatury polskiej i angielskiej oraz filozofii na uniwersytetach polskich i zagranicznych (m.in. Columbia i Yale).

Od 1956 do 1983 r. należał do Związku Literatów Polskich. Od 1957 do 1958 r. uczestniczył w spotkaniach Klubu Krzywego Koła, a w 1958 r. został członkiem polskiego PEN Clubu. W latach 1991–1993 był prezesem Klubu Atlantyckiego, a od 1992 do 1997 r. prezesem Instytutu Obywatelskiego. W latach 2009-2013 członek Rady Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Jest prezesem Klubu Weimarskiego w Warszawie, a także członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989 r.) i Polskiego Towarzystwa Conradowskiego (od 1994 r.)

Zasługi w walce o niepodległość

Działał w polskiej opozycji demokratycznej. Na przełomie lat 1975/1976 założył Polskie Porozumienie Niepodległościowe. W 1976 r. sygnatariusz „Listu 101” do Sejmu PRL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji. W 1980 r. przystąpił do „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego nie zdecydował się na powrót do Polski. Od 1982 r. doradca Biura Koordynacyjnego Solidarności za Granicą w Brukseli. W 1983 r. wyrokiem sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego został skazany zaocznie na karę śmierci za rzekome szpiegostwo na rzecz amerykańskich służb wywiadowczych i pozbawiony obywatelstwa polskiego (wyrok uchylono w 1989 r.). Po upadku reżimu komunistycznego w 1989 powrócił do Polski,

Współpraca ze służbami PRL:

W 1992 r., po odwołaniu rządu Jana Olszewskiego Zdzisław Najder przyznał, że w 1958 r. „samodzielnie zgodził się” na „dłuższe rozmowy” ze Służbą Bezpieczeństwa, które miały na celu „wprowadzenie SB w błąd i ukrywanie tego, co rzeczywiście robili moi przyjaciele (…) i co robiłem ja sam”. Ujawniono, że w latach 1958–1963 był ewidencjonowany przez SB jako tajny współpracownik „Zapalniczka”

Odznaczenia i nagrody:

Laureat wielu nagród, m.in. Nagrody im. Juliusza Mieroszewskiego (Instytut Literacki, Paryż, 1982 r.), Modern Languages Association Awards (Nowy Jork, 1984). Nagroda im. Adama Mickiewicza przyznawana przez Trójkąt Weimarski (2009 r.) Odznaczenia; Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1983 r., nadany przez władze RP na uchodźstwie), Odznaka Honorowa „Bene Merito” (2010 r.), Kawaler Legii Honorowej (Francja, 2005 r.).

Fot. 1. Zdzisław Najder fot. Jacek Herok

Fot. 2. Zdzisław Najder fot. Jacek Herok

Fot. 3. Zdzisław Najder fot. Jacek Herok

Fot. 4.  Spotkanie dyrektorów Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa: Zdzisław Najder, Jan Nowak Jeziorański, Zygmunt Michałowski fot. zbiory NAC

Dziennikarka Zachodniej Agencji Prasowej, tygodników „Chłopska droga” i „Za i przeciw”. Specjalizowała się w reportażu społecznym. Wieloletni członek Oddziału Warszawskiego SDP.

Wykształcenie:

Studiowała medycynę na Uniwersytecie Warszawskim, prawo na Uniwersytecie Wrocławskim, oraz plastykę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, ale żadnych studiów nie ukończyła.

Droga zawodowa:

W latach 1947-1949 mieszkała we Wrocławiu – znajomość niemieckiego i francuskiego pomogły jej w znalezieniu pierwszej pracy: została kierowniczką i redaktorką Zachodniej Agencji Prasowej. Obsługiwała od strony prasowej Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu (1948 r.). Przed likwidacją agencji, przeniosła się Polskiego Radia we Wrocławiu, gdzie pracowała w dziale informacyjno-politycznym . Tworzyła reportaże na temat aktualnych wydarzeń.

W latach 1950-1957 mieszkała w Olsztynie, gdzie pracowała i publikowała w lokalnej prasie. Od 1957 r. redaktorka czasopism warszawskich: „Za i przeciw” oraz „Chłopska Droga” .

Praca pozadziennikarska:

Jako pisarka zadebiutowała już w 1945 roku – jej pierwsza powieść, zatytułowana wtedy „Romans z Busiem” ukazała się w odcinkach za granicą, na łamach „Wiadomości Londyńskich”, W Polsce ukazała się dopiero piętnaście lat później, w 1960 r. jako „Małżeństwo niedoskonałe”, które przyniosło jej rozgłos. Przez kilka tygodni książka nie schodziła z czołówki listy bestsellerów. Później na wiele lat nastała cisza, mimo iż łącznie napisała ponad 30 powieści i jest uznawana za pionierkę literatury kobiecej w Polsce.

Działalność społeczna:

Od 1955 r. członek Olsztyńskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.

Od 1960 r. członek Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Wieloletni członek Oddziału Warszawskiego SDP.

Współpraca ze służbami PRL:

W 1961 r. pozyskana do współpracy przez Wydział V Dep. III MSW – zarejestrowana jako TW ps.”Róża”

Fot. 1. Krystyna Nepomucka fot. PAP/Darek Delmanowicz
Fot. 2 Krystyna Nepomucka fot. PAP/Andrzej Rybczyński

Fotograf, jeden z najbardziej cenionych w Europie, autor zdjęcia z Warszawy, które do dzisiaj jest symbolem stanu wojennego i zniewolenia Polski.

Wykształcenie:

Ukończył trzyletnie studia fotograficzne w London College of Printing.

Droga zawodowa:

W latach 80. XX w. publikował zdjęcia z Polski m.in. w„Sternie” i pracował jako korespondent „Newsweeka” w Polsce. Pierwszy duży materiał fotograficzny przedstawiał „nielegalne” i prowizoryczne kościoły, tworzone pomimo zakazu władz państwowych.

Był pierwszym zagranicznym fotoreporterem wpuszczonym do Stoczni Gdańskiej podczas strajku w 1980 r. Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce wykonywał z ukrycia zdjęcia. Niewywołane filmy przekazywał turystom wyjeżdżającym z Polski, by dostarczyli je do redakcji „Newsweeka”. Sam obawiał się wyjechać, nie mając pewności, czy zostanie z powrotem wpuszczony do Polski. Jedno z takich zdjęć przedstawia transporter opancerzony SKOT, stojący przed kinem „Moskwa”w Warszawie, w którym grano wówczas „Czas apokalipsy„ Francisa Forda Coppoli. Zdjęcie „Czas Apokalipsy” żadnych nagród się nie doczekało, za to stało się symbolem (wbrew obiegowej opinii wcale nie jest czarno-białe, choć często się je tak reprodukuje).

Współpracował m.in. z takimi magazynami jak „Time”, „Der Spiegel”, „Geo” i „Forbes”. Autor wielu tematycznych albumów fotograficznych.

Działalność społeczna:

Członek rzeczywisty ZPAF.

Odznaczenia i nagrody:

Laureat nagrody World Press Photo w 1986 r.

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski ( 2013 r.) za wybitne zasługi we wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce, za dawanie świadectwa prawdzie o sytuacji w Polsce w czasie stanu wojennego, za osiągnięcia w działalności dziennikarskiej).

Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”( 2009 r.)

Fot. 1. Christopher Niedenthal fot. Jacek Herok

Fot. 2 Christopher Niedenthal fot. Jacek Herok

Fot. 3 Christopher Niedenthal fot. Jacek Herok

Międzywojenny dziennikarz, związany z nurtem prasy PPS-owskiej, redaktor naczelny „Robotnika” i „Przedświtu”.

Wykształcenie:

Od 1912 – 1914 r. studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Petersburgu.
Droga zawodowa:
Redaktor i publicysta prasy socjalistycznej w Warszawie. Od 1916 r. uczestniczył w wydawaniu legalnego pisma „Jedność Robotnicza”. W okresie 1919–1920 r. redagował pismo teoretyczne „Przedświt”, a w latach 1920–1922 pismo „Trybuna”. Był również jednym z czołowych redaktorów „Robotnika”. W 1927 r. Rada Naczelna PPS powołała go na redaktora naczelnego centralnego pisma PPS „Robotnik”.Stanowisko to zajmował aż do 24 września 1939 r., czyli do ostatniego numeru pisma. 1939 r. W pełnił funkcję szefa Biura Informacji Prasowej SZP wydając i redagując „Wiadomości Polskie” w Warszawie.

Działalność społeczna:
W Sejmie w maju 1919 był inicjatorem zgłoszenia przez PPS projektu Tymczasowej Ustawy Konstytucyjnej Polskiej Rzeczypospolitej Polskiej. W trakcie kadencji Sejmu był sekretarzem Komisji Konstytucyjnej. W 1920 reprezentował PPS w Konwencie Seniorów Sejmu.

Zasługi w walce o niepodległość: Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył czynnie w obronie Warszawy, współorganizując Robotniczą Brygadę Obrony Warszawy. Od 20 września, jako jeden z trzech przedstawicieli PPS został członkiem ponadpartyjnego Komitetu Obywatelskiego przy Dowództwie Obrony Warszawy. Uczestniczył w rozpoczęciu działalności konspiracyjnej PPS-WRN. Został członkiem Rady Politycznej Służby Zwycięstwu Polski i komisarzem cywilnym przy SZP. Aresztowany przez Gestapo 24 grudnia 1939 roku. Zamordowany przez Niemców w ramach akcji AB, mającej na celu eksterminację polskiej inteligencji. Zginął 21 czerwca 1940, rozstrzelany w masowej egzekucji w Palmirach. Nagrody i odznaczenia: Za udział w obronie Warszawy odznaczony Krzyżem Walecznych. Przez władze PRL odznaczony pośmiertnie Krzyżem Grunwaldu I klasy oraz Medalem Zwycięstwa i Wolności. W 1954 r. odznaczony pośmiertnie Krzyżem Niepodległości Polski Podziemnej z Mieczami przez Prezydenta RP na Wychodźstwie Augusta Zaleskiego.

Fot. Mieczysław Niedziałkowski fot. zbiory NAC

Autor artykułów publikowanych na łamach polskich czasopism katolickich ,dotyczących problematyki światopoglądowej, historycznej oraz społecznej nauki Kościoła.

Wykształcenie:

1976 r. uzyskał tytuł magistra teologii na Papieskim Wydziale Teologicznym w Poznaniu. W latach siedemdziesiątych tytuły nadawane na papieskich wydziałach teologicznych nie były jednak uznawane przez państwo, dlatego 14 października 1977 r. taki sam tytuł otrzymał na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

W roku 1980 doktoryzował się na Wydziale Teologicznym Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. W 1989 r. uzyskał tytuł doktora habilitowanego nauk humanistycznych na Wydziale Nauk Społecznych KUL. Od 1991 r. docent PWT we Wrocławiu oraz kierownik Katedry Teologii Rzeczywistości Ziemskich PWT. Tytuł profesora nauk teologicznych uzyskał w 1999 r.

Droga zawodowa:

Pierwszy artykuł opublikował w 1972 r. w warszawskim „Przewodniku Katolickim”.

W warszawskim „Chrześcijaninie w Świecie” pełnił kolejno funkcje: redaktora (1976–1978), członka kolegium redakcyjnego (1978–1996), sekretarza redakcji (1978–1981), zastępcy redaktora naczelnego (1981–1992) i redaktora naczelnego (1992–1996). Przy próbie wznowienia w 1997 r. „Chrześcijanina w Świecie” w Katowicach pełnił funkcję redaktora naczelnego.

Należał do współzałożycieli i członków kolegium redakcyjnego Katolickiego Tygodnika Społecznego „Ład” (1981–1984, 1987–1995). Ponadto był członkiem zespołów redakcyjnych „Tygodnika Rolników Solidarność” (1989–1990), „Znaki Czasu” (1990–1991), „Nasze Słowo” (1994) i wrocławskiego pisma katolickiego „Nowe Życie” (1992). Od 1995 r. aż do śmierci pełnił obowiązki redaktora naczelnego „Nowego Życie”. OD 2002 r. asystent kościelny nowego dwumiesięcznika o charakterze społecznym „Znaki Nowych Czasów”.

Tematyka twórczości:

Publikował na łamach polskich czasopism katolickich artykuły dotyczące problematyki światopoglądowej, historycznej oraz społecznej nauki Kościoła.

Praca pozadziennikarska:

Był autorem wielu książek o historii Kościoła i katolickiej nauce społecznej. Jego działalność naukowa, pisarska i publicystyczna koncentrowała się wokół katolickiej nauki społecznej i czterech wielkich postaci Kościoła: ks. prof. Eugeniusza Dąbrowskiego, Prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego, papieża Jana Pawła II i ks. Jerzego Popiełuszki. Wykładowca m.in. w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, Wyższej Szkole Służby Społecznej w Suwałkach, na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego i Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu.

Działalność społeczna:

Był członkiem Rady Społecznej przy ODiSS (1977–1981 r.), Polskiego Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie (1977–1981 r., do 1978 r. członek Zarządu), współzałożycielem (1981 r.) i członkiem Zarządu Głównego (1981–1983 r.) Polskiego Związku Katolicko-Społecznego (do 1984 r.). Był współzałożycielem (1987 r.) i od 1988 r. członkiem zarządu Stowarzyszenia Krzewienia Katolickiej Nauki Społecznej w Warszawie. Pełnił funkcję sekretarza Komisji Przygotowawczej zajmującej się problematyką środków społecznego przekazu (1989–1991 r.). Był też współzałożycielem i członkiem Zarządu Głównego Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy (1991–1994 r.) oraz członkiem Rady ds. Mediów i Informacji przy Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej Lechu Wałęsie (1993–1995 r.). Jako przewodniczący Sekcji Informacyjno-Publikacyjnej Sekretariatu 46. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego we Wrocławiu (1996–1997 r.) odpowiadał za obsługę prasową kongresu.

Odznaczenia i nagrody:

Nagroda naukowa im. Włodzimierza Pietrzaka, przyznawaną przez Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana”. Pośmiertnie otrzymał od Fundacji SPES Nagrodę im. kard. Stefana Wyszyńskiego.

Fot. ks. Piotr Nitecki / archiwum rodziny Kilianów

Walczył w I wojnie światowej, w dwudziestoleciu międzywojennym publicysta prasy nurtu katolickiego i narodowego – „Myśl narodowa”, „Tęcza”.

