Na polskie dziedzictwo składają się nie tylko wielkie narodowe zrywy, bohaterstwo w walce na dziejowych frontach, ale także codzienna praca milionów ludzi. Byli wśród nich solidni rzemieślnicy, szczodrzy inwestorzy i prawdziwi artyści biznesu. Przedsiębiorczym Polakom świat wiele zawdzięcza. O niektórych z nich pisze Małgorzata Dygas w Perłach, perełkach Rzeczypospolitej. Prekursorzy, przedsiębiorcy, patrioci.

Na bogato ilustrowany zbiór składają się 22 teksty publikowane wcześniej na łamach „Gazety Bankowej”. Trudno je jednoznacznie zaklasyfikować, bo pisząc o historii firm, marek i produktów, a przede wszystkim o ludziach, którzy je tworzyli, Autorka przekracza granice gatunkowe. Mamy więc do czynienia z publicystyką, reportażem historycznym, a gdy wena ponosi, to także beletryzowanym dokumentem.

Wraz z Autorką wędrujemy w czasie, przeżywając wzloty i upadki przedsiębiorstw od momenty ich powstawania aż do współczesności. Śledzimy losy właścicieli, a potem ich spadkobierców. Wędrówka jest tym przyjemniejsza, że wnikliwym, plastycznym opisom towarzyszą ilustracje z epoki, w tym między innymi dokumenty, portrety i ulotki reklamowe.

Geograficznie, co zrozumiałe, gdy weźmiemy pod uwagę kontekst historyczny, sięgamy daleko poza dzisiejsze granice naszego kraju. Ważnym miejscem jest oczywiście Warszawa, opisywana pieczołowicie na wielu kartach książki. Szczegółowe umiejscowienie poszczególnych obiektów na dzisiejszej mapie stolicy stanowi dodatkowy walor publikacji. Na pewno warto wybrać się szlakiem tradycyjnych firm po kilku dzielnicach. Zwłaszcza, że o niektórych wiemy naprawdę niewiele.

Wśród opisanych firm znalazły się zarówno te wytwarzające produkty codziennego użytku, dostępne i znane nam od dziecka, jak i np. przemysłu precyzyjnego, ciężkiego, czy przedsiębiorstwa transportowe i handlowe. One wszystkie mają w polskiej historii gospodarczej swoje miejsce. W wielu z nich nawet w najtrudniejszych czasach zaborów i okupacji polscy obywatele znajdowali pracę i schronienie.

W książce znajdziemy nazwy i etykiety, które kojarzą się z solidnością, dobrą jakością, a nawet luksusem. W tym znaczeniu polscy przedsiębiorcy, do których – jak parokrotnie podkreśla Autorka – zaliczają się także Ci, którzy Polskę wybrali jako swoją Ojczyznę – wnieśli przeogromny wkład do światowego designu i myśli technologicznej. Wiele inicjatywy i dobrych praktyk biznesowych wnosząc również do organizacji pracy i opieki społecznej nad pracownikami.

Każda z 22 opisanych historii jest inna, każda, jak szkatułka zawiera w sobie kilka życiorysów. Mnie osobiście cieszy, że znalazła się w tym zbiorze również historia „Gazety Bankowej”, tytułu prasowego z długą tradycją, który jako pierwszy po zmianach systemowych w 1989 r. pisał o wolnym rynku i sam na tymże rynku był kilkakrotnie sprzedawany. W wielu dziedzinach to redakcja niezwykła, a jednym z bardzo dobrych pomysłów było powstanie cyklu artykułów o polskich przedsiębiorcach, które możemy dziś czytać w albumowym wydaniu. Warto po tę lekturę sięgnąć.

Dorota BoguckaMałgorzata Dygas, „Perły, perełki Rzeczypospolitej”, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 2019, s. 343