Wykształcenie:

Studiował w Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Prawa (w roku akademickim 1895/1896) oraz literaturę na Wydziale Filozoficznym (trzy semestry, 1896-1897)

Droga zawodowa:

Przed I wojną światową publikował w krakowskich pismach: „Życiu”(od 1987 r.) i „Świecie” (od 1909 r.}. W okresie międzywojennym wydawał i współtworzył pismo „Liberum Veto” (1918-1919 r.).

Stale współpracował z „Gazetą Warszawską” i „Myślą Narodową”

Był stałym publicystą poznańskiego miesięcznika katolickiego „Tęcza”.

Na łamach „Kroniki Polski i Świata”opublikował cykl reportaży z podróżny do Palestyny (1938 r.)

Podczas okupacji hitlerowskiej publikował w prasie podziemnej m.in. w piśmie „Nurt”

Tematyka twórczości dziennikarskiej:

polityka, kultura i sztuka, problematyka społeczna

Gatunki dziennikarskie:

krytyka literacka, publicystyka polityczna, społeczna i kulturalna, reportaż, satyra, esej , pamflet.

Miasta, gdzie pracował:

Kraków, Warszawa

Praca pozadziennikarska: 

Autor kilkudziesięciu dramatów, komedii, utworów satyrycznych, pamfletów i esejów literackich.

Zasługi w walce o niepodległość:

W czasie I wojny światowej walczył w1 Pułku I Brygady Legionów. Po wybuchu II światowej, prowadził działalność charytatywną w Warszawie. Włączył się w prace Rady Głównej Opiekuńczej był członkiem Komitetu Pomocy dla głodujących pisarzy. Dwukrotnie aresztowany, więziony i torturowany na Pawiaku.

Działalność społeczna:

Był członkiem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich.

W 1895 r. zaangażował się w tworzący się ruch literacki Młodej Polski, którego później stał się stanowczym krytykiem. Sympatyk Narodowej Demokracji, zaciekły krytyk obozu Piłsudskiego.

Odznaczenia i nagrody:

Jego działalność pisarska została uhonorowana w 1928 r. przyznaniem mu literackiej nagrody Krakowa.

W 1931 otrzymał od prezydenta Czechosłowacji, Tomasza Masaryka, order Lwa Białego za szczególny wkład w rozwój stosunków polsko-czeskich.

Fot. 1. Adolf Nowaczyński  fot. The Picture Art Collection/ Alamy Stock PhotoPAP

Dziennikarz przedwojennego Polskiego Radia, redaktor naczelny Radia Wolna Europa, po powrocie z emigracji współpracował z polskimi mediami.

Wykształcenie:

Studiował ekonomię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

W 1937 r. ukończył szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego .

Droga zawodowa:

W 1940 r. zadebiutował jako publicysta polityczny, drukując w podziemnym wydawnictwie „Znak”. W 1944 r. współpracownik radiostacji powstańczej „Błyskawica”, dla której redagował komunikaty omawiające sytuację na frontach europejskich.

Od 1948 do 1952 r. pracował w Sekcji Polskiej Radia BBC w Londynie.

Od 1951 – 1976 r. dyrektor i redaktor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Monachium

W 1994 r. autor cyklu felietonów „Polska z oddali” oraz „Polska z bliska”,nadawanych w Programie I Polskiego Radia w Warszawie.

Tematyka twórczości:

polityczno-historyczna

Gatunki dziennikarskie:

esej, publicystyka polityczna

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Londyn, Monachium,

Praca pozadziennikarska:

Autor wielu książek, m.in. „Kurier z Warszawy”, „Wojna w eterze”, „Polska z oddali”, „W poszukiwaniu nadziei” i „Rozmowy o Polsce”

Wieloletni dyrektor Kongresu Polonii Amerykańskiej. W 1978 r. zastał konsultantem amerykańskiej Narodowej Rady Bezpieczeństwa.

W 1995 został członkiem Rady Kuratorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich

Zasługi walce o niepodległość:

We wrześniu 1939 r. walczył jako bombardier podchorąży artylerii 2. Dywizjonu Artylerii Konnej im. Józefa Sowińskiego.

Od 1941 r. członek Związku Walki Zbrojnej, a następnie żołnierz Armii Krajowej. Uczestniczył m.in. w Akcji „N”, w ramach której kolportowano wśród Niemców materiały propagandowe w ich ojczystym języku. Od 1943 r., jako kurier Komendanta Głównego AK i jego łącznik z londyńskim rządem RP, odbył pięć wypraw na trasie Warszawa-Londyn. W 1944 r. walczył w Powstaniu Warszawskim.

Działalność społeczna:

Honorowy członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

Współzałożyciel i prezes honorowy Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Warszawie , współzałożyciel, honorowy przewodniczący Rady Fundacji Kolegium Europy Wschodniejwe Wrocławiu. Członek Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie.

Odznaczenie i nagrody:

Order Orła Białego (1994 r.)

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1944 r.)

Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (1990 r; ) przyznany przez Prezydenta RP na Uchodźstwie

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1993 r.)
• Krzyż Walecznych
• Wielki Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (1998 r.)
• Prezydencki Medal Wolności (1996 r.)

• „Honorowy Złoty Mikrofon” (1993 r.)
• Nagroda im. Ksawerego Pruszyńskiego, przyznana przez polski PEN Club (1998 r.)
• „Wiktor” – Nagroda Akademii Telewizyjnej (1999 r.)
• Nagroda Kisiela (1999 r.)
• Medal „Lumen Mundi” (2001 r.)
• „Człowiek Roku Gazety Polskiej” (2001 r.)
• Nagroda „Człowiek Pojednania 2002”,
• „Diamentowy Mikrofon” (2002 r.)
• „Superwiktor” – Nagroda Akademii Telewizyjnej (2003 r.)
• Złota Statuetka za zasługi dla rozwoju polskiej demokracji przyznana przez Business Centre Club (2003 r.)

Fot. 1. Jan Nowak Jeziorański  fot. Jacek Herok

Fot 2. Jan Nowak Jeziorański, Jan Englert na rozdaniu Wiktorów 2003 fot. Jacek Herok

Fot. 3 Jan Nowak Jeziorański, Henryka Bochniarz fot. Jacek Herok

Publikowała swoje teksty, eseje i reportaże w „Głosie Wybrzeża”, „Nowej Kulturze”, „Sztandarze Młodych” i „Po prostu”. Później pisała również w „Literaturze”, „Kulturze” i „Polsce”. Prowadziła audycje radiowe. Autorka tekstów piosenek, której frazy weszły do potocznej polszczyzny.

Wykształcenie:

W latach 1952–1956 studiowała na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1957–1962 na Wydziale Reżyserii Filmowej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi.

Droga zawodowa:

W latach 1954–1957 publikowała swoje teksty, eseje i reportaże w „Głosie Wybrzeża”, „Nowej Kulturze”, „Sztandarze Młodych” i „Po prostu”. Później również w „Literaturze”, „Kulturze” i „Polsce”.

Praca pozadziennikarska:

W latach 1954–1972 związana była ze Studenckim Teatrem Satyryków; była członkiem rady artystycznej tego teatru i tam także debiutowała jako autorka tekstów piosenek.

Od 1963 r. przez 7 lat prowadziła w Polskim Radiu Radiowe Studio Piosenki, które pozwoliło na wypromowanie wielu wielkich gwiazd polskiej estrady.

Agnieszka Osiecka jest autorką scenariusza widowiska muzycznego Niech no tylko zakwitną jabłonie, który zdobył główną nagrodę na Festiwalu Polskiej Dramaturgii Współczesnej w 1964 r.

Jest autorką sloganu reklamowego „Coca cola – to jest to!” (1972 r.).

Działalność społeczna:

Była członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Odznaczenia i nagrody:

Wieniec Laurowy – główna nagroda na Festiwalu Teatrów Małych Form w Sarajewie (1964 r.)

Złota Odznaka ZSP (1965 r.)

Kilkanaście nagród i wyróżnień za piosenki na festiwalach w Opolu

Prometeusz – Nagroda Polskiej Estrady (1994 r.)

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, (1997 r.)

Fot. Agnieszka Osiecka w swoim mieszkaniu na Saskiej Kępie fot. PAP/Erazm Ciołek

W dwudziestoleciu międzywojennym walczył o polskość Śląska Opolskiego, żołnierz podziemia, dziennikarz radiowy i prasowy, korespondent Polskiego Radia.

Wykształcenie:Studiował w Berlinie na Hochschule für Politik (usunięty w 1933 r. za odmowę wstąpienia do NS-Studentenbundu).
Studiował na Uniwersytecie Warszawskim(od 1938 r.). W 1974 r. uzyskał stopień naukowy doktora nauk politycznych.

Droga zawodowa:W 1932 r. (jako 19 latek) został naczelnym redaktorem „Młodego Polaka w Niemczech”, zaś od 1933 r. był etatowym dziennikarzem dużej gazety polonijnej „Naród”. Od 1935 r. redaktora naczelnego „Nowin Codziennych” w Opolu.
Od połowy lat trzydziestych XX w. kierował też Centralą Prasową ZPwN.
Pracę w Polskim Radiu w Warszawie rozpoczął tuż przed wybuchem II wojny światowej. Jego głos towarzyszył walczącym. Po zajęciu Warszawy pracował w radiu konspiracyjnym. Podczas Powstania Warszawskiego w akowskiej radiostacji Błyskawica prowadził codzienną audycję zatytułowaną „Dzień Walki”, o sytuacji w stolicy.
W marcu 1945 r. zaciągnął się w roli korespondenta wojennego do 1 Armii Wojska Polskiego. Relacjonował m.in. konferencję w Poczdamie oraz proces norymberski. Od 1947 r.,przez ponad 20 lat, pracował jako korespondent zagraniczny Polskiego Radia.
Od 1945 publikował m.in. w „Przekroju”, na łamach tygodnika „Świat” (od 1951 r.) i w „Przeglądzie Kulturalnym”(1960 r.)
W latach 80. XX w. blokowane przez cenzurę teksty drukował za granicą. W ten sposób ukazały się np. artykuły „Polska—Niemcy, Polska—Rosja, Bilans lat 1939—1989”. Domagał się w nich m.in. odrzucenia przez władze PRL postawy uległości wobec ZSRR.

Tematyka twórczości:
polityka polska i międzynarodowa, zagadnienia społeczne, gospodarcze i ideologiczne

Gatunki dziennikarskie:
reportaż, publicystyka polityczna,społeczna i popularno-naukowa

Miasta gdzie pracował:
Opole, Kraków, Warszawa

Praca pozadziennikarska:
W latach 30. XX w. zajmował się uzupełnianiem i drukowaniem „Leksykonu Polactwa w Niemczech’”.
Autor „Encyklopedii spraw międzynarodowych i O N Z” (1974 r.) oraz „Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych(1982 r.),

W okresach 1952–1961 i 1969–1985 sprawował mandat posła na Sejm PRL. W sejmowych głosowaniach był za przemianowaniem Katowic na Stalinogród czy wpisaniem do konstytucji PRL przewodniej roli PZPR.W latach 1979–1980 był członkiem Rady Państwa, od 1981 do 1983 zasiadał w prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. 

Zasługi w walce o niepodległość:
Był członkiem ruchu oporu w ramach Armii Krajowej w okupowanej Warszawie. Uczestnik Powstania Warszawskiego.

Działalność społeczna: W latach 1932-1939 r. był działaczem Związku Polaków w Niemczech. Do wybuchu II wojny światowej kierował Centralą Prasową Związku Polaków w Niemczech.
Na początku 1945 dołączył do Komitetu Obywatelskiego Polaków Śląska Opolskiego działającego na rzecz ustanowienia administracji polskiej na Śląsku Opolskim.
W Był także członkiem rady naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W latach 1983–1988 prezesował Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS.
Jako reprezentant strony solidarnościowo-opozycyjnej był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu w zespole ds. reform politycznych. W 1989 r. wybrany z ramienia Komitetu Obywatelskiego do Senatu.

Odznaczenia i nagrody:
Odznaczony m.in. Orderem Budowniczych Polski Ludowej(1972 r.), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1960 r.) oraz Krzyżem Komandorskim (1954 r.) i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1952 r.) i Złotym Krzyżem Zasługi (1950 r.)

Fot 1. Edmund Osmańczyk Fot. Miernicki Władysław / zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe
Fot. 2 Edmund Osmańczyk W przerwie w obradach Okrągłego Stołu rozmawia ze Stanisławą Grabską i Zofią Kuratowską. Fot Anna Pietuszko / zbiory Ośrodka Karta

Dziennikarz, który zajmował się tematyką integracji osób niepełnosprawnych, autor programów telewizyjnych – „Bez barier” i twórca czasopisma „Integracja”.

Wykształcenie:

Absolwent Instytutu Studiów nad Rodziną Uniwersytetu im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego i Podyplomowego Studium Etyki i Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Był doktorantem Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN.

Droga zawodowa:

Twórca i redaktor naczelny magazynu „Integracja” (od 1994 r.), bezpłatnego dwumiesięcznika, który promuje działania przeciwdziałające wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych.

Pomysłodawca i redaktor naczelny powstałego w 2003 r. portalu www.niepelnosprawni.pl

Autor licznych programów telewizyjnych i radiowych.

Współtworzył i prowadził program telewizyjny „Misja Integracja” w całości poświęcony niepełnosprawności, realizowany w latach 1997-2017 r. (650 odcinków).

Tematyka twórczości:

Sytuacja osób z niepełnosprawnością i ich rodzin, promocja działań przeciwdziałających wykluczeniu społecznemu niepełnosprawnych

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka społeczna

Miasta, gadzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:

Malował ustami pejzaże i martwą naturę. Od 1989 roku należał do Światowego Związku Artystów Malujących Ustami i Nogami. Swoje prace wystawiał m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Działalność społeczna:

W 1995 r.  powołał do życia Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji. Dwa lata później założył Fundację Integracja, która powstała, aby wspierać działania Stowarzyszenia.

Był członkiem i założycielem m.in. Stowarzyszenia Grupy Aktywnej Rehabilitacji. Wiceprezes Koalicji na Rzecz Osób z Niepełnosprawnością. Był członkiem m.in. Rady Fundacji Grupy Ergo Hestia oraz zarządu Międzynarodowego Stowarzyszenia Innowatorów Społecznych „ASHOKA” w Polsce.

Uczestniczył jako aktywny członek w pracach komisji sejmowych, głównie Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Niepełnosprawnych. Przewodniczył Zespołowi ds. Osób Niepełnosprawnych przy Prezesie Urzędu Transportu Kolejowego. Był Społecznym Doradcą Rzecznika Praw Dziecka. Członek Rady Społecznej przy Prezesie PFRON i Krajowej Rady Konsultacyjnej przy Pełnomocniku Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Ekspert przeprowadzający audyty architektoniczne dla wielu firm i instytucji państwowych.

Ekspert w zakresie audytu dostępności serwisów internetowych dla potrzeb osób z różnymi niepełnosprawnościami.

Działał na rzecz aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością, poprzez unikatowy serwis rekrutacyjny Sprawniwpracy.pl. Twórca sieci Centrów Integracja.

Pomysłodawca programu „Polska bez barier”, w ramach którego powstały liczne konferencje, publikacje, a także wzrosła dostępność architektoniczna wielu polskich miast. Dostępne obiekty i serwisy internetowe otrzymują certyfikaty „Obiekt bez barier”, „Serwis bez barier” i „Obsługa bez barier”. .

Odznaczeni i nagrody:

• Nagroda im. Andrzeja Bączkowskiego (2000 r.)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2001 r.)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (2003 r.)
• Nagroda Totus” przyznawana przez Fundację „Dzieło Nowego Tysiąclecia” (2003 r.)
• Honorowy Obywatel Gdyni (2004 r.)
• Medal im. Wacława Szuberta (2006 r)
• Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” (2010 r.)
• Honorowa Nagroda Rzecznika Praw Dziecka (2011 r.)
• Pomysłodawca i uczestnik nagradzanych kampanii społecznych: „Niepełnosprawni – normalna sprawa” (2000 r.) – nagrodzona w 2001 roku IPRA „Golden World Awards”, nominowana jako jedna z najlepszych do nagrody ONZ oraz nagrodzona za najlepiej zrealizowaną kampanię społeczną w Konkursie Działań Public Relations „MEDIUM 2001”.
• „Płytka wyobraźnia to kalectwo” (2000 r.) – wyróżniona w 2003 r. na Festiwalu Komunikacji Społecznej w Konkursie „Społeczny Program Roku”.
• „Czy naprawdę jesteśmy inni?” (2003 r.) – nagrodzona statuetką EFFIE 2004 r.
• „Czy naprawdę chciałbyś być na naszym miejscu?” (2005 r.) – nagrodzona statuetką EFFIE 2006 r.
• „Sprawni w pracy” (2006 r.) – wyróżniona nagrodą Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

Fot. 1. Piotr Pawłowski fot. Jacek Herok
Fot. 2 Piotr Pawłowski fot. Jacek Herok
Fot. 3. Piotr Pawłowski podczas konferencji prasowej nt. Polska bez barier – Sejm bez barier fot. Jacek Herok

Pisarz, publicysta polityczny, oficer wywiadu, żołnierz Armii Krajowej. Autor m. in. „Kochanka Wielkiej Niedźwiedzicy” i „Zapisków oficera Armii Czerwonej”

Wykształcenie:

Ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Warszawie

Droga zawodowa:

W czasie II wojny światowej pisał artykuły do „Polski Walczącej”.

Od 1949 r. współpracował z polską prasą emigracyjną, publikując na łamach m.in. „Wiadomości” (Londyn), „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza” (Londyn) , „Dziennika Polskiego” (Detroit), „Tygodnika Polskiego” (Nowy Jork), „Narodowca” (Francja) i „Pod Prąd” (Szwajcaria)

Tematyka twórczości:

polityczno-historyczna

Gatunki dziennikarskie:

felieton, publicystyka polityczno-społeczna

Miasta, gdzie pracował:

Rzym, Londyn

Praca pozadziennikarska:

Autor powieści m.in.: „Piąty etap”, „ Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy”, „Zapiski oficera Armii Czerwonej”, „Żywot człowieka rozbrojonego”, „Bogom nocy równi”, „Człowiek przemieniony w wilka” i „Dla honoru organizacji”

Zasługi walce o niepodległość:

W 1920 r. walczył w wojnie polsko-radzieckiej. Od 1922 -1926 r. jako agent polskiego wywiadu, był wielokrotnie przerzucany na teren Związku Radzieckiego. W 1939 r. wcielony do Korpusu Ochrony Pogranicza. W czasie wojny w oddziałach Związku Walki Zbrojnej, potem w Armii Krajowej.

Działalność społeczna:

W 1947 r. został członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

Odznaczenie i nagrody:

Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami

Przed wojną związany z pismami nurtu PPS-owskiego, w czasie wojny redaktor pisma podziemnego „Demokrata”, po wojnie twórca i redaktor naczelny „Expressu Wieczornego”, duchowy ojciec prasy bulwarowej.

Wykształcenie:

Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego

Droga zawodowa:

Od 1933 r. współpracował z „Robotnikiem” „Tygodniem Robotnika”, „Dziennikiem Ludowym”i „Młodzi Idą”

Od 1943 r. redaktor podziemnego pisma ilustrowanego „Demokrata”

Od 1945 r. w redakcji „Robotnika”. W 1946 r. został redaktorem naczelnym tygodnika „Młodzi Idą” . Był organizatorem i redaktorem naczelnym Socjalistycznej Agencji Prasowej (1946-1948 r.) Był również organizatorem i pierwszym redaktorem naczelnym „Expressu Wieczornego”, wydawanego od maja 1946 r.

Od września 1946 r. wchodził w skład Głównej Komisji Weryfikacyjnej Zarządu Głównego Związku Zawodowego Dziennikarzy RP, a od listopada 1947 był jego wiceprezesem.

Gatunki dziennikarskie:

Felietony, publicystyka polityczno-społeczna

Miasta, gdzie pracował:

Łódź, Warszawa

Praca pozadziennikarska:

Członek Kolegium Repertuarowego Teatru Satyryków. Autor scenariuszy filmowych.

Zasługi walce o niepodległość:

W czasie obrony stolicy we wrześniu 1939 r. uczestniczył w organizowaniu Robotniczej Brygady Obrony Warszawy. Od 1940 r. członek konspiracyjnej Organizacji Socjalistyczno-Niepodległościowej „Wolność”. Od 1943 r członek Socjalistycznej Organizacji Bojowej. Uczestniczył w powstaniu warszawskim.

Działalność społeczna:

Zasiadał w Radzie Naukowej Polskiego Instytutu Prasoznawczego (od 1948 r.)

Odznaczenie i nagrody:

Order Sztandaru Pracy II klasy „za wybitne zasługi w dziedzinie prasy i dziennikarstwa” (1953 r.).

Fot. Rafał Praga fot. PAP/Stanislaw Urbanowicz

Krytyk teatralny i literacki, zastępca redaktora naczelnego „Dialogu”, felietonista i recenzent „Polityki” oraz miesięcznika „Teatr”.

Wykształcenie:

Ukończył studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

Droga zawodowa:

Od 1956 do 1969 r. założyciel i zastępca redaktora naczelnego, a od 1971 do 1989 r. redaktor naczelny miesięcznika „Dialog„, W latach 1968-1971 stały felietonista teatralny „Polityki„. Współpracował także z miesięcznikiem „Teatr„.

Tematyka twórczości:

teatr, sztuka

Gatunki dziennikarskie:

eseje,recenzje teatralne, krytyka literacka

Miasta, gdzie pracował:

Gdańsk, Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

Pracownik naukowy Instytutu Sztuki PAN.

Kierowniki literacki teatrów:Teatru Polskiego w Bielsku-Białej i Cieszynie, Teatru „Wybrzeże” (1953–1954 r.), Teatru Dramatycznego (1955–1965 r.) i Teatru Ateneum w Warszawie(1969 r.).

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974 r.)

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1986 r.)
Autor tomu wierszy „Kamyki”, wyróżnionego nagrodą „Literatury” (1989 r.).

Fot. Konstanty Puzyna fot.Romuald Broniarek zbiory Ośrodka KARTA

W PRL działacz opozycji, później polityk. W stanie wojennym zorganizował Radio „Solidarność”.

Wykształcenie:

W 1964 r. ukończył studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzował się w Instytucie Fizyki PAN (1980 r.).

Droga zawodowa:

Od 1977 r. stały współpracownik niezależnego miesięcznika „Głos”

W 1982 r. organizator pierwszego podziemnego Radia „Solidarność”

W 1984 r. redaktor „Acta Physica Polonica” Od 22 maja do 5 czerwca 1992 r.  był prezesem Komitetu ds. Radia i Telewizji.

Tematyka twórczości:

Prawa człowieka, polityka

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka polityczna i społeczna

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa

Zasługi walce o niepodległość:

Od lat 60. zaangażowany w działalność opozycyjną. Od 1977 r. był członkiem Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”. W latach 1980–1981 kierował Komisją Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”. W 1982 r został aresztowany i uwięziony (do 1984 r.) Od 1986 r. kierował stworzoną w podziemiu Komisją Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”. W obradach Okrągłego Stołu zasiadał w podzespole ds. reformy państwa i sądów.

Działalność społeczna:

W 1998 r. założył Fundację Obrony Praw Człowieka

Odznaczenie i nagrody:

Laureat Nagrody Praw Człowieka Fundacji Aurora przy Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii (1987 r.). Krzyżem Komandorskim Orderu Za Zasługi dla Litwy (2008 r.).

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1990 r.)
Order Orła Białego (2011 r.)

Portugalski Krzyż Wielki Orderu Zasługi (2011 r.)

W 2014 został odznaczony Orderem „Honor Narodu” Czeczeńskiej Republiki Iczkerii”

Fot. 1. Zbigniew Romaszewski  fot. Jacek Herok

Fot. 2. Zbigniew Romaszewski  fot. Jacek Herok

Fot. 3. Zbigniew Romaszewski fot. Jacek Herok

Fot. 4. Zbigniew Romaszewski fot. Jacek Herok

W czasie obrony Warszawy w 1939 roku dyrektor Polskiego Radia, później w konspiracji, członek Delegatury Rządu na Kraj.

Wykształcenie:

Ukończył Konserwatorium oraz wydział filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Droga zawodowa:

W latach 1922 – 1929 był w Japonii dyrygentem orkiestr w Kioto, potem w Tokio. Od 1930 do 1933 r. pracował w studiach muzycznych Hollywood w USA. Od 1935 – 1939 r. dyrektor Wydziału Muzycznego Polskiego Radia w Warszawie. W 1935 r. organizuje pierwszą radiową orkiestrę symfoniczną „Orkiestrę Polskiego Radia” i współuczestniczy w utworzeniu stacji Warszawa II, specjalizującej się w realizowaniu słuchowisk na żywo. Od 1936 – 1939 r. organizator corocznych Festiwali Wawelskich Muzyki Polskiej w Krakowie.

7 września 1939 r. zarząd Polskiego Radia zarządza ewakuację pracowników. Polecenia tego nie posłuchał i uruchamia na własną rękę zamkniętą radiostację Warszawa II. Dzięki temu, do ostatniej chwili walk, Warszawa może informować świat o ciężkich zmaganiach z Niemcami. 15 września 1939 r. zostaje przez prezydenta miasta Stefana Starzyńskiego mianowany dyrektorem Polskiego Radia. W przeddzień kapitulacji Warszawy, Starzyński, przybywa specjalnie do Radia po to, aby go udekorować Krzyżem Walecznych. 30 września władze niemieckie przejmują rozgłośnię, zarządzają konfiskatę odbiorników i pod groźbą śmierci zakazują Polakom słuchania radia. W czasie okupacji formalnie pracuje za ladą małego sklepiku z papeterią na Marszałkowskiej, ale w rzczywistości działa w podziemnej akcji oporu, Uczestniczy (pod pseudonimem „Konopka”) w strukturach konspiracyjnych powołanych do ochrony majątku Radia, wspierania dawnego personelu, zwłaszcza osób ukrywających się i prześladowanych, jak i do opracowania planów postępowania na wypadek wybuchu powstania i zakończenia wojny. Struktury te, początkowo funkcjonują samodzielnie . Od 1941 roku działałają w porozumieniu ze Związkiem Walki Zbrojnej., a od stycznia 1942 r. z Wojskową Służbą Łączności Komendy Głównej ZWZ – Armii Krajowej. Od 1 sierpnia 1942 z Delegaturą Rządu na Kraj. kiedy to powstaje sekcja PR („RA”)w Departamencie Informacji i Prasy – Rudnicki zostaje jej kierownikiem.

W 1944 r, czasie powstania warszawskiego jego sekcja PR wspótworzy radiostację powstańczą „Błyskawica”, która w okresie 63 dni wyemitowała 122 audycje w języku polskim i 77 audycji w języku angielskim.

W 1949 r. zostaje dyrektorem biura Komitetu Wykonawczego Roku Chopinowskiego, organizującego IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina 

W 1950 r.objął stanowisko wicedyrektora odbudowy Teatru Wielkiego w Warszawie.

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Kraków

Działalność społeczna

Honorowy prezes Związku Muzyków Okręgu Krakowskiego.

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Walecznych (1939 r.)

Fot. Edmund Rudnicki podczas pracy przy biurku / zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe

Dziennikarz, publicysta, felietonista, komentator polityczny, ekonomiczny i społeczny. Na emigracji pracował w BBC i pisał m.in. do paryskiej „Kultury”, po powrocie do kraju publikował m.in. w „Rzeczpospolitej” i „Wprost”.

Wykształcenie:

Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim

Droga zawodowa:

Dziennikarz sportowy w tygodniku „Sportowiec”. Felietonista tygodnika studenckiego „itd”.

Od 1982 r. na emigracji w Niemczech i Wielkiej Brytanii – współpracował z niemiecką katolicką agencją prasową KNA i BBC World Service w Londynie. Był korespondentem BBC w Bonn i Brukseli. Publikował na łamach wielu pism emigracyjnych, m.in. paryskiej „Kultury”, „Kontaktu”, „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza”, „Orła Białego”, „Poglądu”.

Po 1989 r. współpracował z „Rzeczpospolitą”, tygodnikiem „Wprost”, dziennikiem „Fakt”, „Dziennikiem Polskim” i „Gazetą Polską”

Tematyka twórczości:

Wydarzenia ekonomiczne, polityczne, kulturalne

Gatunki dziennikarskie:

Felieton, komentarz polityczny, ekonomiczny i społeczny, relacja

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Londyn, Bonn, Bruksela

Praca pozadziennikarska:.

Był jednym ze scenarzystów serialu „Alternatywy 4”, Współautor wielu kryminałów. Występował w Kabarecie pod Egidą.

Działalność społeczna:

Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Wolnego Słowa.

Honorowy Członek Stowarzyszenia KoLiber (od 2008 r.)

Odznaczenie i nagrody:

Laureat Nagrody Kisiela (2002 r.)

Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla rozwoju polskiej kultury, a w szczególności za osiągnięcia w twórczości publicystycznej i pracy dziennikarskiej będącej przykładem niezależności myślenia i odwagi głoszenia własnych poglądów, za zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce” (2009 r.).

Fot. 1. Maciej Rybiński  fot. Jacek Herok

Fot. 2. Maciej Rybiński – nagroda Grand Press 2003 fot. Jacek Herok

Wydawca, pomysłodawca „Gazety Bankowej”, pierwszego rzetelnego pisma gospodarczego w PRL, istniejącego do dziś, później wydawca prasy specjalistycznej.

Wykształcenie:

Filozof i pedagog

Droga zawodowa:

Dziennikarz „Sztandaru Młodych”, „Trybuny Mazowieckiej”, „Rzeczpospolitej”, „Przeglądu Technicznego”, redaktor naczelny „Horyzontów Techniki”. Pracował w miesięczniku „Zarządzanie”, a następnie był jego naczelnym i wydawcą. Twórca Rozgłośni Harcerskiej. Twórca i właściciel wydawnictwa „Zarządzanie i Finanse”, założyciel i wydawca „Nowej Europy” i „Gazety Bankowej”.

Wydawca czasopism „Nowy Detektyw”, „Na Przełaj”, „Gazeta Samorządowa”, „Kobieta i Mężczyzna”, „Pentliczek”, „Rynek Zamówień Publicznych”, „Nowa Europa”, „The World Paper”;

Tematyka twórczości:

nauka i technika, gospodarka, zarządzanie, bankowość i finanse

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

W latach sześćdziesiątych XX w. był sekretarzem Podstawowej Organizacji Partyjnej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Narodowym Banku Polskim i dyrektorem Ośrodka Doskonalenia Kadr w Ministerstwie Finansów.

Założyciel. oficyny wydawniczej „Fakt” publikującej wspomnienia polskich polityków (m.in. E. Gierka, P. Jaroszewicza). Inicjator i właściciel Instytutu Dokumentacji Historycznej PRL oraz Radia Baltic, pierwszej komercyjnej stacji radiowej w Kaliningradzie

Fot. Józef Śnieciński fot. Aleksander Jałosiński FORUM

Od 1905 r. redaktor naczelny „Czasu”. Unowocześnił pismo i uczynił je wpływowym konserwatywnym dziennikiem. Pierwowzór dziennikarza w „Weselu” Wyspiańskiego.

Wykształcenie:

prawnik, ukończył studia prawnicze w Krakowie

Droga zawodowa:

Od 1893 r. współpracownik, od 1905 r. redaktor naczelny „Czasu”

Tematyka twórczości:

teatr, kultura, sztuki plastyczne, polityka

Gatunki dziennikarskie:

felieton, krytyka teatralna, publicystka, reportaże z podróży

Miasta, gdzie pracował:

Kraków

Praca pozadziennikarska:.

Kierownik Biura Prezydialnego Sekcji Zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego w 1914 r.

Fot. Rudolf Starzewski repr. Piotr Mecik FORUM

Publicysta katolicki, przed wojną pisał w „Słowie”, „Głosie Narodu”, był naczelnym redaktorem „Kuriera Wileńskiego”, po wojnie związany z „Tygodnikiem Powszechnym” i „Znakiem”.

Wykształcenie:

Studiował prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (1928 – 1932 r.) oraz we Francji (1938 – 1939 r.). W 1937 r. uzyskał tytuł doktora nauk w dziedzinie prawa karnego.

Droga zawodowa:

W 1931 r. debiutował jako publicysta na łamach dziennika „Słowo”. W 1936 r. został członkiem redakcji pisma „Kurier Wileński” (w 1939 r. redaktor naczelny), W 1937 r. kierował dwutygodnikiem „Pax”. W latach 1937–1938 redaktor dziennika „Głos Narodu”. W 1941 r. został członkiem redakcji konspiracyjnego pisma „Dla Polski” W 1946 r. współpracował z pismem „Dziś i Jutro”.

Był współzałożycielem i pierwszym redaktorem naczelnym (1946 – 1953 r.) miesięcznika „Znak”. Od 1946 r. był członkiem redakcji „Tygodnika Powszechnego”. W 1956 r. publikował w„Przeglądzie Kulturalnym”

Tematyka twórczości:

myśl chrześcijańska i narodowa, sytuacja katolików w PRL

Gatunki dziennikarskie:

publicystyka religijna, kulturalno-społeczna i polityczna

Miasta, gdzie pracował:

Wilno, Kraków, Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

Wykładowca akademicki. Poseł na Sejm PRL (II-VI kadencji),  Po 1989 r. senator I kadencji.

Zasługi walce o niepodległość:

W 1976 r. jako jedyny poseł nie poparł zmian w Konstytucji PRL, które dotyczyły kierowniczej roli PZPR oraz sojuszu z ZSRR, wstrzymując się od głosu.

Działalność społeczna:

Od września 1958 był prezesem Klubu Inteligencji Katolickiej w Krakowie, działacz Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie

Przewodniczący Prymasowskiej Rady Społecznej

Odznaczenie i nagrody:

Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka (1950 r.)

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1964 r.)

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1969 r.)

Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1988 r.) 

Order Orła Białego (1994 r.)

Fot. Stanisław Stomma  fot. PAP/Cezary Słomiński

Reporter, twórca filmów dokumentalnych, naczelny „Gazety Krakowskiej” w okresie pierwszej Solidarności, nagradzany przez SDP.

Wykształcenie:

studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagielońskim

Droga zawodowa:

1963-1965 r. redaktor naczelny „Kuriera Akademickiego”. 1965-1966 r. współpracownik „Kroniki Beskidzkiej”.Od 1967 r. współzałożyciel i redaktor „Studenta”. 1967-1980 r. reporter Telewizji Kraków.1980-1981 r. redaktor naczelny „Gazety Krakowskiej”. 1985-1988 r. pracownik Niezależnej Telewizji Mistrzejowice. 1989-1990 r. w zespole redakcji „Tygodnika Małopolska”. W 1990 r. współpracownik „Czasu Krakowskiego”. Od 1992 roku pracował jako producent i autor filmów dokumentalnych. Od 1993 r. właściciel firmy Shot Szumowski S.C

Tematyka twórczości:

problematyka społeczna i obyczajowa

Gatunki dziennikarskie:

reportaż, film dokumentalny

Miasta, gdzie pracował:

Kraków

Praca pozadziennikarska:.

W stanie wojennym pozbawiony prawa wykonywania zawodu, był m.in. stróżem nocnym

Zasługi walce o niepodległość:

Po 13 XII 1981 r. zwolniony z pracy.

W VI 1989 r. podczas wyborów szef kampanii medialnej Krakowskiego KO

Odznaczenie i nagrody:

Dwukrotny laureat nagrody Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich im. Bolesława Prusa (1971 r. – za cykl reportaży „Polska zza siódmej między”, 1981 r.– za pracę w „Gazecie Krakowskiej”).

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2001 r.).

Fot. Maciej Szumowski  z żoną Dorotą Terakowską fot.PAP/Witold Rozmysłowicz

Żołnierz ZWZ i WiN, tworzył pisma konspiracyjne na Warmii i Mazurach, po wojnie w „Dookoła świata” i telewizji. Działał na rzecz środowiska dziennikarskiego. Założył spółdzielnię mieszkaniową „Dziennikarz”.

Wykształcenie:

W latach 1936–1939 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego i w Wyższej Szkole Dziennikarstwa w Warszawie.

Droga zawodowa:

Był założycielem i redaktorem konspiracyjnych pism na kielecczyźnie w latach 1939–1945 r. m.in. „Komunikat”, „Na posterunku”, „Strażnica”, „Zryw”.

W 1945 r. był współzałożycielem i redaktorem „Wiadomości Mazurskich”

Redaktor działu popularyzacji nauki tygodnika „Dookoła świata” (1956-1960 r.)

Redaktor TVP (1960-1995 r.)

Tematyka twórczości:

popularyzacyjno-poznawcza z zakresu wiedzy przyrodniczej, ekologicznej, religioznawczej i archeologicznej.

Gatunki dziennikarskie:

esej, reportaż podróżniczy, publicystyka popularno-naukowa

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Olsztyn

Praca pozadziennikarska:.

.Od 1948 r. o 1955 r. ukrywał się m.in. pod nazwiskiem poległego przyjaciela (Bronikowski, które później dodał do własnego), pracował jako malarz-ilustrator, fotograf i cieśla. Był założycielem i prezesem Spółki Mieszkaniowej „Dziennikarz” (1958-1960 r.).

Autor książek, filmów i albumów podróżniczych, popularno-naukowych

Zasługi walce o niepodległość:

W czasie II wojny światowej walczył w ruchu oporu( ZWZ–AK).Dowodził również oddziałem dywersyjnym Podobwodu Klimontów AK. W czasie akcji „Burza” pełnił różne funkcje, m.in. oficera oświatowego 2 pułku piechoty Legionów AK., Po zakończeniu wojny działał w organizacji „Wolność i Niezawisłość” w woj. Olsztyńskim. Od 1946 r. trzykrotnie aresztowany i więziony. W sanie wojennym wyrzucony z TVP.

Działalność społeczna

Był członkiem m.in. ZAiKS, SDP, Stowarzyszenia Filmowców Polskich „The Explorers Club”; National Geographic Society, Towarzystwa Przyjaciół Filozofii Ekologicznej, Światowego Związku Żołnierzy AK.

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Walecznych (Londyn 1944 r.),

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1945 r.)

Krzyż Pamiątkowy Akcji „Burza”.

1970 r., 1974 r., 1977 r., 1990 r. – nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji TV

1973 r. wyróżniony „Złotym Ekranem”

1987 r., 1990 r. I miejsce w konkursie LOP za filmy ekologiczno-przyrodnicze w TVP. 

1988 r. nagrodzony na festiwalu filmowym w La Chapelle – Vercaur

1992 r. Grand Prix na festiwalu „Ekofilm 92″

1994 r. Nagroda Specjalna „Ekofilm 94″.

1996 r. Nagroda im. Arkadego Fiedlera „Bursztynowy Motyl” za album „Poszukiwacz zaginionych światów”

1997 r. Nagroda autorska „Klio” za „Testament wieków”

2003 r. Laureat Super Kolosa za całokształt dokonań

2008 r. Nagroda Grand Prix National Geographic Travery „za wkład w poznawanie obcych kultur”

Fot. Stanisław Szwarc-Bronikowski  fot. PAP/Radek Pietruszka 

W okresie miedzywojennym krytyk teatralny w piśmie „Sowizdrzał”, „Wiadomościach Literackich” „Cyruliku Warszawskim”, w czasie wojny współpracował z prasą emigracyjną, po wojnie pisał felietony m.in. do „Szpilek”, „Nowej Kultury” i „Przeglądu Kulturalnego”.

Wykształcenie:

Ukończył Szkołę Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie studiował rysunek i malarstwo ( w 1917 r.).

Droga zawodowa:

Współpracował z tygodnikiem satyrycznym „Sowizdrzał” (1913-1919 r.), początkowo jako rysownik i autor podpisów pod karykaturami, potem – felietonista i recenzent. Publikował również na łamach miesięcznika „Pro arte et studio” (a następnie „Pro arte”; 1917-1919 r.).

Współpracował z „Kurierem Polskim” (1920-1925 r.) gdzie m.in. przygotowywał wraz z Tuwimem primaaprilisowe dodatki. Publikował teksty satyryczne w tygodniku „Cyrulik warszawski” (1926-1934 r.),

W 1924 r. rozpoczął stałą współpracę z tygodnikiem „Wiadomości Literackie” – najważniejszego pisma kulturalnego dwudziestolecia, wydawanego w latach 1920-1928 i 1935-1939. Publikował w nim reportaże (m.in. z podróży do Brazylii i Rosji), recenzje teatralne (słynne ze względu na błyskotliwość i cięty dowcip), żartobliwe omówienia grafomańskich tomików („Książki najgorsze”). Przede wszystkim jednak był autorem, cieszącego się wielką popularnością, stałego felietonu „Kronika tygodniowa” (od 1927 r.).

Podczas wojny od 1939 r.  na emigracji (najpierw w Paryżu a od 1940 r. w Londynie) współpracował z rozmaitymi periodykami emigracyjnymi, m.in. z „Polską Walczącą” i „Wiadomościami Polskimi, Politycznymi i Literackimi”. W roku 1942, na skutek różnicy poglądów, odszedł z „Wiadomości” i wraz z Karolem Estreicherem założył miesięcznik „Nowa Polska” (ukazujący się do roku 1946).

W 1951 r. wrócił do Warszawy gdzie pisał artykuły, wiersze i felietony do wielu gazet ogólnopolskich m.in. Nowej Kultury (1950–1962 r.), tygodnika „Świat”, „Szpilek” (1953–1973 r.) (cykl felietonów satyrycznych „Załatwione odmownie”, 1960-1964 r.), „Przeglądu Kulturalnego” i „Polityki”.

W latach 1971-1976 publikował felietony w „Tygodniku Powszechnym”.

Praca pozadziennikarska:

Był poetą , dramatopisarzem, prozaikiem i satyrykiem, członkiem założycielem kabaretu „Pod Picadorem” (1918 r.) i grupy literackiej „Skamander” (1918 r.)

Tworzył teksty kabaretowe dla teatrów Czarny Kot (1918 r.), Qui pro quo (od 1919 r.), Stańczyk (1922-1925 r.), Perskie Oko (od 1925 r.), Banda (1931-1932 r.), Cyrulik Warszawski (od 1935 r.), Ali Baba (1939 r.), Tip Top (1939 r.) . W latach 1948-1951 sprawował funkcję dyrektora Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. W 1951 r. wrócił do Warszawy, gdzie włączył się do oficjalnego życia literackiego, ale kolejne zbiorowe wydania swoich wierszy poszerzał jedynie o utwory chwalące władzę ludową. .

Działalność społeczna:

Był członkiem ZZLP (Związku Zawodowego Literatów Polskich – od 1928 r.) i Polskiego PEN Clubu, współpracował z działem rozrywkowym Polskiego Radia (do 1939 r.).

Na emigracji, w Londynie, aktywnie uczestniczył w życiu artystycznym, był wiceprezesem polskiej sekcji Pen-Clubu. Z jego ramienia Słonimski występował do władz ZSRR o uwolnienie z łagrów polskich pisarzy i apelował do aliantów o pomoc dla powstańczej Warszawy.

W 1948 odwiedził Polskę jako uczestnik Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu. .

Na fali odwilży w 1956 r. został wybrany na prezesa Związku Literatów Polskich. Funkcję tę pełnił do roku 1959 r.

Zasługi w walce o niepodległość:

W 1955 r. był jednym z założycieli Klubu Krzywego Koła. Odsunięty przez Władysława Gomułkę od sprawowania funkcji publicznych, Słonimski poświęcił się działalności na rzecz rozmaitych inicjatyw opozycyjnych. W marcu 1964 r. wraz z Janem Józefem Lipskim zainicjował tzw. List 34 przeciwko polityce kulturalnej partii. Krytykował władze w związku z antysemicką nagonką po marcu 1968 roku. W 1975 r.. był jednym z sygnatariuszy Memoriału 59 oraz Listu 14 w proteście przeciw planowanym zmianom w konstytucji PRL. Z powodu działalności opozycyjnej jego dzieła ponownie wpisano na listę cenzorską.

Fot. 1. Antoni Słonimski  fot. PAP/Jan Tymiński

Fot. 2. Antoni Słonimski fot. PAP/Adam Mottl

Przedwojenny tenisista, żołnierz ZWZ-AK, Powstaniec Warszawski, po wojnie pracował jako dziennikarz w „Kurierze Szczecińskim” i „Expressie Wieczornym”, do czasu stanu wojennego współpracował z Polskim Radiem, potem odmówił współpracy, komentator sportowy, stworzył odrębny styl, przybliżał Polakom wielkie imprezy sportowe – głównie turnieje tenisowe.

Wykształcenie:

Studiował w działającej w konspiracji Szkołe Głównej Handlowej w Warszawie (1941–1944 r.)

Droga zawodowa:

W 1945 r. publikował sprawozdania sportowe w „Wiadomościach Koszalińskich”

W 1946 r. rozpoczął pracę dziennikarską w „Kurierze Szczecińskim”. Od 1948 r. dziennikarz sportowy w „Expressie Wieczornym”. Od 1955 r. współpracował z redakcją sportową Polskiego Radia w Warszawie jako sprawozdawca i komentator. Od początku lat 60.XX w. współpracował także z Telewizją Polską, gdzie m.in. prowadził kilka wydań Tele-Echa. Później kierował działem publicystyki Redakcji Sportowej TVP (1969-1970 r.). W latach 1956-1980 był sprawozdawcą z dwunastu letnich i zimowych igrzysk olimpijskich. Był komentatorem kanału telewizyjnego Polsat Sport

Tematyka twórczości:

sport

Gatunki dziennikarskie:

relacja, felieton, sprawozdanie sportowe

Miasta, gdzie pracował:

Koszalin, Szczecin,Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

Był autorem kilkunastu książek i scenariuszy do dokumentalnych i fabularnych filmów o tematyce sportowej.(”Zaczarowany rower”, „Bokser”i”Czekam w Monte-Carlo„ )

Zasługi walce o niepodległość:

Zaprzysiężony jako żołnierz AK ps. „Mały”, wziął udział w powstaniu warszawskim.

Działalność społeczna:

W latach 1975-1983 był członkiem Związku Literatów Polskich. Należał do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Działał również w Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich (członek Rady w latach 1980-1981).

Członek Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

W 1968 roku zainicjował, a w kolejnych latach organizował, doroczny turniej tenisowy dla młodzieży do lat 16 „O Puchar Bohdana Tomaszewskiego”. Był działaczem Polskiego Komitetu Olimpijskiego.

Z zachowanych dokumentów Służby Bezpieczeństwa wynika, że w 1954 r. miał być pozyskany do współpracy z Departamentem III Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego jako tajny współpracownik ps. Guzikowski, w 1957 r. przekazany został Departamentowi II MSW.

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2005 r) „w uznaniu wybitnych zasług dla dziennikarstwa sportowego, za działalność publicystyczną”

Brązowy Krzyż Zasługi (1952 r.)

1958 r.– Złote Pióro

1959 r. Złote Pióro

1969 r. Srebrny Wawrzyn Olimpijski za całokształt twórczości (nagroda Polskiego Komitetu Olimpijskiego)

1972 r. Złoty Mikrofon za indywidualność sprawozdawcy i reportera sportowego (nagroda Polskiego Radia)

1972 r. Złoty Wawrzyn Olimpijski za całokształt twórczości (nagroda Polskiego Komitetu Olimpijskiego)

1975 r. II nagroda Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich im. Bolesława Prusa

1976 r. nagroda literacka Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki

1983 r. nagroda za najlepsza książkę o tematyce sportowej w okresie powojennym w plebiscycie czytelników „Przeglądu Sportowego” (Romantyczne mecze)

1996 r. Diamentowy Mikrofon (nagroda Polskiego Radia)

1996 r. Superwiktor (nagroda telewidzów)

2000 r. nagroda Fair Play PKOl

2001 r. Mistrz Mowy Polskiej

2006 r. Dziennikarski Laur Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich „za niedościgniony wzór dziennikarskiego profesjonalizmu”

Fot. 1. Bohdan Tomaszewski fot. Jacek Herok

Fot. 2. Bohdan Tomaszewski fot. Jacek Herok

Fot. 3. Bohdan Tomaszewski fot. Jacek Herok

Fot. 4. Bohdan Tomaszewski fot. Jacek Herok

Dziennikarka prasowa i telewizyjna. Reporterka. Twórczyni szkoły wywiadu polegającej na cierpliwym słuchaniu i niekwestionowaniu na wstępie zdania rozmówcy.

Wykształcenie:

W 1966 r. ukończyła studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, a w 1969 r. Studium Dziennikarskie.

Droga zawodowa:

Rozpoczęła pracę dziennikarską w redakcji tygodnika „Argumenty”, w latach 1973-1975 pracowała w miesięczniku „Światowid”, od 1975 r. do wprowadzenia stanu wojennego w dziale reportażu społecznego tygodnika „Kultura”, później współpracowała także z paryską „Kulturą”. Od 1985 r. na emigracji (Francja, USA) publikowała w prasie zagranicznej m.in. „Granta”, „L’Osservatore Romano”, nowojorski „Nowy Dziennik”. Od 2000 do 2012 r. była dziennikarką „Dużego Formatu” – dodatku reporterów „Gazety Wyborczej”. Od marca 2012 do stycznia 2013 r. publikowała w tygodniku „Newsweek Polska”.

Jej najważniejsza publikacja to „Oni„ (1985 r.), zbiór rozmów z byłymi komunistycznymi decydentami o ich roli w budowaniu PRL-u. Kontynuacją był kolejny zbiór rozmów „My„, wydany w 1994 r. Złożyły się nań między innymi rozmowy z Leszkiem Balcerowiczem, Janem Krzysztofem Bieleckim czy Jarosławem Kaczyńskim,

W 2006 r. w opublikowała „Byli„ kontynuowała rozmowy z byłymi komunistycznymi dygnitarzami PRL. Kolejna książka Torańskiej „Są„ z 2007 r. to publikacja, w której autorka namówiła do zwierzeń m.in. Ewę Łętowską, Jana Nowaka Jeziorańskiego, Edmunda Wnuka-Lipińskiego.

W 2008 roku ukazała się jej książka „Jesteśmy. Rozstania ’68„, w której po 40 latach marcowi emigranci opowiadają o swoich doświadczeniach. We wrześniu 2013 roku, po śmierci autorki, ukazała się niedokończony zbiór wywiadów „Smoleńsk„, Rozmówcy Torańskiej mówią jej o tym, jak katastrofa smoleńska zmieniła i podzieliła Polskę i Polaków.

Torańska to także autorka talk-show „Teraz Wy„ w TVP 2 i cyklu programów telewizyjnych: „Powtórka z PRL-u„ oraz „Władza„. Była również współautorką filmów dokumentalnych, między innymi „Dworzec Gdański” (2007 r.), „Noc z generałem” (2004 r.) ,„Było i już” (2002 r.) oraz „Changing the guard” (1990 r.),

Odznaczenia i nagrody:

Za książkę „Oni” otrzymała Nagrodę Solidarności Pracowników Wydawnictw za najlepszą książkę polskiego autora wydaną w obiegu nieoficjalnym (1986 r.) oraz Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego (2000 r.).

W 2001 r.została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2005 r. uhonorowano ją Nagrodą im. Barbary Łopieńskiej za najlepszy wywiad prasowy.

Odznaczona pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla rozwoju polskiego dziennikarstwa i szczególne osiągnięcia w pracy publicystycznej upowszechniającej wiedzę o najnowszej historii Polski”.

Fot. 1. Teresa Torańska fot. Jacek Herok

Fot. 2. Teresa Torańska fot. Jacek Herok

Dziennikarz, najpopularniejszy sprawozdawca sportowy w II Rzeczypospolitej, współpracował z prasą codzienną i sportową. Od 1931 w Polskim Radiu, po wojnie pracował w Radiu Wolna Europa.

Wykształcenie:

Absolwent Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej.

Droga zawodowa:

Od 1928 r. publikował na łamach „Stadionu”, „Przeglądu Sportowego”. Od 1931 r. pracował w Polskim Radio – był sprawozdawcą sportowym. Relacjonował m.in. Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie (1928 r). i w Berlinie (1936 r.).

Na emigracji w Londynie radio BBC zaproponowało mu relacjonowanie pierwszej powojennej Olimpiady w Londynie (1948 r.), Z BBC współpracował 4 lata , a następnie przeszedł do Radia Wolna Europa i jako jej pracownik prowadził relacje radiowe m.in. z Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Innsbrucku (1964 r) i w Grenoble (1968 r.), a także z z Igrzysk Olimpijskich w Monachium (1972 r). i w Montrealu (1976 r.)

Tematyka twórczości:

sport

Gatunki dziennikarskie:

felieton, sprawozdanie, relacja radiowa

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Londyn, Monachium

.Zasługi walce o niepodległość:

W roku 1920 walczył przeciw bolszewikom .W 1939 r. uczestniczył w kampanii wrześniowej, broniąc stolicy, następnie trafił do niemieckiego obozu Woldenberg, gdzie był do końca wojny.

Działalność społeczna

Członek Związku Dziennikarzy Sportowych RP

Fot. 1. Wojciech Trojanowski przeprowadza wywiad z Wacławem Gąssowskim, który zwyciężył w biegu na 800 metrów fot. zbiory NAC

Fot. 2. Sprawozdanie radiowe z lądowania na Księżycu Komentują Stefan Wysocki, Wojciech Trojanowski i Władysław Poncet fot.zbiory NAC

Fot. 3. Wojciech Trojanowski podczas reportażu na temat ratownictwa górskiego w Alpach fot. zbiory NAC

Żołnierz AK, wieloletni korespondent zagraniczny PAP.

Wykształcenie:

Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim i Warszawskim oraz Akademii Nauk Politycznych

Droga zawodowa:

Od 1941 był redaktorem naczelnym pisma „Dekada”.

Po wojnie wieloletni korespondent zagraniczny PAP m.in. na Bałkanach i w Algierii.

Tematyka twórczości:

wydarzenia na świecie

Gatunki dziennikarskie:

relacja, komentarz

Miasta, gdzie pracował:

Grodno, Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

Pisarz i scenarzysta, autor wielu książek m.in. poświęconych Powstaniu Warszawskiemu

Zasługi walce o niepodległość:

Od 1941 r. żołnierz ZWZ-AK Okręgu Białostockiego. W grodzieńskim obwodzie pełnił funkcję oficera informacyjno-wywiadowczego w sztabie obwodu i kierował jego pracą.

Walczył w Powstaniu Warszawskim.

Działalność społeczna

Wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich oraz inicjator utworzenia „Stowarzyszenia Pamięci Powstania Warszawskiego 1944”

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Walecznych (dwukrotnie), Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą (2004 r.), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1999 r.)

Fot. Bronisław Troński fot. PAP/Maciej Belina Brzozowski

Współtwórca i wieloletni redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego” w czasie gdy miał on charakter antysystemowy. Przedstawiciel nurtu katolickiego w polskim dziennikarstwie.

Wykształcenie:

W latach 1934-1939 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (historia, filozofia)

Droga zawodowa:

Od 1932 r. był redaktorem naczelnym biuletynu „Dyszel w głowie”. Publikował również na łamach „Życia Technickiego” . W 1937 r. redaktor naczelny czasopisma „Historia”. Od 1939 r. redaktor naczelny dziennika „Głos Narodu”. Publikował w m.in. „Kulturze Jutra” i w „Miesięczniku Literackim”.

Współorganizator, redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego” (w latach 1945–1953 i 1956–1999)

Tematyka twórczości:

Społeczno-religijna

Miasta, gdzie pracował:

Kraków

Praca pozadziennikarska:.

.W latach 1960–1990 był prezesem Społecznego Instytutu Wydawniczego ZNAK . Pisarz katolicki,

Zasługi walce o niepodległość:

W czasie okupacji niemieckiej współpracował z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną ’Unia

W 1964 r. podpisał „List 34” sprzeciwiający się narastającym ograniczeniom wolności słowa.

Działalność społeczna

Był członkiem m.in. Klubu Inteligencji Katolickiej, Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (od 1990 r. honorowy prezes), Związku Literatów Polskich (do 1983 r.) i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1989), polskiego PEN Clubu, Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów,Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Izraelskiej oraz honorowym przewodniczącym Rady Etyki Mediów.

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969 r),

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1974 r.)

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu św. Grzegorza Wielkiego (1987 r.),

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1992 r.),

Order Orła Białego (1994 r.), 

Komandoria Orderu Palm Akademickich Republiki Francuskiej (1994 r.)

Srebrny Medal Cracoviae Merenti (1995 r.)

Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1995 r.)

Order Ecce Homo (1999 r.)

Laureat Nagrody Fundacji Jurzykowskiego (1978 r.)

Nagrody SDP im. Bolesława Prusa (1981 r.)

Nagrody im. Parandowskiego (1988 r.)

nagród im. Gandhiego (1988 r.), im. Adolfa Bocheńskiego (1992 r.) oraz nagrody specjalnej PEN Clubu (1996 r.).

Fot. 1. Jjerzy  Turowicz fot. PAP/Jacek Bednarczyk-kopia
Fot. 2. Jerzy Turowicz i Tadeusz Mazowiecki I zjazd Solidarności fot. PAP/CAF – Tadeusz Zagoździński

Dziennikarz, reżyser programów radiowych i autor audycji dokumentalnych, współpracował z rozgłośniami zagranicznymi. Pracował w Polskim Radiu.

Wykształcenie:

Studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Lublinie, a później w Warszawie, a także na Studium Teorii i Historii Filmu przy Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi oraz na Wydziale Reżyserskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie.

Droga zawodowa:

Od 1955 r. współpracował z Polskim Radiem, od 1965 r. na etacie reżysera-realizatora.

Od 1976 r. współpracował z licznymi rozgłośniami zagranicznymi (Berlin, Bruksela, Budapeszt, Helsinki, Kolonia, Paryż, Praga, Rzym, Saarbücken, Sidney i in.). Przez kilkanaście lat w Programie 2 Polskiego Radia prowadził Studio Form Dokumentalnych.

W latach 1989-94 był inicjatorem i szefem artystyczno-programowym trzech sesji Międzynarodowego Forum Sztuki Radiowej MACROPHON (89/ 91/ 94) pod patronatem Europejskiej Unii Nadawców (EBU), odbywających się w Szczecinie i we Wrocławiu.

Był także członkiem i założycielem Międzynarodowej Grupy Ars Acustica przy EBU w Genewie, jak również członkiem Zarządu Atelier de Création Sonore et Radiophonique przy frankofońskim Stowarzyszeniu Autorów Dramatycznych ? SACD w Brukseli. Kilkakrotnie uczestniczył w jury Międzynarodowych Konkursów Sztuki Radiowej i TV Prix Futura, a następnie Prix Europa w Berlinie.

Publikował m. in. na łamach „Po Prostu” i „Filmu” „Życia Literackiego”, „Odry”, „Ruchu Muzycznego”, „Zeszytów Prasoznawczych” i w tygodniku „Radio i Telewizja”

Tematyka twórczości:

Teoria i praktyka działalności radiowej

Gatunki dziennikarskie:

Recenzja, felieton, publicystyka

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

Kilkakrotnie uczestniczył w jury Międzynarodowych Konkursów Sztuki Radiowej i TV Prix Futura, a następnie Prix Europa w Berlinie

Autor książek: „Paradoks o słowie i dźwięku. Rozważania o sztuce radiowej” (2001 r,), ?Moja mała mistyfikacja” (2003 r.), Armand Hubert Brutus Trzy oblicza agenta (2005 r.) „Jean Bol odkrywa karty” (2008 r.).

Działalność społeczna

Był członkiem i założycielem Międzynarodowej Grupy Ars Acustica przy EBU w Genewie, jak również członkiem Zarządu Atelier de Création Sonore et Radiophonique przy frankofońskim Stowarzyszeniu Autorów Dramatycznych – SACD w Brukseli.

Członek Związku Literatów Polskich, Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.

Odznaczenie i nagrody:

Laureat Niemieckiej Akademii Sztuk DADK we Frankfurcie nad Menem (1983 r.)

Złotego Mikrofonu (1993 r.).

Złotą odznaka honorową Polskiego Radia (1997 r.)

Odznaczenie honorowe Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (1998 r.).

Fot. Jerzy Tuszewski fot. PAP/Andrzej Rybczyński

Dziennikarz, komentator sportowy, karierę rozpoczął w łódzkiej prasie, następnie przez wiele lat związany z Polskim Radiem. Autor specyficznego stylu komentatorskiego, historyk sportu i dziennikarstwa sportowego.

Wykształcenie:

Absolwent Sekcji Dziennikarskiej przy Wydziale Filozoficzno-Społecznym Uniwersytetu Warszawskiego (1953 r.) i Studium Magisterskiego Wydziału Nauk Społecznych UW (1970 r.). Tytuł doktora nauk politycznych uzyskał za pracę „Historia prasy sportowej” (1974r.)

Droga zawodowa:

Pracę dziennikarza rozpoczął jako licealista, pełniąc funkcję referenta prasowego w zarządzie Międzyszkolnego Klubu Sportowego w Łodzi. Współpracował też z „Kurierem Popularnym” (1948 r.), „Expressem Ilustrowanym”i „Dziennikiem Łódzkim” (1949–1950). W latach 1951–1952 pracował w „Przeglądzie Sportowym” . Od 1963 r. pisał o sporcie w „Żołnierzu Wolności i „Polsce Zbrojnej„

W latach 1953–1981 pracował w Polskim Radiu, jako sprawozdawca wydarzeń sportowych. Od 1955 r prowadził bezpośrednie relacje z kolejnych edycji Wyścigu Pokoju ( od 1957 r. nadawał je na żywo z helikoptera). Komentował też m.in. mecze hokejowe. Był pomysłodawcą i prowadzącym, uruchomionego w 1970 r., programu „Studio S-13,” w którym równocześnie przekazywano bezpośrednie relacje z kilku stadionów, na których rozgrywano mecze piłkarskiej ekstraklasy. Od 1975 r. do 1977 r.był kierownikiem, a w latach 1979–1981 redaktorem naczelnym redakcji sportowej PR. W 1976 r. odpowiadał za multipleksowy system organizacyjny transmisji radiowych z Letnich Igrzysk Olimpijskich w Montrealu (z sześcioma własnymi punktami sprawozdawczymi).

Zakończył współpracę z PR w 1981 r. po niedopuszczeniu go do pracy w wyniku wprowadzenia stanu wojennego.

Tematyka twórczości:

Wydarzenia sportowe, historia sportu

Gatunki dziennikarskie:

relacja, komntarz,

Miasta, gdzie pracował:

Łódź, Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

Autor wielu książek i leksykonów z zakresuo historii sportu, rozwoju mediów sportowych i olimpizmu

Działalność społeczna

W latach 1948–1952 był członkiem Związku Młodzieży Polskiej (wyrzucony za zarzut „antysocjalistycznej działalności”). Od 1967 roku należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

W 1963 r. został współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa o pseudonimie Fala.

Odznaczenie i nagrody:

Złote Pióro (1966,r. 1969 r., 1975 r., 1981 r.)

Krzyż Kawalerski

Złoty Krzyż Zasługi Orderu Odrodzenia Polski

Nagroda I stopnia Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji „za koncepcję i realizację obsługi Igrzysk Olimpijskich w Montrealu” (1977 r.)

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1997 r.)

Wawrzyny Olimpijskie: Wyróżnienie (1969 r., 1984 r. w dziedzinie literatury)

Brązowy Wawrzyn Olimpijski w dziedzinie literatury (1988 r.)

Srebrny Wawrzyn Olimpijski PKOl (1992 r., 2008 r. w kategorii „Leksykony olimpijskie”)

Złoty Wawrzyn Olimpijski (1994 r w zakresie literatury, 2000 r. w dziedzinie literatury)

Fot. 1. tuszynski bogdan fot. PAPBartłomiej Zborowski

Fot. 2 Bogdan Tuszyński w czasie wywiadu z Kazimierzem Deyna po powrocie z Mistrzostw Świata w RFN zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe

Fot. 3. tuszynski bogdan wywiad z ryszardem szurkowskim fot. PAPTomasz Listopadzki

Dziennikarka, reporterka, popularyzatorka polskiej historii, języka, twórczyni filmów i reportaży o wielkich Polakach, recenzentka.

Wykształcenie:

Absolwentka Wydziału Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego (1962 r.)

Ukończyła Studium Historii i Teorii FilmuPaństwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi (1963 r.)

Droga zawodowa:

Publikowała na łamach pism: „Ekran” (1959-1972 r.); „Świat” (1962-1964 r.),”Przekrój” (1962-1993 r.),”Stolica” (1984-1999 r.), „Kontrasty” (1988-1989 r.),”Nasz Dziennik„.(od 1999 r.)

Tematyka twórczości:

kultura,sztuka, literatura, film, historia, patriotyzm, harcerstwo, poprawna polszczyzna

Gatunki dziennikarskie:

recenzje filmowe i wywiady z aktorami (m.in. z Shirley MacLaine i Kirkiem Douglasem), reportaż, esej

Miasta, gdzie pracowała:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

.Pisarka, autorka biografii wielkich Polaków, a także najwybitniejszych postaciach polskiego harcerstwa., scenariuszy filmowych i telewizyjnych, audycji radiowych, wystaw oraz widowisk scenicznych (np.Wigilie polskie),.fotografik,

Działalność społeczna

Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i ZAiKS.

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2012, za wybitne zasługi w działalności naukowo-edukacyjnej, za osiągnięcia w pracy twórczej)

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1997, za wybitne zasługi w pracy twórczej)
• Złoty Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Medal „Polonia Mater Nostra Est” (2001, za wyjątkowy dar przekazywania młodzieży skarbów narodowego dziedzictwa)
• Medal „Pro Memoria” (za wybitne zasługi w utrwalaniu pamięci o Bohaterach walki o niepodległość Polski)
• Medal „Milito Pro Christo” i dyplom „Benemerenti” (za nieustępliwą i konsekwentną promocję polskości, dawanie świadectwa prawdzie i sprawiedliwości)
• Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2016, w dziedzinie literatury)
• Order Uśmiechu (1995)
• Odznaka Honorowa Batalionu Harcerskiego AK „Zośka”
• Medal honorowy im. Cypriana Kamila Norwida
• Medal „Ad perpetuam rei memoriam” (Na wieczną rzeczy pamiątkę, udekorowana 20 grudnia 2009 przez wojewodę wielkopolskiego Piotra Florka w poznańskim Teatrze Wielkim podczas Wigilii Polskich)
• Medal Honorowy Meritus Patriae
• Order „Zasłużony ziemi bialskiej”
• Medal Fides et Ratio UKSW (za promowanie dobra i piękna w świecie, przybliżanie postaci Wielkich Polaków, wychowywanie młodego pokolenia w duchu patriotyzmu)
• Order „Zasłużony dla ziemi łosickiej”
• Medal Honorowy Prezydenta Miasta Torunia „Thorunium” (2015)
• Złota Odznaka Wydawnictwa Iskry

• Nagroda im. J. Bruna dla młodych dziennikarzy przyznawana przez SDP (1966 r.
• Nagroda miasta Kielc (1975 r. „za działalność popularyzatorską związaną z ziemią rodzinną Stefana Żeromskiego”)
• Nagroda im. Henryka Sienkiewicza (1987)
• Srebrny As Literatury Polskiej
• Złoty Mikrofon (2002 r.)
• Złoty Chryzostom
• Tytuł Mistrz Mowy Polskiej Vox Populi (2001 r.)
• Nagroda im. Ludomira Benedyktowicza
• Laska Skautowska „Niezawodny przyjaciel harcerstwa”
• Nagroda „Edukacja XXI”
• I nagroda Towarzystwa Miłośników Wilna i ziemi wileńskiej
• Nagroda św. Brata Alberta
• Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• Nagroda Marszałka województwa mazowieckiego „Pro Masovia” (za wspaniałe przedsięwzięcia mające na celu ukazania piękna, bogactwa, różnorodności polskiego dziedzictwa narodowego)
• Nagroda Wojewody Wielkopolskiego (jako wyraz wielkiego uznania wiedzy, talentu, niezłomności charakteru oraz poświęcenia dla wspólnego dobra)
• Nagroda KLIO
• Złota Róża Publiczności w Teatrze Wielkim w Poznaniu
• „Serce dla serc”
• Nagroda im. Adama Naruszewicza
• Nagroda Stowarzyszenia „Solidna firma”
• Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (2003 r.)
• Nagroda imienia Adama Naruszewicza Instytutu Filologii Polskiej Akademii Podlaskiej (za całokształt bogatej twórczości pisarskiej)
• Nagroda Totus (2012 r. za osiągnięcia w dziedzinie kultury chrześcijańskiej; za niestrudzone, pełne żarliwości i entuzjazmu propagowanie kultury chrześcijańskiej, patriotyzmu i pięknej polszczyzny, postaw honoru i prawości wśród młodego pokolenia Polaków)
• Wybór do grona Great Women XXI Century przez American Biographical Institute
• Tytuł VIP 2017 r.
• Tytuł Honorowego Ambasadora Wschodu 2017 r.

Fot. 1. Barbara Wachowicz fot. Jacek Herok

Fot. 2. Barbara Wachowicz kolejna rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego fot. Jacek Herok

Fot. 3. Barbara Wachowicz fot. Jacek Herok

Debiutował pod zaborami, w dwudziestoleciu międzywojennym był m.in. korespondentem IKC w Waszyngtonie, reporter, publicysta, sprawozdawca polskiej prasy z procesów norymberskich.

Wykształcenie:

Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a także uczęszczał do Szkoły Nauk Politycznych w Krakowie. W 1923 r. uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim tytuł magistra praw.

Droga zawodowa:

W 1910 r. redagował nielegalne pismo „Wici”.

W 1919 r. został korespondentem wojennym „Gazety Warszawskiej”

W okresie międzywojennym publikuje między innymi w „Kurierze Warszawskim”, „Wiadomościach Literackich” i „Kurierze Porannym”

W 1939 r. publikował w ukazujących się w Bukareszcie „Kurierze Polskim” i „Dzienniku Polskim”.

W 1941 r. wyjechał do Palestyny, gdzie pod pseudonimem Jerzy Łużyc pisał w „Dzienniku Żołnierza”, „Wiadomościach Polskich” i „Głosie Polski”. Od 1943 r. był korespondentem wojennym 2. Korpusu,

Od 1947 r. współpracował w Londynie m.in. z „Wiadomościami” oraz „Dziennikiem Polskim” w których publikował reportaże i felietony – podpisywał jako Adolf Czybygdyby.

Od 1947 do 1949 r. , będąc w Rzymie, rozpoczął współpracę z  prasą w Polsce, drukował w „Przekroju”, „Nowinach Literackich” i „Słowie Powszechnym”.

 Od 1957 r., mając już obywatelstwo amerykańskie, rozpoczął regularną współpracę z prasą krajową. Jego artykuły, reportaże i eseje zaczęły ukazywać się w „Przeglądzie Kulturalnym”, „Kierunkach”, a także w „Tygodniku Powszechnym”.

Gatunki dziennikarskie:

reportaż, korespondencja, felieton, reportaż historyczno-geograficzny, reportaż wojenny

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Kraków, Bukareszt, Rzym,

Praca pozadziennikarska:

.W 1923 r.rozpoczął pracę na stanowisku naczelnika Wydziału Prasowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W 1924 r. założył Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, którego był współwłaścicielem i redaktorem naczelnym do 1939 roku.

Autor wielu książek m.in. o charakterze reportażowym.

Zasługi walce o niepodległość:

W 1905 r. brał udział w strajku szkolnym, a w 1907 r. wstąpił do Organizacji Młodzieży Szkół Średnich „Przyszłość” (Pet). Członek Polskiego Związku Strzeleckiego i Organizacji Młodzieży Narodowej „Wolny Strzelec”. Na początku 1918 r. jako żołnierz Korpusu walczył z bolszewikami.

W maju 1944 uczestniczył w bitwie pod Monte Cassino.

W roku 1964 podpisał tzw. List 34, z protestem m.in. przeciwko cenzurze, przez co naraził się na proces sądowy i kilkutygodniowe uwięzienie.

Działalność społeczna:

W 1970 r. po kilku latach starań, odzyskał polskie obywatelstwo i przywrócono mu członkostwo Polskiego PEN Clubu.

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Walecznych (1918 r.,1944 r.)

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1937 r.)

Fot. 1 Melchior Wańkowicz fot. zbiory Nac

Fot. 2. Melchior Wankowicz fot. PAP/Lech Pieńkowski

Przedwojenny publicysta związany z pismami nurtu Narodowej Demokracji, redaktor naczelny „Gazety Warszawskiej” i „Myśli Narodowej”.

Wykształcenie:

Studiował prawo na uniwersytetach w Warszawie, Kijowie i Sankt Petersburgu.

Droga zawodowa:

Od 1894 do 1899 r. był redaktorem naczelnym warszawskiego tygodnika „Głos”. 

W latach 1902–1915 był redaktorem naczelnym pisma „Słowo Polskie” we Lwowie.

W latach 1916 – 1917 redagował tygodnik społeczno-polityczny „Sprawa Polska”.w Petersburgu.

Od 1918 – 1925 r. redaktor naczelny „Gazety Warszawskiej”.

Od 1925 do 1939 r. redaktor naczelny „Myśli Narodowej”.

Tematyka twórczości:

Problematyka polityczno-społeczna i narodowo-historyczna

Gatunki dziennikarskie:

Felieton, polemika, komentarz

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Lwów, Petersburg

Praca pozadziennikarska:

W latach 1892–1894, wraz ze Stefanem Żeromskim, opiekował się biblioteką w Muzeum Polskim w Rapperswil.

W latach 1930–1935 senator III kadencji w II RP.

Zasługi walce o niepodległość:

Związany z narodową demokracją: od 1887 r. członek „Zetu”, od 1889 r.Ligi Narodowej.

Fot. Zygmunt Wasilewski fot. Archive PL/ Alamy Stock Photo/PAP

Pisarz, publicysta, w dwudziestoleciu międzywojennym założył „Miesięcznik Literacki”, bezpośrednio po wojnie współredagował tygodnik „Odrodzenie””. Drukował w „Kuźnicy” i „Twórczości”. Później na emigracji współpracował z paryską „Kulturą” i Radiem Wolna Europa.”

Wykształcenie:

Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1918–1920 i 1920–1926

Droga zawodowa:

W latach 1921–1922 był redaktorem czasopisma „Nowa Sztuka”, a w latach 1924–1925 „Almanachu Nowej Sztuki”.

W 1929 r. został redaktorem „Miesięcznika Literackiego”.

W 1939 r. rozpoczął pracę w lwowskim „Czerwonym Sztandarze”.

Od 1949 r. publikował w „Kuźnicy”, „Odrodzeniu” i „Twórczości”

Tematyka twórczości:

Literacko-polityczna,

Gatunki dziennikarskie:

felieton, manifest, recenzja, komentarz

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Lwów

Praca pozadziennikarska:

Pisarz i poeta, Był również tłumaczem literatury anglosaskiej, francuskiej. W 1926 r.kierownik Spółdzielni Wydawniczej „Tom”.

W latach 1946–1948 pracował jako redaktor naczelny Państwowego Instytutu Wydawniczego. Od 1947 r. zasiadał w zarządzie polskiego PEN Clubu.W 1964 .objął posadę asystenta w Center for Slavic and East European Studies na Uniwersytecie Berkeley.

Działalność społeczna:

W 1924 r.wstąpił do Związku Literatów Polskich,

 W 1939 r. członek Komitetu Organizacyjnego Pisarzy Zachodniej Ukrainy,

Odznaczenie i nagrody:

Nagroda tygodnika „Nowa Kultura” (1957 r.)

Fot. 1. Aleksander Wat fot. PAP

Fot. 2. Aleksander Wat – wizyta czeskich pisarzy przyjęcie zorganizowane przez redakcję tygodnika „Odrodzenie” w ogrodach SARP. fot. PAP

Publicysta katolicki, związany z tygodnikiem „Więź”, działacz opozycyjny, ekspert pierwszej Solidarności.

Wykształcenie:

W 1947 r. ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Droga zawodowa:

W latach 1961-1978 był współpracownikiem miesięcznika „Więź”.

Od 1982 r. pracował  w redakcji „Królowej Apostołów” i „Gościa Niedzielnego”

Tematyka twórczości:

problematyka religijno-społeczna, polityka międzynarodowa

Gatunki dziennikarskie:

felieton, publicystyka społeczna i gospodarcza

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

.Po studiach rozpoczął pracę w Ministerstwie Skarbu. W latach 1952–1955 pracował w Dyrekcji Budowy Osiedli Robotniczych, a następnie do 1961 w Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego w Warszawie.

Zasługi walce o niepodległość:

W latach 1942–1945 angażował się w działalność oddziału partyzanckiego Armii Krajowej.

W 1976 r. sygnatariusz apelu do Przewodniczącego Rady Państwa w sprawie represjonowanych robotników Radomia i Ursusa.

Podczas strajków w sierpniu 1980 r. był członkiem Komisji Ekspertów przy Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego  W 1981 został powołany na kierownika ekspertów „Solidarności” zgrupowanych w ramach Ośrodka Prac Społeczno-Zawodowych. Od 1981 do 1985 zasiadał w Prymasowskiej Radzie Społecznej. Uczestniczył w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności. W 1989 r brał udział po stronie opozycji w obradach plenarnych Okrągłego Stołu oraz w zespole do spraw gospodarki i polityki społecznej

Działalność społeczna

Od 1945 do 1948 należał do Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”.

1955-1962 r.  uczestnik spotkań Klubu Krzywego Koła.

W latach 1972–1980  sekretarz Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie.

Odznaczenie i nagrody:

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006 r.)

Kawaler Orderu Orła Białego (2011 r.).

Fot. 1. Andrzej Wielowieyski fot. Jacek Herok

Fot. 2. Andrzej Wielowieyski fot. Jacek Herok

Fot. 3. Andrzej Wielowieyski fot. Jacek Herok

Fot. 4. Andrzej Wielowieyski fot. Jacek Herok

Redaktor pism w dwudziestoleciu międzywojennym, walczył w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej, współpracował ze „Skamandrem”, „Wiadomościami literackimi”, redagował „Przegląd Sportowy”. Po wojnie nie wrócił do Polski, współpracował z RWE.

Wykształcenie:

W 1913 r, studiował na Wydziale Filozoficznym polonistykę, romanistykę i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim, później na uniwersytecie w Wiedniu – slawistykę, filozofię i germanistykę.

Droga zawodowa:

W latach 1916–1919 współpracownik warszawskiego pisma młodzieży akademickiej „Pro Arte et Studio”.

Od 1920 r. pracując w biurze prasowym Naczelnego Dowództwa redagował „Bibliotekę Żołnierza Polskiego” oraz czasopisma: w Równem – tygodnik „Ukraińskie Słowo”, a w Kijowie – „Dziennik Kijowski.”.

Od 1924 r. był stałym współpracownikiem miesięcznika „Skamander”i „Wiadomości Literackich”

Od 1930 r. recenzentem literackim i teatralnym „Gazety Polskiej” .

W latch 1926 – 1931 redagował „Przegląd Sportowy”

Od 1931 r. do 1932 r. redktorł tygodnika „Kultura”.

W 1943 był założycielem i członkiem komitetu redakcyjnego „Tygodnika Polskiego” w Nowym Jorku

W latach 1945–1957 współpracował z londyńskimi „Wiadomościami”, publikował w emigracyjnych wydawnictwach londyńskich i paryskim „Instytucie Literackim”(Biblioteka „Kultury”), współpracował zRadiem Wolna Europa.

Tematyka twórczości:

Kultura i sztuka, literatura, teatr, sport

Gatunki dziennikarskie:

krytyka teatralna i literacka, esej, relacja, komentarz

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Równe, Kijów, Nowy Jork, Rzym, Londyn

Praca pozadziennikarska:.

Autor tomików poezji, zbrów opowiadań i powieści.

Zasługi walce o niepodległość:

Od 1912 r. brał udział w ruchu niepodległościowym jako członek „Drużyn Strzeleckich” i organizacji młodzieżowej „Zarzewie.”

W czasie wojny polsko-bolszewickiej 1919–1921 r. był oficerem do spraw propagandy Naczelnego Dowództwa.

We wrześniu 1939 r. ewakuowany wraz z zespołem redakcyjnym „Gazety Polskiej” do Lwowa, następnie przedostał się do Francji, a po jej klęsce do Stanów Zjednoczonych. Nieprzejednany wobec podporządkowania Polski ZSRR w konsekwencji postanowień konferencji jałtańskiej, po zakończeniu II wojny światowej tworzył i publikował na uchodźstwie.

Działalność społeczna:

W 1938 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury.

Odznaczenie i nagrody:

Nagroda literacka Polskiego Towarzystwa Wydawców (1925 r.).

Zdobywca złotego medalu w konkursie literackim IX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie w 1928 r. za tom poezji „Laur olimpijski”

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1930 r.)

W 1935 r. uhonorowany” Złotym Wawrzynem Akademickim” Polskiej  Literatury.

W 1936 r. otrzymał „Państwową Nagrodę Literacką” Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego .

Fot. 1. Kazimierz Wierzyński na londyńskiej ulicy fot. zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe

Fot. 2. Kazimierz Wierzyński

Dziennikarz prasowy i telewizyjny, szef polskiej sekcji Głosu Ameryki w Waszyngtonie, dziennikarz prasy emigracyjnej, publicysta ekonomiczny.

Wykształcenie:

W maju 1960 r. ukończył studia na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1960–1962 uczęszczał do dwuletniego Studium Dziennikarskiego.

Droga zawodowa:

Od 1961 r. do 1963 r. pracował w „Przeglądzie Kulturalnym”,

Od 1963 r. do 1965 r. publiował w „Polityce”,

Od 1965 r. 1980 r. pracował w „Kulturze”.

Od maja 1980 r. zatrudniony był w Telewizji Polskiej, najpierw w redakcji sportowej TVP, a następnie w Studio 2.

Od 1985 r. pisał artykuły do „Dziennika Związkowego” w Chicago.

W 1987 r. założył pierwszy w USA wielogodzinny, polskojęzyczny kanał „Polvision” w telewizji kablowej „Group W”.

W 1989 r. został szefem pierwszego wschodnioeuropejskiego biura Radia Wolna Europa w Warszawie.

Od 1992 r. do l2000 r. był szefem Polskiej Sekcji Głosu Ameryki w Waszyngtonie.

W latach 2000 -2004 był redaktorem naczelnym nowojorskiego „Nowego Dziennika”.

Od 2005 r. zastępca dyrektora ds. strategii w telewizji TVN24. Od 2006 r. prowadzący autorskiego magazynu o sprawach międzynarodowych.„Horyzont”.

Tematyka twórczości:

problematyka międzynarodowa, społeczna i gospodarcza, sport

Gatunki dziennikarskie:

feliton, relacja, komentarz, wywiad

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa, Chicago

Praca pozadziennikarska:.

Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce został zwolniony z Telewizji Polskiej. – pracował jako taksówkarz oraz asystent korespondenta „The Washington Post”.

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2009 r.)

 Odznaka Honorowa „Bene Merito” (2009 r.)

Fot. 1. Maciej Wierzyński fot. PAP/Czesław Karkowski/Nowy Dziennik

Fot. 2. Maciej Wierzyński i zespół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna  Europa (Wierzyński siedzi w środku) zbiory Narodowe Archiwum Cyfrowe

Fot. 3. Maciej Wierzyński – spotkanie w SDP w klubie „Cudzyslów” fot. PAP/Grzegorz Jakubowski

Dziennikarz, opozycjonista, współtwórca prasy emigracyjnej, po powrocie do Polski współpracował z „Rzeczpospolitą”, „Wprost” i „Gazetą Wyborczą”, która opublikowała wyniesioną przez niego listę współpracowników służb PRL z IPN. Później m.in. szef Radia Kraków i Prezes Zarządu Telewizji Polskiej.

Wykształcenie:

1971–1980 r. studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim

Droga zawodowa:

W 1989 r. został szefem publicznego Polskiego Radia Kraków. Na początku lat 90. współpracował z „Gazetą Wyborczą”. W latach 1994–1996 był sekretarzem redakcji „Życia Warszawy”. Od 1997 r. zastępcą redaktora naczelnego dziennika „Życie. W połowie lat 90. pisywał felietony w miesięczniku „Architektura-murator”. Współpracował z tygodnikiem „Wprost”, był felietonistą miesięcznika „Nowe Państwo” i publicystą „Rzeczpospolitej”, z której został zwolniony po aferze związanej z tzw. listą Wildsteina. Od 2005r., pracował we „Wprost” oraz prowadził program „Bez autocenzury” w TV Puls. Prezes zarządu TVP (2006-2007 r.) W 2007 r. powrócił do redakcji „Rzeczpospolitej” w roli komentatora politycznego. Od 2008 r. w TVP autor i prowadzący „Cienie PRL-u.” W latach 2008 – 2010, na antenie TVP1 prowadził autorski program „Bronisław Wildstein przedstawia”. Od 2011 r. publikował w tygodniku „Uważam Rze.” Został także publicystą „Gazety Polskiej Codziennie” a od 2012 r. tygodnika W sieci. Podjął również współpracę z „Radiem Maryja i „Telewizją Trwam”. Od 2013 r. publicysta tygodnika „Do Rzeczy”. W 2012 r. został redaktorem naczelnym „Telewizji Republika” i prowadził program „ Bronisław Wildstein przedstawia”. Od 2016 do 2017 r. prowadził program „Południk Wildsteina” w TVP2. .

Od 2017 r. współprowadzący program „O co chodzi?” w TVP Info.

Tematyka twórczości:

Problematyka polityczna, społeczna, historyczna

Gatunki dziennikarskie:

Felieton, polemika, komentarz polityczny

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

Od 2015 r. członek Narodowej Rady Rozwoju. W 2016 r. składzie Kolegium IPN w Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. W 2018 r. został członkiem zespołu ds. dialogu z Izraelem.

Autor powieści, zbiorów esejów, opowiadań

Zasługi walce o niepodległość:

W latach 70. XX w. współpracował z KOR, był jednym z założycieli Studenckiego Komitetu Solidarności w Krakowie. Współtworzył NZS w Krakowie.

Działalność społeczna:

Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Członek Honorowy Stowarzyszenia KoLiber oraz kapituły Nagrody im. Jacka Maziarskiego.. W 2018 r został powołany na członka Kapituły Orderu Orła Białego.

Odznaczenie i nagrody:

Medal „Niezłomnym w słowie” (2011 r.)

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski ( 2006 r.)

Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2016 r.)

Order Orła Białego (2016 r.)

Krzyż Wolności i Solidarności (2017 r.)

Nagroda Fundacji im. Kościelskich (1990 r.)

Nagroda im. Andrzeja Kijowskiego (2004 r)

Nagroda im. Dariusza Fikusa (2009 r.)

Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza (2009 r.)

Nagroda im. Jerzego Zieleńskiego przyznana przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich za książkę Polska, antysemityzm, lewica (2012 r.)

„Laur SDP” (2016 r.)

Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii literatura (2018 r.)

Fot. 1.  Bronisław Wildstein fot. Jacek Herok
Fot. 2. Bronisław Wildstein  fot. Jacek Herok
Fot. 3. Bronisław Wildstein z żoną Iwoną. W pierwszym rzędzie (z prawej) Lesław Maleszka który był agentem- zdjęcie z 1986 roku wykonane w Paryżu / archiwum Bronisława Wildsteina
Fot. 4. Bronisław Wildstein przegląda teczki z IPN fot. Jacek Herok
Fot. 5. Bronisław Wildstein przegląda teczki z IPN fot. Jacek Herok

Publicystka, reporterka, publikowała m.in. w „Przekroju” i „Literaturze”, współpracowała z Transparency International, której to organizacji była jedną z założycielek, protoplastka m.in. ekologicznego podejścia do życia.

Wykształcenie:

W 1950 ukończyła studia na Wydziale Prawa UW..

W 1953 ukończyła studia na PWST w Warszawie

Droga zawodowa:

Dziennikarka i publicystka, m.in. „Przekroju” i „Literatury”

Tematyka twórczości:

kultura i sztuka, podróże,

Gatunki dziennikarskie:

flieton, relacja, publicystyka społeczno-obyczajowa

Miasta, gdzie pracowała:

Szczecin, Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

.Do 1974 r. występowała na scenach Szczecina i Warszawy. W drugiej połowie lat 70. zakończyła karierę aktorską. Założyła Akademię Życia i prowadziła ją przez ponad 10 lat, ucząc medycyny niekonwencjonalnej, filozofii i medycyny Dalekiego Wschodu.Zwiedzając świat, napisała książkę „Podróż dookoła świętej krowy”, która okazała się wydawniczym hitem.

Działalność społeczna

W 1998 roku była jednym z członków założycieli Transparenty International Polska – organizacji pozarządowej stworzonej do walki z korupcją, brakiem przejrzystości w prawie i nieuczciwością w życiu publicznym.

Odznaczenie i nagrody:

Wyróżnienie Specjalne na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji w kategorii „Najlepsza aktorka” za rolę w filmie „Pociąg”. (1959 r.)

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski z okazji 30-lecia kinematografii w Polsce Ludowej.(1975 r.)

Nagroda Heroiny Polskiego Kina. (2013 r.)

Fot. 1 Lucyna Winnicka fot. PAP/Stefan Kraszewski 

Fot. 2. Lucyna Winnicka w filmie „Matka Joanna od aniołów” fot. PAP/Stanisław Czarnogórski 

Dziennikarz Polskiego Radia i TVP, współpracował z RWE, AFP i polską sekcją BBC, po zmianach systemowych w Polsce założyciel Radia Zet, które na wiele lat wyznaczyło standardy komercyjnego radia w naszym kraju.

Wykształcenie:

W 1970 r. ukończył studia w Instytucie Filologii Romańskiej na Uniwersytecie Warszawskim

Droga zawodowa:

Od roku 1967 r. pracował jako dziennikarz w Polskim Radiu, a od 1975 r.w Telewizji Polskiej (usunięty z niej po wprowadzeniu stanu wojennego.). Od 1981 r. współpracował z francuską agencją prasową Agence France-Presse, z Radio France Internationale, z sekcją polską BBC i Radiem Wolna Europa,.Był także korespondentem francuskich dzienników „Libération” i „Le Monde”. Od 1990 r. współpracownik „Radio Gazeta”. Od 1991 r. pracował w założonym przez siebie „Radiu Zet”, gdzie przeprowadzał wywiady polityczne w audycji „Gość Radia Zet” Od 1993 r. prowadził pierwszy polski talk-show „Na każdy temat” nadawany w telewizji „Polsat”

Tematyka twórczości:

Zagadnienia polityczne, gospodarcze, kulturalne i obyczajowe

Gatunki dziennikarskie:

wywiad, reportaż, komentarz

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

.W trakcie studiów był szefem, aktorem i konferansjerem kabaretu Stodoła. Pisywał też teksty piosenek, głównie dla Magdy Umer..

Założyciel i właściciel Radia Zet, które powstało na bazie „Radio Gazeta” .Gdy „Radio Gazeta” rozpoczynało nadawanie swoich audycji (1990 r.), właścicielem całości była wydająca „Gazetę Wyborczą” spółka Agora. Start radia był możliwy dzięki pomocy rozgłośni Radio France Internationale, która udostępniła sprzęt. W lutym 1991 r. Agora 90% swoich udziałów udostępniła pracownikom tej rozgłośni, a firma przekształciła się w Radio Zet. Później skład wspólników zmieniał się kilkakrotnie, a Woyciechowski stopniowo przejmował udziały. Ostatecznie skupił w swoich rękach 88% udziałów, reszta przypadła „Gazecie Wyborczej”.

Zasługi w walce o niepodległość:

W stanie wojennym, pod pseudonimem Pierre Vodnik, publikował korespondencje z Polski w mediach zagranicznych

Odznaczenie i nagrody:

Laureat Wiktora (1994 r.)

Laureat Nagrody Kisiela (1995 r.)

Fot. Andrzej Woyciechowski  fot. PAP/Maciej Belina Brzozowski

Dziennikarz prasowy – „Gazeta Bankowa” (redaktor naczelny i twórca potęgi pisma), „Polityka”, „Zarządzanie” i telewizyjny – „Kontrapunkt”, współautor pierwszego wywiadu z Lechem Wałęsą w polskiej prasie oficjalnej. Komentator ekonomiczny, krytyk gospodarki socjalistycznej.

Wykształcenie:

W 1956 r. ukończył wydział Filologii Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim

Droga zawodowa:

W latach 1959 – 1981 i 1996-2004 pracował w „Polityce”, jako redaktor i komentator. W programie 3 PR „Peryskop”, był jednym z komentatorów wydarzeń tygodnia. W latach 1984–1989 pracował dla miesięcznika „Zarządzanie”, a także był redaktorem naczelnym tygodnika „Gazeta Bankowa”, potem dziennika „Nowa Europa”. Od 1990 r. prowadził autorski program publicystyczny „Kontrapunkt” w pierwszym programie TVP .

W 1981 roku, będąc zdeklarowanym przciwnikiem „Solodarności”, wspólnie z Danielem Passentem przeprowadził pierwszy wywiad z Lechem Wałęsą dla prasy oficjalnej.

Tematyka twórczości:

zagadnienia gospodarcze i polityczne

Gatunki dziennikarskie:

komentarz, publicystka społeczno-gospodarcza

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

W latach 60. i 70. XX w. wieku pisał komentarze do kronik filmowych i filmów dokumentalnych. Był autorem licznych publikacji książkowych.

Fot. 1. a.k. wroblewski Nagroda Złote Asy fot. PAPTeodor Walczak 1993

Fot. 2. a.k. wroblewski fot. PAPCezary Słomiński

Dziennikarka, w czasie wojny działała w konspiracji, po wojnie zajmowała się reportażem historycznym, autorka pierwszego zbioru reportaży o hitlerowskim obozie śmierci w Auschwitz, publikowała na emigracji.

Droga zawodowa:

W okresie międzywojennym w twórczości dziennikarskiej i publicystycznej specjalizowała się w wywiadach i reportażach, które ukazywały się także zbiorczo w postaci książek. W czasie II wojny światowej publikowała w polskich wydawnictwach podziemnych, emigracyjnych i zagranicznych .
W grudniu 1942 r.opublikowała w okupowanej Polsce „Obóz śmierci” książkę która była pierwszą dokumentalną relacją o niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz. Zawarte w niej informacje autorka oparła na relacjach uciekinierów lub osób zwolnionych z obozu (m. in. Eryka Lipińskiego). W 1943 r.została wydana przez wydawnictwo „Nowa Polska” w Londynie pod tytułem „Obóz śmierci : zbiór relacji z obozu w Oświęcimiu opublikowanych w kraju przez ruch mas pracujących Polski”. W 1943 r. książkę przetłumaczono na język angielski i wydano w Londynie pod tytułem „Auschwitz. The Camp of Death”; w 1944 r. w Nowym Jorku pod tytułem „Oswiecim, Camp of Death (Underground Report)”. W latach 1943–1945 ukazały się tłumaczenia tej książki w siedmiu wersjach językowych.
W 1943 r wydała w podziemnym wydawnictwie w Warszawie „Polskę karzącą”.
W 1945 r. opublikowała w Londynie „Kroniki Generalnej guberni; opowiadania z kraju pod okupacją niemiecką”.
W 1948 r. ukazała się w Londynie jej książka „Ruski miesiąc : opowiadania i reportaże z okresu wejścia Czerwonej armii na ziemie polskie w latach 1944-1945”.

Tematyka twórczości:
II wojna światowa, okupacja Polski, zagadnienia społeczne, polityczne, gospodarcze

Gatunki dziennikarskie:
Reportaż, wywiad, komentarz

Miasta, gdzie pracowała:
Warszawa, Paryż

Praca pozadziennikarska:.
Publikowała powieści, zbiory reportaży i opowiadań

Zasługi walce o niepodległość:
W latach 1939 -1944 działała w organizacji „Ruch Mas Pracujących Polski” konspiracyjnej organizacji „Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość”.

Działalność społeczna
W czasie okupacji uczestniczyła w działalności Rady Pomocy Żydom

Dziennikarz, redaktor. W czasie II wojny światowej działał w konspiracji, potem współtworzył „Rzeczpospolitą”, pracował w piśmie „Nasza Ojczyzna”. Następnie do 1972 r. w redakcji pisma „Lekkoatletyka”.

Wykształcenie:

Studiował prawo na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i na Uniwersytecie Warszawskim (1948 – 1951 r.)

Droga zawodowa:

W latach 1956 -1968 redaktor „Naszej Ojczyzny”,1968-1972 r. członek redakcji czasopisma „Lekkoatletyka”. W latach1977-1980 redaktor niezależnych pism „Opinia” i „Rzeczpospolita” . Od 1983 r. redaktor pism podziemnych „Solidarność Narodu” i „Polska Jutra”.

Tematyka twórczości:

dokumentowanie i popularyzacja polskiego czynu zbrojnego w XX w., historia współczesna, sport

Gatunki dziennikarskie:

esej, publicystyka historyczna, polityczna, niepodległościowa

Miasta, gdzie pracował:

Warszawa

Praca pozadziennikarska:.

Od1950 do1953 r. redaktor techniczny i grafik w Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik, usunięty za odmowę uczczenia śmierci Józefa Stalina. Od 1953-1956 r. redaktor w Wydawnictwie Prawniczym.

Zasługi walce o niepodległość:

Podczas II wojny światowej uczestnik zbrojnego podziemia w organizacjach „Pobudka” i „Walka”. W 1942 r. aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie pracy w Karlsruhe. W 1945 r. przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie (do powrotu do Polski w 1947 r.) W 1971 r. skazany na rok więzienia w zawieszeniu za kwestionowanie wschodnich granic Polski w prelekcji wygłoszonej na obozie harcerskim. 1972-1976 inicjator mszy patriotycznych, m.in. za Józefa Piłsudskiego, Edwarda Rydza-Śmigłego; także wmurowywania w kościołach tablic pamiątkowych; obchodów rocznic niepodległościowych. W 1975 r. sygnatariusz Listu 59 do Sejmu PRL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji. W 1976 r. współautor „ Listu 14” przeciw konstytucyjnemu zapisowi o nierozerwalności sojuszu z ZSRS. W 1976 r. współzałożyciel KOR, w 1977 r współzałożyciel ROPCiO. Od 1980 r. działał w Komitecie Obrony Więźniów Politycznych. Po wprowadzeniu stanu wojennego był poszukiwany listem gończym. W 1982 r. został zatrzymany, zwolniono go po siedmiu miesiącach,ze względu na zły stan zdrowia. Kontynuował działalność opozycyjną w ramach niewielkiego ugrupowania pod nazwą Kongres Solidarności Narodu. Przeciwnik „Okrągłego Stołu” i „Magdalenki”.

Działalność społeczna:

W 1956 r. członek KIK i Klubu Krzywego Koła, zaangażowany w tworzenie niezależnego ruchu kombatanckiego, stowarzyszeń pomocy więźniom i organizacji występujących przeciwko karze śmierci.

Prowadził także aktywną działalność na rzecz upamiętnienia ofiar zbrodni sowieckich i komunistycznych. W 1989 r. współzałożyciel Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej. Od1991 r. członek Fundacji Katyńskiej oraz przewodniczący Rady Fundacji (1993-2000 r.). Inicjator budowy pomnika „„Poległym i Pomordowanym na Wschodzie Ofiarom Agresji Sowieckiej 17 Września 1939 r.” odsłoniętego w 1995 r. w Warszawie. W 1995 r. współzałożyciel Komitetu Polska-Czeczenia.

Odznaczenie i nagrody:

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski ( 1983 r.),

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2006 r).

Fot. 1. Wojciech Ziembiński – Ostatnie przygotowania przed odsłonięciem pomnika „Poległym Pomordowanym na Wschodzie” w Warszawie fot. PAP/Adam Urbanek

Fot. 2. Wojciech Ziembiński  – Promocja I tomu publikacji „Katyń – jeńcy niewpowiedzianej wojny” fot.PAP/Adam Urbanek